Co można i warto budować z ceramiki budowlanej ?
Produkty z ceramiki budowlanej - zawrówno z ceramiki tradycyjnej jak i ceramiki poryzowanej - od lat cieszą się ogromnym zainteresowaniem inwestorów. To materiały trwałe, niepalne i ciepłe. Przekonaj się, jakie elementy konstrukcji domu warto budować z ceramiki budowlanej.
Autor: Mariusz Bykowski
Z ceramiki wznosi się wszystkie rodzaje ścian. Zewnętrzne jednowarstwowe, dwuwarstwowe, warstwę zewnętrzną i wewnętrzną w ścianie trójwarstwowej oraz wewnętrzne konstrukcyjne i działowe.
Każdy producent stosuje inny surowiec do produkcji ceramiki, inna jest też technologia wykonania. W rezultacie gotowe elementy różnią się ceną. Najczęściej wyrobom nadaje się też własne, firmowe nazwy. Co zatem należy uwzględnić przy zakupie materiałów?
Pierwszy krok to zebranie informacji dotyczących wymiarów, rodzaju i wielkości drążeń oraz współczynników charakteryzujących izolacyjność cieplna (λ, U). Coraz popularniejsze staje się wznoszenie ścian domów z tzw. ciepłej ceramiki. Potocznie określenia “ciepła” używa się w odniesieniu do ceramiki poryzowanej. Taka nazwa jest jednak coraz rzadziej używana, bo większość producentów stosuje do swoich wyrobów domieszki, uzyskując mniej lub bardziej poryzowane elementy. Częściej stosowanym kryterium jest dziś informacja o tym, które pustaki nadają się na ściany jednowarstwowe, a które na ściany wymagające ocieplenia.
Glina na ceramikę. Podstawowym składnikiem materiałów ceramiki budowlanej jest glina – decyduje o jakości wyrobu. Duża zawartość margla powoduje, że na powierzchni elementów ceramicznych tworzą się białe grudki, które pod wpływem wody pęcznieją i mogą doprowadzić do spękań. Elementy są wówczas dużo mniej wytrzymałe na uszkodzenia mechaniczne i działanie wilgoci. Główny dodatek to piasek – jego udział zależy od składu chemicznego gliny. Nie obniża parametrów technicznych gotowego wyrobu, natomiast zapewnia mu twardość po wypaleniu.
Do ceramiki tradycyjnej dodaje się różne substancje, w tym mączkę drzewną i trociny, które zmniejszają plastyczność gliny i sprawiają, że wyroby są lżejsze.
W ceramice poryzowanej mączka drzewna lub trociny podczas wypału ulegają spaleniu. W efekcie tego w materiale powstają mikroskopijne pory wypełnione powietrzem poprawiające izolacyjność termiczną. Po uformowaniu cegieł i pustaków suszy się je i wypala. Zapewnia im to twardość, mrozoodporność i wytrzymałość.
Popularne kryteria wyboru
Inwestorzy najczęściej pytają o cenę pustaka i wyłącznie na tej podstawie dokonują wyboru. To błąd. Po pierwsze – cena jednostkowego elementu nie jest wyznacznikiem kosztów wymurowania ściany. Po drugie – z reguły cena odzwierciedla jakość wyrobu. Droższy proces produkcji i jego kontrola podnoszą cenę elementu, ale też dają większą pewność, że zakupiony wyrób jest pełnowartościowy. Jeżeli do produkcji pustaków użyto gliny z dobrego złoża – zwartej i jednorodnej – pustaki będą mocne. Jednak najdroższe nie zawsze oznacza najlepsze – bywa, że wytłumaczeniem wysokiej ceny jest uznana marka.
Kolejnym kryterium wyboru jest dostępność elementów. Na ogół producent ceramiki budowlanej zaopatruje dostawców ze swojego rejonu. Krótka droga transportu jest ekonomiczna i korzystna dla przewożonego towaru. Wstępny wybór pustaków, które są łatwo dostępne i mają odpowiednią cenę, to tylko przedsmak ostatecznej decyzji.
Pozostaje najważniejsze kryterium – indywidualne potrzeby inwestora: czy ma to być ściana jednowarstwowa, czy z ociepleniem. Na tym etapie trzeba umieć wybrać, kierując się faktycznie istotnymi parametrami.
Cechy ceramiki budowlanej
- Właściwości termoizolacyjne elementów ceramicznych zależą od rodzaju wyrobu. Tradycyjna ceramika słabo chroni przed ucieczką ciepła, a poryzowana dzięki zamkniętym mikroskopijnym porom wypełnionym powietrzem ma dobrą izolacyjność cieplną.
- To materiał o dużej wytrzymałości.
- Zarówno tradycyjna, jak i poryzowana nie jest materiałem lekkim. Trudno się ją przycina, łatwo się kruszy, dlatego ilość odpadów może być duża.
- Im cięższe elementy, tym maja lepszą izolacyjność akustyczną. Najlepsze właściwości ma cegła pełna.
- Nasiąkliwość zależy od struktury ceramiki i sposobu wypalania. Najbardziej nasiąkliwe są pustaki, które trzeba chronić przed zamakaniem.
- Wiele wyrobów ceramicznych ma profilowane boki, aby można je było łączyć na zaprawę tylko w spoinach poziomych, co przyspiesza murowanie. Najszybciej buduje się ściany z pustaków poryzowanych, ponieważ są duże.
- Z ceramiki wznosi się wszystkie rodzaje ścian. Zewnętrzne jednowarstwowe, dwuwarstwowe, warstwę zewnętrzną i wewnętrzną w ścianie trójwarstwowej oraz wewnętrzne konstrukcyjne i działowe.
Czym kuszą producenci?
Na pewno nie bagatelne znaczenie mają wymiary pustaków. Większe elementy szybciej się ustawia, chociaż są one nieco cięższe. Niektóre elementy można układać dwukierunkowo – najdłuższym bokiem równolegle lub prostopadle do lica ściany. Pustaki większe układane prostopadle mogą bowiem mieć w rezultacie większe zużycie niż elementy mniejsze układane równolegle. Ustawienie pustaków decyduje o grubości ściany, np. z pustaków MAX ustawianych równolegle zostanie wzniesiona ściana grubości 19 cm, a gdy zostaną ustawione prostopadle, może mieć 29 cm.
Dlaczego zatem nie ustawiać tylko równolegle? Różne usytuowanie pustaków zmienia parametry cieplne i akustyczne przegrody. W Polsce każdy budynek musi spełniać wymogi dotyczące współczynnika przenikania ciepła dla przegród zewnętrznych U ≤ 0, W/m2K. Jeżeli producent oferuje pustaki przeznaczone do układania w dwóch kierunkach, powinien podać dwie wartości U – równolegle i prostopadle do drążeń.
Okazuje się, że przewodność cieplna pustaka mierzona równolegle do jego otworów jest większa niż przy poprzecznym ustawieniu otworów. Jest to istotne przy wznoszeniu ścian warstwowych. Wynika stąd, że ustawiając elementy równolegle do lica ściany, musimy o 1-2 cm zwiększyć grubość izolacji termicznej w stosunku do ustawienia prostopadłego, żeby osiągnąć wymaganą wartość U. Zaletą ustawienia równoległego jest natomiast większa izolacyjność akustyczna.
Im większy procentowy udział otworów, tym lepsza jest z reguły izolacyjność termiczna pustaka. Ważna jest liczba otworów, ale też ich kształt i układ oraz gęstość objętościowa pustaka.
Gęstość objętościowa zależy nie tylko od liczby otworów. Zdarza się, że wartość gęstości zmienia się przez zastosowanie domieszek do gliny, chociaż procentowa zawartość drążeń zostaje taka sama. W takim wypadku elementy o mniejszej gęstości są trochę cieplejsze, lecz zazwyczaj maja mniejszą wytrzymałość.
Często spotykanym chwytem, marketingowym firm jest reklamowanie wyrobów o bardzo wysokiej klasie wytrzymałości. Klasa elementu określa jego wytrzymałość na ściskanie – im jest ona wyższa, tym większe obciążenia może przenieść pustak, a tym samym można zbudować dom o większej liczbie kondygnacji.
Wszystkie wyroby ceramiczne maja odporność ogniową oraz akumulacyjność cieplną, a im element masywniejszy, tym więcej ciepła akumuluje – ale też tym słabiej izoluje termicznie.
Siła w mocy
Wysokie parametry techniczne sprawiają, że ceramika wiedzie prym na rynku materiałów budowlanych. Produkty mają wysoką wytrzymałość. Określana jest ona klasą od 5 do 20 – im wyższa, tym większe obciążenie może przenieść materiał. W miarę upływu czasu wytrzymałość ceramiki na ściskanie wzrasta.
Odporność na uszkodzenia mechaniczne zależy od gęstości materiału i jego struktury. Z powodu porowatej struktury bardzo ostrożnie trzeba obchodzić się z ceramika poryzowaną podczas transportu, załadunku i rozładunku. Także mniejsza odporność tradycyjnych pustaków i cegły kratówki jest następstwem drążeń.
Zapora dla żywiołów
Nasiąkliwość wyrobów ceramicznych zależy od struktury ceramiki i sposobu wypalania. Najmniej nasiąkliwa jest cegła klinkierowa. Ceramikę poryzowaną trzeba chronić przed zamakaniem, deszczem i śniegiem. Producenci deklarują, że oferują materiały mrozoodporne, choć cecha ta jest związana z nasiąkliwością. Jedynie ceramika tradycyjna klasy 5 nie jest mrozoodporna i nadaje się tylko na ściany wewnętrzne.
Ceramika jest wypalana lub spiekana, więc już sam proces produkcji uodparnia ją na wysoką temperaturę i dzięki temu należy do materiałów niepalnych.
Ciepło, cieplej, cieplutko
Ceramika poryzowana ma dobrą izolacyjność cieplną i dlatego nadaje się na ściany jednowarstwowe. Z najlepszych pustaków można zbudować ścianę o izolacyjności zbliżonej do ściany z betonu komórkowego. Izolacyjność termiczna zależy od ilości, kształtów drążeń oraz stopnia poryzacji. Im większy procentowo udział otworów, tym lepsza izolacyjność termiczna. Natomiast tradycyjna ceramika słabo chroni przed ucieczką ciepła, dlatego nadaje się tylko do budowy ścian warstwowych.
Cicho, ciszej, cichutko
Spośród wyrobów ceramicznych najlepsze właściwości akustyczne ma cegła pełna. Izolacyjność akustyczna pustaków zależy od kształtu i rozmieszczenia otworów. Izolacyjność akustyczną ściany – niezależnie od tego, z czego jest wymurowana – zmniejszają nieszczelności w spoinach. Nie poprawi jej nawet warstwa ocieplenia.
