Elementy wewnętrznej instalacji centralnego ogrzewania
Instalacja c.o. to nie tylko kocioł. To także rury, rozdzielacze, pompy, zasobniki oraz grzejniki c.o. i ogrzewanie podłogowe. Wszystkie te elementy składają się na wewnętrzną instalację centralnego ogrzewania. Sprawdź, co powinieneś o niej wiedzieć.
Autor: Andrzej Szandomirski
Rury stalowe są już rzadko spotykane w nowoczesnych instalacjach c.o. Od kilku lat standardem są rury z tworzyw sztucznych PP, PE-X, PB lub PE-X/Al/PE-X
Z czego rury do instalacji c.o.
Instalacja c.o. coraz rzadziej wykonywana jest z rur stalowych. Obecnie popularniejsze są miedziane, a w przypadku instalacji z kotłami gazowymi, w których temperatura wody nie przekracza 80°C, standardem stały się instalacje z tworzywa sztucznego. Na instalacje grzewcze nie bardzo nadają się rury z PCW oraz polietylenu (PE), bo nie są one odporne na temperaturę wyższą niż 60°C, ale rury z innych tworzyw – polipropylenu (PP), polietylenu sieciowanego (PE-X), polibutylenu (PB) bądź wielowarstwowe (PE-X/Al/PE-X) – sprawdzają się bardzo dobrze.
Trójnik lub rodzielacz, czyli jak prowadzić instalację centralnego ogrzewania
Zarówno instalacje z rur miedzianych, jak i z tworzyw sztucznych mogą być wykonywane w systemie trójnikowym albo rozdzielaczowym. W instalacji w układzie trójnikowym znajduje się jeden lub kilka przewodów głównych, od których prowadzi się odgałęzienia do poszczególnych grzejników – są one podłączane szeregowo. Rury układane są zwykle wzdłuż ścian. Natomiast w układzie rozdzielaczowym z jednego miejsca na każdej kondygnacji – od tak zwanego rozdzielacza – do każdego grzejnika, z reguły najkrótszą drogą w podłodze, prowadzona jest osobna para przewodów wykonanych z jednego odcinka rury. Wyeliminowane są trójniki, kształtki i połączenia rur w podłodze – wszystkie znajdują się w specjalnej wnęce z rozdzielaczem. Poszczególne grzejniki są podłączane równolegle. Ten sposób rozprowadzenia rur skraca czas trwania robót, eliminuje ryzyko powstania nieszczelności na połączeniach ukrytych w podłodze i zapewnia stabilne ciśnienie w całej instalacji. Taką instalację łatwiej jest wyregulować niż tę w układzie trójnikowym.
Gdy ciepło wytworzone w kotle zostanie rozprowadzone po całym domu dzięki instalacji centralnego ogrzewania, potrzebne jest jeszcze urządzenie, które uwolni to ciepło do pomieszczeń – może to być grzejnik lub ogrzewanie podłogowe.
Ogrzej się przy... grzejniku
Współczesne grzejniki c.o. są najczęściej robione ze stali, ale można także kupić aluminiowe i żeliwne. Zwykle mają konstrukcję członową (w zależności od zapotrzebowania na ciepło zestawia się grzejnik z odpowiedniej liczby elementów). Grzejniki stalowe mają różne kształty, ale zdecydowanie najpopularniejsze są płytowe. Są przeznaczone do montowania w pokojach, holach, kuchniach, zwykle pod oknami. W łazienkach instaluje się grzejniki drabinkowe, na których można wieszać i suszyć ręczniki. Oprócz tego jest cała gama ekskluzywnych grzejników dekoracyjnych o wymyślnych kształtach, które umieszcza się w reprezentacyjnych częściach domu.
Grzejniki, ze względu na ich wysoką temperaturę i jednocześnie małą powierzchnię, nie zapewniają równomiernego rozkładu ciepłego powietrza w pomieszczeniu, przez co samopoczucie przebywających w nim osób jest nieco gorsze niż w przypadku ogrzewania podłogowego. Nawet intensywne promieniowanie cieplne z powierzchni grzejnika nie rekompensuje odczucia ubytku ciepła z naszych ciał na skutek wypromieniowania go w kierunku zimnych przegród – ścian, podłogi i sufitu. Jest to szczególnie odczuwalne po dłuższej przerwie w ogrzewaniu.
Ciepło od stóp, czyli ogrzewanie podłogowe
Ogrzewanie podłogowe może być wykonane z elektrycznych kabli grzewczych. Działa wtedy niezależnie od instalacji c.o. Można je wykorzystać do podgrzewania podłogi na przykład w łazience, by po wyjściu z wanny nie stawać na zimnej posadzce. Jednak koszt eksploatacji ogrzewania elektrycznego jest znacznie wyższy niż gazowego. Dlatego częściej wykonuje się ogrzewanie podłogowe wodne zasilane przez kocioł c.o. tak jak grzejniki, z tą różnicą, że temperatura wody zasilającej ogrzewanie podłogowe jest niższa niż tej płynącej do grzejników. Stąd konieczność zastosowania w instalacji odpowiedniego układu sterującego przepływem wody. Niektóre droższe modele kotłów są już w taki układ wyposażone, w przypadku innych musi go wykonać instalator.
Ogrzewanie podłogowe zapewnia nieco wyższy komfort, a także trochę mniejsze zużycie energii niż ogrzewanie zwykłymi grzejnikami konwekcyjnymi. Warunki komfortu cieplnego, czyli stanu, w którym nie odczuwamy ani zimna, ani ciepła, są zachowane, gdy temperatura powierzchni grzejnej nie jest dużo wyższa od temperatury naszej skóry, a temperatura powietrza nie odbiega znacznie od średniej temperatury otaczających nas przegród – ścian, podłogi i sufitu. Jest to możliwe jedynie przy zastosowaniu niskotemperaturowego ogrzewania płaszczyznowego, czyli na przykład ogrzewania podłogowego. Do tego podłoga ma bardzo duży wpływ na odczuwanie komfortu cieplnego, bo z tą płaszczyzną mamy bezpośredni kontakt – przez stopy, które są akurat jedną z najbardziej wrażliwych na zimno części ciała. Podgrzewanie podłogi jest pożądane szczególnie, gdy posadzka ma być wykonana z materiałów o niskim współczynniku przyswajania ciepła, takich jak kamień czy terakota, które w dotyku wydają się zimne. Kolejną korzyścią wynikającą z niższej temperatury powierzchni grzejnej ogrzewania podłogowego jest uniknięcie przypiekania kurzu. W temperaturze powyżej 55°C (powierzchnia grzejnika ma zwykle wyższą) rozpoczyna się bowiem proces suchej destylacji pyłów organicznych, które powodują drażnienie błony śluzowej dróg oddechowych i wrażenie suchości w gardle. Reakcje alergiczne wynikają nie tyle z ilości wdychanych cząstek kurzu, i z ich rodzaju – podgrzane powyżej 55°C stają się większe i bardziej drażniące. Dlatego ogrzewanie niskotemperaturowe powoduje mniejsze reakcje alergiczne.
