Okiennice znów na czasie - te klasyczne, ale i nowe wersje
Cieszymy się ze słońca, póki nie zaczyna razić w oczy i nagrzewać domu. Dawnym sposobem na ograniczenie nasłonecznienia jest wyposażenie okien w okiennice. Wciąż produkuje się okiennice klasyczne, ale dołączyły do nich modele odważnie współgrające z najnowszymi trendami architektonicznymi.
Autor: Andrzej Szandomirski
Dziś okiennice łatwo dostosować do charakteru domu oraz rozmiaru i kształtu okien
Spis treści
- Okiennice - rozwieralna klasyka
- Okiennice jeżdżące na rolkach
- Fasadowa harmonia
- Schuttersy, czyli okiennice we wnętrzach
Są doskonałym dodatkiem do okien pionowych i drzwi balkonowych. Pomagają bowiem regulować dostęp światła i ciepła, zabezpieczają okno przed szkodliwymi czynnikami, na przykład silnym wiatrem, tłumią hałasy z zewnątrz, gwarantują poczucie intymności i, co ważne, dodają budynkowi uroku.
Okiennice - rozwieralna klasyka
Okiennice to klasyka techniki osłonowej. Modele będące wiernymi kopiami lub udoskonalonymi wariantami okiennic stosowanych 100 lub więcej lat temu szczególnie nadają się do budynków o architekturze tradycyjnej – nawiązującej do dworków lub pałaców, bądź rustykalnej – wzorowanej na budownictwie ludowym.
Dostępne na rynku okiennice mogą mieć różne kolory i wzory, dzięki czemu łatwo je dopasować do elewacji i stolarki okiennej, także w nowoczesnych domach. Są produkowane z naturalnego drewna litego (sosnowego, dębowego lub egzotycznego), z drewna klejonego, z profili PCW o grubości od 6 do 9 cm lub z aluminium malowanego proszkowo.
Najpopularniejsze rodzaje okiennic to:
- żaluzjowe – składają się z ramy, wewnątrz której są umieszczone szczebelki (lamelki) ustawione pod kątem najczęściej 30 lub 45°. Lamelki mają przekrój prostokątny lub soczewkowy. W części takich okiennic można je ustawiać pod dowolnym kątem, regulując w ten sposób dopływ światła do wnętrz;
- kasetonowe – zwane też płycinowymi – są zbudowane z ramy drewnianej wypełnionej płyciną z drewnianych desek albo listew z PCW bądź aluminium. Powierzchnia takich okiennic bywa dodatkowo podzielona pionowymi lub poziomymi elementami wzmacniającymi. Delikatne fazowanie krawędzi desek lub listew wypełnienia ma na celu utworzenie niewielkich szczelin doprowadzających nieco światła do pomieszczeń, gdy okiennice są zamknięte,
- rustykalne – płaszczyznę ich skrzydeł tworzą pionowe deski połączone u góry i na dole. Dla usztywnienia skrzydła pomiędzy poziomymi wzmocnieniami poprowadzona jest dodatkowo skośna deska usztywniająca. Takie okiennice są masywne, ale po zamknięciu dobrze tłumią hałas i chronią przed utratą ciepła z pomieszczeń;
- w ramach – takie okiennice, podobnie jak okna, są wyposażone w ościeżnicę. To zewnętrzna rama ułatwiająca ich szczelne domknięcie. Tego typu okiennice w największym stopniu poprawiają izolacyjność termiczną i akustyczną okien. Rama może być mocowana do fasady, ale często wkomponowuje się ją w otwór okienny. W tym drugim przypadku trzeba się liczyć z tym, że będzie nieco ograniczała dostęp światła do wnętrza.Do wąskich okien wybieramy okiennice jednoskrzydłowe, a do szerszych – dwuskrzydłowe.
Okiennice najczęściej otwiera się i zamyka ręcznie – po otwarciu okna. Jednak są też rozwiązania umożliwiające zamykanie i otwieranie okiennic od wewnątrz bez konieczności otwierania okna – za pomocą korby, która znajduje się w pomieszczeniu. Korba jest wtedy połączona z okiennicą specjalną przekładnią. Jeżeli przekładnię podłączy się do silnika, otwieranie okiennic może być sterowane pilotem albo przyciskiem umieszczonym na ścianie tuż przy oknie. Zawiasy muszą być tak dobrane, aby utrzymały ciężar okiennicy i pozostała ona w pozycji pionowej.
Okiennice najczęściej są zamykane na metalowe skoble z blokadą uniemożliwiającą ich otwarcie od zewnątrz. Inne rozwiązanie to zamknięcie drążkowe – przez całą wysokość skrzydła okiennicy przechodzi metalowy pręt, który jest opuszczany przez zaczepy i specjalne uchwyty przymocowane do parapetu albo ramy okiennej.
Okiennice jeżdżące na rolkach
W domu zdominowanym przez proste geometryczne formy także okiennice powinny być proste. Rozwieralne modele rodem ze skansenu nie będą się dobrze komponować z płaskim dachem, wielkimi przeszkleniami, fasadą wykończoną płytami lub lamelami. Tu rozwiązaniem będą okiennice przesuwne o kwadratowym bądź prostokątnym obrysie.
Podstawą ich konstrukcji jest stalowa lub drewniana rama z praktycznie dowolnym wypełnieniem. Przeważnie jest ażurowe, w pewnym stopniu przepuszczające światło. Wypełnienie tworzą równoległe, skośnie zorientowane lamelki (stałe albo ruchome jak w żaluzjach), ażurowo rozmieszczone pionowe listwy, stalowe płaskowniki, elementy z PCW, panele z perforowanej blachy lub nawet wodoodporne przezierne tkaniny. Rzadziej stosuje się wypełnienie pełne – wykonane na przykład z paneli HPL lub sklejki.
Rama jest wyposażona w wózki z rolkami zamocowane na dole i na górze. Poruszają się one na szynach zainstalowanych nad i pod oknem, które też utrzymują okiennice w pozycji pionowej, a dzięki ogranicznikom nie pozwalają na wysunięcie ich z toru jezdnego. W zależności od liczby przesuwnych elementów prowadnic może być więcej niż jedna. Ciekawym rozwiązaniem jest system blokowania okiennicy w dowolnym miejscu prowadnicy, co pozwala na jej częściowe przesunięcie zamiast całkowitego otwarcia.
Okiennice tego typu są produkowane w wielu rozmiarach, także do wielkich fasadowych przeszkleń i okien typu HS lub PSK, jak również modnych okien narożnych.
Najbardziej zaawansowane technicznie modele takich okiennic mają na wyposażeniu mechanizmy sterujące, które nie tylko przesuwają je na boki, ale również poruszają lamelki, ustawiając je pod wybranym kątem.
Okiennice przesuwne produkowane są na zamówienie, pod konkretne wymiary okien. Handlowiec, widząc projekt lub wizualizację budynku, pomoże dobrać formę oraz kolorystykę.
Fasadowa harmonia
Okiennice harmonijkowe to stosunkowo nowa propozycja, ale coraz częściej widać je na nowoczesnych budynkach. Są zbudowane z kilku elementów połączonych zawiasami. Poruszają się po prowadnicach – te otwierane na boki po dolnych i górnych, a te unoszone – po bocznych. Prowadnice mogą być połączone z obwodową ramą, przeważnie montowaną wewnątrz otworu okiennego, tak aby okiennica po zamknięciu mogła zlicować się z płaszczyzną fasady.
Jeśli chodzi o wypełnienie ramy konstrukcyjnej ruchomych części – może być praktycznie dowolne i zależy w zasadzie jedynie od fantazji projektanta.
Atutem fasadowych okiennic harmonijkowych jest to, że po otwarciu nie zabierają miejsca na ścianie, więc można je montować także tam, gdzie dla innych modeli byłoby za wąsko.
Schuttersy, czyli okiennice we wnętrzach
W języku angielskim nazwa ta oznacza po prostu okiennice. U nas przyjęła się na określenie okiennic instalowanych od wewnątrz domów. Nazywa się je też okiennicami amerykańskimi.
Są głównie drewniane, ale można spotkać też modele z tworzywa sztucznego, które z racji wyższej odporności na wilgoć nadają się na przykład do łazienek.
Shuttersy mają zazwyczaj budowę żaluzjową. Ich rama wypełniona jest skośnymi, ruchomymi lamelkami o szerokości od 6,3 do 11,4 cm, ustawionymi pod kątem. Do regulacji lamelek i sterowania natężeniem światła służy pionowa listwa biegnąca przez środek lub schowana z boku, w ramie okiennicy. Możliwe jest też zastosowanie mechanizmu zdalnego sterowania.
Shuttersy najchętniej są stosowane do zacieniania dużych okien tarasowych. Złożone z kilku paneli są połączone ze sobą zawiasami, w droższych modelach ukrytymi, żeby nie rzucały się w oczy. Otwierają się więc harmonijkowo, a po złożeniu nie zajmują zbyt wiele miejsca. Muszą mieć jednak prowadnice zainstalowane pod sufitem lub w górnej części wnęki okiennej. Są też modele, które składa się na ścianę, bez prowadnicy.
Pojedyncze panele otwierają się zaś jak klasyczne okiennice jedno- lub dwuskrzydłowe. Są połączone zawiasami z wnękami okiennym lub przymocowane do ram skrzydeł okiennych (ale tak, że da się je zdejmować, żeby umyć szybę). Można też zamówić shuttersy przesuwne i wówczas każdy z paneli przesuwa się po osobnej prowadnicy.
Autor: Andrzej Szandomirski
Dziś okiennice łatwo dostosować do charakteru domu oraz rozmiaru i kształtu okien
