Zasady murowania ścian. Ściany jednowarstwowe

Technologia budowy ścian jednowarstwowych ma wiele zalet, ale podlega surowym wymaganiom w zakresie doboru materiałów i dokładności wykonawczej. Aby im sprostać, do budowy ścian jednowarstwowych najlepiej korzystać z kompletnych systemów murowych. Poznaj zasady murowania ścian zewnetrznych bez ocieplenia.

Zobacz galerię 1 zdjęcie

Autor: Agnieszka Kubacka|Andrzej Szandomirski

Przegrody niewymagające docieplenia to pierwszy krok do szybkiego zakończenia budowy domu

Podstawowym zadaniem ścian budynku jest stworzenie bariery między wnętrzem domu a środowiskiem zewnętrznym. Przegrody muszą zapewniać domownikom komfort cieplny i akustyczny, czyli chronić przed wiatrem, opadami, zimnem i hałasem, a jednocześnie ograniczać ucieczkę ciepła z pomieszczeń, żeby bilans energetyczny budynku był jak najniższy.

Ściany jednowarstwowe

Stawia się je najszybciej, bo są gotowe od razu po wymurowaniu. Warstwa nośna pełni w nich jednocześnie funkcję izolacyjną i osłonową, a wykończenie elewacji ogranicza się do jej otynkowania i ewentualnie pomalowania. Pojawiające się na rynku nowe materiały i systemy nie tylko gwarantują coraz lepsze parametry cieplne ścian, ale też zmniejszają ryzyko fuszerki budowlanej. Najbardziej dotkliwym skutkiem błędów murarskich są mostki termiczne. Nie tylko powodują większe straty energii potrzebnej do ogrzania domu, ale często stanowią też miejsca kondensacji pary wodnej, w których wykrapla się wilgoć i rozwija pleśń. W przegrodach z ciągłą warstwą ocieplenia izolacja szczelnie okrywa cały mur i zjawisko przemarzania praktycznie nie występuje. W ścianach jednowarstwowych miejsca potencjalnie zimniejsze to spoiny między bloczkami lub pustakami, otoczenie otworów okiennych i drzwiowych (ościeża boczne, nadproże, strefa podokienna), narożniki, wykusze, wieńce, połączenie z dachem. Wymagają one dokładnej i dobrze zaprojektowanej obróbki, bo ewentualnych błędów nie da się naprawić zewnętrzną warstwą izolacji.

Z czego buduje się ściany jednowarstwowe

Jest wiele elementów przeznaczonych do wznoszenia ścian niewymagających docieplania:

• bloczki z betonu komórkowego,
  
• pustaki z ceramiki poryzowanej,
• elementy keramzytobetonowe wypełnione materiałem izolacyjnym.

Materiały na ściany jednowarstwowe różnią się parametrami technicznymi (współczynnik przewodzenia ciepła, ciężar, kruchość, dokładność wymiarowa) oraz użytkowymi (uchwyty montażowe, wyprofilowanie krawędzi we wpusty i wypusty, łatwość obróbki), a także rodzajem zaprawy murarskiej i dostępnością elementów dodatkowych. Ważne, aby nie sugerować się cechami pojedynczych boczków lub pustaków, tylko rozpatrywać przegrodę jako całość.

Zaprawy murarskie do murowania ścian jednowarstwowych

Spoiny między bloczkami lub pustakami to miejsca ucieczki ciepła. Ściana jednowarstwowa jest najcieplejsza wtedy, gdy izolacyjność spoin nie odbiega zanadto od izolacyjności elementów murowych. Aby to było możliwe, do murowania należy używać zapraw o przewodności cieplnej zbliżonej do tej, jaką mają elementy ścienne:

• zaprawy ciepłochronne -  zawierają perlit. Nadają się do wszystkich materiałów przeznaczonych do wznoszenia ścian jednowarstwowych. Ich współczynnik przewodzenia ciepła λ = 0,19 W/(m^.K) (kilkakrotnie mniejszym niż zwykłych mieszanek cementowo-wapiennych). Układa się je warstwą grubości 1-2 cm. Warto pamiętać, że zaprawa termoizolacyjna ma mniejszą wytrzymałość niż zwykła. Nie ma to znaczenia dla stabilności muru, ale jest ważne w miejscach narażonych na większe obciążenia. Przykładowo belki nadprożowe nie mogą się opierać na słabszej zaprawie ciepłochronnej, tylko na mocniejszej poduszce z tradycyjnej zaprawy cementowo-wapiennej.
• cienkowarstwowe zaprawy klejowe lub piana murarska - są stosowane do betonu komórkowego i pustaków o szlifowanych powierzchniach. Spoiny mają 1-3 mm grubości. Wymagają bardzo gładkiej i czystej powierzchni bloczków, dlatego należy je dokładnie poziomować, a wierzch ułożonej warstwy przed rozłożeniem zaprawy przeszlifować i szczotką oczyścić z pyłu. Aby spoina miała odpowiednią grubość, zaprawę nakłada się za pomocą specjalnego podajnika o ząbkowanej krawędzi. W przypadku pian, do aplikacji służy specjalny pistolet. Zaprawy takie często są wliczone w cenę bloczków i nie trzeba uwzględniać ich dodatkowo w kosztorysie.

Zasady nanoszenia zaprawy murarskiej

Podczas prac zawsze należy przestrzegać instrukcji producenta podanej na opakowaniu. Można murować tylko w temperaturze powyżej 5°C (inaczej mieszanka źle wiąże), dokładnie dozować wodę i przestrzegać czasu mieszania. Ma to znaczenie zwłaszcza w przypadku zapraw ciepłochronnych, w których zbyt długie mieszanie powoduje rozdrobnienie ziaren perlitu i pogorszenie parametrów mieszanki. Nie można też zapominać o tym, że ponieważ zaprawę układa się tylko w spoinach poziomych, ściana inaczej przenosi obciążenia niż przegroda murowana na pełne spoiny pionowe i poziome. W związku z tym strefy narożników mogą wymagać układania warstwy zaprawy w spoinach pionowych, a strefy podokienne (zwłaszcza w ścianach murowanych na zaprawę cienkowarstwową) powinno się zbroić, żeby nie pękały. Piane murarską nakłada sie po energicznym wstrząśnięciu puszki (kilkadziesiąt razy). Rozprowadza się ją dwoma równoległymi pasami.

Zasady murowania ścian jednowarstwowych

Aby ściana jednowarstwowa po wymurowaniu rzeczywiście miała deklarowane parametry, musi być starannie wykonana. Co to oznacza w praktyce? Przede wszystkim przestrzeganie zaleceń producenta materiałów ściennych. Wprawdzie poszczególne technologie różnią się obróbką detali, ale ogólne zasady są dla wszystkich podobne.

• Fundament pod ścianę jednowarstwową musi być na tyle szeroki, żeby podpierał przynajmniej 80% jej szerokości. Niezależnie od rodzaju zaprawy używanej do murowania pierwsza warstwa elementów musi stać na grubej poduszce z zaprawy cementowo-wapiennej. Wtedy nacisk na podłoże jest równomiernie rozłożony, a podwalina ściany wypoziomowana.
• Elementy o dużej nasiąkliwości przed ustawieniem należy zwilżyć, można też delikatnie zanurzyć ich podstawę w zaprawie.
• Do nakładania zapraw cienkowarstwowych powinno się używać specjalnych kielni z podajnikiem, wówczas spoina ma na całej długości odpowiednią szerokość i grubość. Przed rozłożeniem zaprawy powierzchnię elementów trzeba przeszlifować i oczyścić.
• Bloczki i pustaki łączone w systemie na wpust i wypust muszą się szczelnie zazębiać. W tym celu wsuwa się je od góry wzdłuż wyprofilowań powierzchni i poziomuje. Nie wolno przesuwać elementów po warstwie zaprawy, żeby nie wciskała się w spoiny pionowe. Wcięcia w powierzchniach styku ułatwiają to zadania, zapobiegając obcieraniu dłoni.
• Spoiny pionowe przy elementach docinanych należy wypełniać zaprawą, skleja się nią również uszkodzone bloczki lub pustaki. Ważne, aby mająca mniejszą odporność powierzchnia po przycięciu była skierowana w stronę muru, a nie na zewnątrz.
• Tam, gdzie to możliwe, warto korzystać systemowych elementów: belek nadprożowych, ształtek U, elementów połówkowych i ościeżowych. Dzięki temu ogranicza się straty ciepła przez ścianę oraz ułatwia pracę wykonawcom, zmniejszając w ten sposób ryzyko popełnienia przez nich błędu.

Wykańczanie ścian jednowarstwowych

Ponieważ podstawowym parametrem ścian jednowarstwowych jest ich izolacyjność cieplna, warto zadbać o nią także na etapie wykończenia. Zamiast zwykłych tynków cementowo-wapiennych grubości 2-2,5 cm, o współczynniku przewodzenia ciepła λ około 0,8 W/(m^.K) można skorzystać z ciepłochronnych zapraw zawierających lekki perlit, które mają współczynnik przewodzenia ciepła na poziomie 0,11 W/(m^.K). Izolacyjność przegrody można w ten sposób poprawić o ponad 10%.