Centralne ogrzewanie - jak dobrać rury, jakie wybrać grzejniki
W domach jednorodzinnych najpopularniejsze są instalacje z rur z tworzywa sztucznego lub miedzianych. Wybierając grzejniki, zwracamy uwagę przede wszystkim na ich wygląd. Ale najważniejsze cechy to moc grzewcza, konstrukcja i sposób przekazywania ciepła, materiał, z którego są wykonane, oraz ich pojemność wodna.
Autor: Mariusz Bykowski
Wodne instalacje c.o. mogą być otwarte albo zamknięte. Pierwsze wykonuje się, gdy źródło ciepła jest na paliwo stałe (kocioł, kominek z płaszczem wodnym). Jednym z ich elementów jest otwarte naczynie wzbiorcze. Umieszczone w najwyższym punkcie instalacji przejmuje nadmiar wody, gdy na skutek podgrzania zwiększa się jej objętość. Dzięki temu w instalacji nie wzrasta ciśnienie
Rury - do centralnego ogrzewania
Obecnie w domach jednorodzinnych najpopularniejsze są instalacje z rur z tworzywa sztucznego lub miedzianych. Coraz rzadziej stosuje się stalowe, które są tanie, ale stosunkowo szybko korodują. Instalacje z tworzywa sztucznego wydają się mniej solidne, jednak ich trwałość szacuje się na 50 lat, miedziane są jeszcze trwalsze, a stalowe mogą wymagać wymiany już po kilkunastu latach. Najważniejszym kryterium podczas wyboru rodzaju rur jest maksymalna temperatura, jaką może osiągnąć w nich woda. Dlatego wszędzie tam, gdzie jest ryzyko przekroczenia temperatury 90°C, a więc w instalacjach z kotłami na paliwa stałe, lepsze są rury metalowe. W takiej sytuacji nie powinno się stosować rur z tworzywa sztucznego innych niż wielowarstwowe (PE-X/Al/PE-X) bądź z polibutylenu (PB).
Mimo wszystko w kotłowni przynajmniej krótkie odcinki rur tuż za kotłem lepiej jest wykonać z rur miedzianych lub stalowych. Wybierając rury z tworzywa do instalacji grzewczej typu zamkniętego, należy zwrócić uwagę, by miały tak zwaną barierę antydyfuzyjną, czyli warstwę chroniącą przed przenikaniem tlenu do wnętrza instalacji. Zabezpieczy nas to przed przedwczesną korozją grzejników, kotła i innych metalowych elementów instalacji.
Grzejniki - jakie wybrać do centralnego ogrzewania
Wybierając grzejniki, zwracamy uwagę przede wszystkim na ich wygląd. Ale najważniejsze cechy to moc grzewcza, konstrukcja i sposób przekazywania ciepła, materiał, z którego są wykonane, oraz ich pojemność wodna. Współczesne grzejniki są najczęściej ze stali, ale można kupić także aluminiowe i żeliwne. Stalowe mogą mieć różne kształty, najpopularniejsze są płytowe. Oferuje je wielu producentów, jednak wszystkie są do siebie bardzo podobne. Zasadnicza różnica w ich wyglądzie może wynikać z kształtu płyty czołowej, która zwykle jest profilowana, ale niektórzy producenci oferują też grzejniki z płytą gładką. Standardowy kolor grzejników płytowych to biały, czasami jest możliwe zamówienie innego – za dopłatą. Ich moc zależy od wymiarów, które są typowe – wysokość 30, 40, 45, 50, 55, 60, 75 i 90 cm, długość od 30 do 300 cm i grubość od 5 do 17 cm (uzależniona od liczby płyt, z których się składa grzejnik – mogą być jedna, dwie albo trzy).
Ponieważ grzejniki płytowe stawiają stosunkowo duży opór przepływającej przez nie wodzie, nie zaleca się ich stosowania w instalacjach, w których obieg wody odbywa się w sposób naturalny (grawitacyjnie) – bez pompy obiegowej. Mimo coraz lepszych zabezpieczeń antykorozyjnych grzejniki stalowe są wrażliwe na jakość wody w instalacji. Ich trwałość się zmniejsza, gdy do instalacji dostaje się tlen. Dlatego lepiej nie używać ich w instalacjach systemu otwartego (z kotłem na paliwo stałe), bo ze względu na ciągły kontakt wody z powietrzem tlenu jest w niej zawsze dużo. Przed zakupem warto się upewnić, czy producent dopuszcza stosowanie wybranych grzejników w takiej instalacji. Grzejniki płytowe mają małą pojemność wodną. Dzięki temu szybko reagują na sygnały z urządzeń automatycznej regulacji, co przekłada się na oszczędności w zużyciu energii.
Żeliwne grzejniki członowe (tak zwane żeberkowe) są obecnie stosowane rzadko, co nie znaczy, że nie mają zalet. Jest nią na pewno duża odporność na korozję – nie ulegają zniszczeniu nawet przez kilkadziesiąt lat, niezależnie od jakości wody w instalacji. Z tego względu nadają się szczególnie do instalacji otwartych zasilanych przez kotły na paliwa stałe. W takiej sytuacji zaletą jest także ich duża pojemność wodna i masywna konstrukcja, z których wynika duża bezwładność cieplna. W przypadku współpracy z prostym kotłem na węgiel czy drewno jest to cecha pozytywna. Ale w automatycznie sterowanej, nowoczesnej instalacji duża bezwładność utrudnia szybkie reakcje na sygnały układu automatyki, więc trudniej stale utrzymywać w pomieszczeniu optymalną temperaturę.
W takiej sytuacji lepsze są grzejniki aluminiowe (o mniejszej bezwładności), które podobnie jak żeliwne mają budowę członową. Wyglądają nowocześniej, bo kształt ich ogniw jest tak dobrany, by zestawiony z nich grzejnik miał od przodu niemal jednolitą płaską powierzchnię – między członami są jedynie niewielkie szczeliny. Ich wymiary odpowiadają zwykle wymiarom członów grzejników żeliwnych, podobna jest też ich moc grzewcza. Dlatego są dobrym rozwiązaniem w przypadku modernizacji starej instalacji. Zamiana starego grzejnika żeliwnego na nowy aluminiowy nie wymaga bowiem jej przeróbek. Stop metali, z których są produkowane, jest odporny na korozję, więc nie ma obaw o ich trwałość w przypadku pracy w instalacji otwartej.
Grzejniki łazienkowe są najczęściej zbudowane z dwóch stalowych rur pionowych połączonych kilkoma, a nawet kilkudziesięcioma rurami poziomymi o przekroju okrągłym, prostokątnym lub owalnym – można na nich wieszać ręczniki, by szybko wyschły.
Z myślą o zastosowaniu w pomieszczeniach innych niż łazienki, na przykład do przedpokojów, są produkowane grzejniki o podobnej konstrukcji co łazienkowe nazywane dekoracyjnymi – uzupełnione na przykład o panel z lustrem czy wieszaki na mokre kurtki. Są oferowane w różnych kolorach. Mogą być wykończone lakierami metalicznymi, a także chromowane, niklowane, a nawet pozłacane.
Do umieszczenia pod dużymi oknami sięgającymi podłogi produkowane są grzejniki o bardzo małej wysokości i dużej szerokości – grzejniki konwektorowe. Mają nóżki, więc nie trzeba ich mocować do ściany. Dzięki temu, że ich górna krawędź znajduje się na wysokości od 13 do 30 cm, nie zasłaniają widoku przez okno. Są też konwektory kanałowe – przeznaczone do zainstalowania w zagłębieniu poniżej poziomu posadzki. Można je umieścić nawet przed drzwiami tarasowymi – nie utrudniają ani ich otwierania, ani wychodzenia na taras. Od góry zakrywa je odpowiednio wytrzymały ruszt metalowy, ewentualnie drewniany, po którym można chodzić.
Kanałowe grzejniki konwektorowe mogą być wyposażone w niewielki wentylator wydmuchujący ogrzane powietrze do góry. Umożliwia to zwiększenie wydajności grzejnika bez zwiększania jego wymiarów. Konwektory są produkowane także w wersji do powieszenia na ścianie. Ich elementy grzejne to miedziane rurki z aluminiowym ożebrowaniem ukryte w estetycznej blaszanej obudowie. Od grzejników innego rodzaju różnią się wyjątkowo małą pojemnością wodną i niemal natychmiastowymi reakcjami na sygnały automatyki.
