Wełna mineralna skalna i szklana. Porównanie i zastosowanie dwóch rodzajów wełny mineralnej

Wełna mineralna skalna i szklana są z pozoru identyczne. Obie stanowią dobrą izolację termiczną, akustyczną i przeciwogniową. Mają jednak cechy, które je różnią. Zobaczmy, jakie.

Projektanci, wykonawcy i inwestorzy często używają określenia wełna mineralna, które jest bardzo nieprecyzyjne. Sprowadza bowiem do jednego mianownika dwa produkty – wełnę skalną i szklaną. Choć obie stosowane są powszechnie w budownictwie jednorodzinnym i mają bardzo podobne właściwości, różnią się między sobą, mimo że podlegają wytycznym tej samej normy. Poznajmy ich cechy i sprawdźmy, gdzie którą można stosować.

Wełna mineralna skalna

Surowcem używanym do produkcji wełny skalnej jest bazalt, gabro, dolomit lub kruszywo wapienne, a także materiał pochodzący z recyklingu – brykiety mineralne. Zostają one roztopione w wulkanicznej temperaturze i rozwłóknione. Włókna zlepia się później specjalną żywicą i formuje konkretne produkty – płyty, maty, otuliny – lub wytwarza luźne strzępki wełniane zwane granulatem. W płytach i matach z wełny skalnej włókna mają przeważnie układ rozproszony. Tylko w wełnie lamelowej są ukierunkowane prostopadle do powierzchni płyt. Płyty bywają ponadto łączone fabrycznie z papą podkładową lub laminowane welonem szklanym.

Wełna mineralna szklana

Wełna szklana powstaje w podobny sposób jak wełna skalna, z tym że robi się ją z piasku kwarcowego i stłuczki szklanej pochodzącej z recyklingu. Wytwarza się z niej płyty i maty. W płytach i matach z wełny szklanej układ włókien jest ukierunkowany bardziej równolegle do ich powierzchni, a to wymaga użycia do produkcji większej ilości substancji zlepiającej ale poprawia wiele innych parametrów, jak np. współczynnik przewodzenia ciepła.

Przeczytaj też:

• Ocieplanie poddasza >>

Podobieństwa i różnice wełny mineralnej skalnej i szklanej

Przyjrzyjmy się parametrom i właściwościom obu produktów:

• Wełna mineralna skalna i szklana: izolacyjność cieplna wełna

Obie wełny różnią się pod tym względem. Podobny współczynnik przewodzenia stwierdzimy, porównując produkty o różnej gęstości. Dla przykładu współczynnik λ na poziomie 0,039 W/(m·K) ma wełna szklana o gęstości 13 kg/m³ i wełna skalna o gęstości 35 kg/m³. Jak dotąd liderem izolacyjności cieplnej jest wełna szklana. W sprzedaży są wykonane z niej produkty, których współczynnik przewodzenia ciepła λ jest wyjątkowo niski i osiąga 0,030 W/(m·K). Najlepiej izolująca termicznie wełna mineralna skalna ma współczynnik λ wynoszący 0,034 W/(m·K). Pod tym względem wełna mineralna dorównuje popularnemu styropianowi EPS. Ale na rynku są dostępne wyroby o różnym poziomie izolacyjności. Zależnie od gęstości, maty czy płyty mogą mieć współczynnik przewodzenia ciepła λ równy 0,039, a nawet 0,044 W/(m.K);

• Wełna mineralna skalna i szklana: izolacyjność akustyczna

Oba rodzaje wełny charakteryzują się bardzo dużą chłonnością akustyczną, małą sztywnością dynamiczną oraz skutecznym tłumieniem wewnętrznej energii akustycznej. Plasują się więc w ścisłej czołówce materiałów polecanych do wykonywania izolacji akustycznych w różnych typach budynków. Produkty z wełny mineralnej przeznaczone do zastosowań akustycznych mają najwyższą klasę pochłaniania dźwięku – A. Niemniej, porównując produkty o tej samej gęstości, wełny mineralne szklane uzyskują lepsze parametry pochłaniania dźwięku niż wełny mineralne skalne. Ważne jest też, jakiego rodzaju dźwięki mają być pochłaniane. Z reguły jest tak, że płyty z wełny mineralnej o mniejszej gęstości, bardziej puszyste, dobrze izolują dźwięki rozchodzące się w powietrzu, zaś płyty twarde i półtwarde dobrze tłumią dźwięki powstałe w wyniku uderzenia. Samo zastosowanie wełny nie gwarantuje sukcesu, gdyż jest ona tylko elementem składowym przegrody. Należy więc pamiętać o prawidłowym wykonaniu ściany lub stropu, a nie polegać wyłącznie na wełnie;

• Wełna mineralna skalna i szklana: odporność na ogień

Trochę lepszą odporność na ogień wykazuje wełna mineralna skalna. Produkowane są z niej wyroby, którym niestraszna będzie temperatura dochodząca nawet do 1000°C. Tak wysoka temperatura powstaje po półtorej godzinie do dwóch godzin nieustającego pożaru. Wełna szklana wytrzymuje temperaturę do 600-700°C. Trzeba tu koniecznie dodać, że powyższe dane dotyczą samych włókien. Spoiwo, które je łączy (obydwa rodzaje wełen), wytrzymuje temperaturę do 250°C. Im więcej spoiwa, tym wełna ma mniejszą odporność na wysoką temperaturę. Z wełny skalnej wytwarza się płyty do izolacji elementów, które bardzo się nagrzewają. Wykorzystywane są one głównie w przemyśle i budownictwie przemysłowym, ale również w budownictwie jednorodzinnym – na przykład do izolowania kominków. Wełna mineralna szklana i skalna ma najwyższą klasę odporności na ogień – A1-S1-d0.

• Wełna mineralna skalna i szklana: nasiąkliwość

Wełny mineralna skalna i szklana mają nasiąkliwość na podobnym poziomie – zarówno włókna skalne, jak i szklane są zlepiane substancjami zapewniającymi im hydrofobowość. Nasiąkliwość wodą przy krótkotrwałym zanurzeniu wynosi (w zależności od konkretnego wyrobu) od 0,65 do 1 kg/m². Przy długotrwałym zanurzeniu – 1-3 kg/m²;

• Wełna mineralna skalna i szklana: wytrzymałość na ściskanie

Z wełny skalnej daje się robić płyty o dużej gęstości, a więc również o dużej wytrzymałości na ściskanie. Wełna szklana nie ma aż takiej gęstości i dlatego nie poleca się jej jako izolacji w miejscach, w których byłaby poddawana dużym obciążeniom i konieczna byłaby najwyższa wytrzymałość na ściskanie, ale np. w izolacji akustycznej podłóg wełny mineralne szklane uzyskują lepsze parametry akustyczne niż wełny mineralne skalne przy jednoczesnym podobnym możliwym obciążeniu produktów.

• Wełna mineralna skalna i szklana: paroprzepuszczalność

Luźna struktura wełny mineralnej sprawia, że ma ona niski opór dyfuzyjny, czyli jest paroprzepuszczalna. Przez przegrody ocieplone wełną para wodna bez trudu przedostanie się na zewnątrz. Ta cecha przyda się, gdy chcesz szybko ocieplić nowo zbudowany dom, a obawiasz się, że w ścianach jest jeszcze dużo wilgoci. Do tej pory uważano, że wełna jest wrażliwa na wilgoć. Obecnie produkowane wyroby są hydrofobowe, czyli trudno zwilżalne. Wełna nie chłonie wilgoci z otoczenia i nie podciąga jej kapilarnie. Jeśli polejesz zwartą matę czy płytę wodą, spłynie ona po jej powierzchni. Wełny mineralnej możesz używać na przykład do ocieplania ścian szkieletowych w pomieszczeniach wilgotnych. Dobrze jest jednak pamiętać o jej dodatkowym zabezpieczeniu, żeby wilgoć się w niej nie zbierała, tylko przeniknęła na drugą stronę przegrody. Od strony wnętrza osłania się ją folią paroszczelną przed wnikaniem pary wodnej. Po zewnętrznej stronie izolacji termicznej musi być umieszczona membrana wysokoparoprzepuszczalna. Jeśli porównać obie wełny o zbliżonej gęstości, okaże się, że mają identyczną paroprzepuszczalność. Ich współczynnik oporu dyfuzyjnego μ wynosi 1,3-1,4. Dla porównania, wartość tego współczynnika dla powietrza wynosi 1, dla styropianu EPS 60, a dla betonu beton zbrojonego 130.

• Wełna mineralna skalna i szklana: sprężystość

Dzięki sprężystości wełna w postaci mat to idealny materiał do izolowania dachów skośnych. Płyty o dużej gęstości odpowiednio sprasowane zyskują inne cechy – twardość i odporność na ściskanie. Najlepsze cechuje wytrzymałość na ściskanie nawet 6000 kg/m². Te materiały są chętnie używane do wykonania izolacji termicznej dachów płaskich oraz ocieplania podłóg i stropów. Wełna szklana może być komprymowana, czyli kompresowana do mniejszej objętości. W trakcie transportu zajmuje więc mało miejsca. Dopiero po rozcięciu paczki następuje rozprężenie i wełna wraca do pierwotnej grubości. W podobnym opakowaniu zmieści się więc trzy razy więcej wełny szklanej niż skalnej. Również może być komprymowana, ale w mniejszym stopniu niż wełna szklana;

• Wełny mineralna skalna i szklana: właściwości użytkowe

Wełna szklana jest lżejsza i mniej pyli niż skalna. Dzięki większej elastyczności włókien lepiej dostosowuje się do nierówności podłoża. Wełna skalna jest sztywniejsza i ma mniejsze tendencje do rozwarstwiania się.

Zastosowania wełny mineralnej skalnej i szklanej

Zarówno wełna mineralna skalna i szklana pod względem wszechstronności są nie do pokonania. Można z nich wykonywać wszelkie izolacje cieplne, w tym o znacznej odporności na obciążenia i odkształcenia. Odpowiednie płyty i maty z wełny mineralnej nadają się więc do izolowania ścian w metodzie BSO (metoda lekka mokra, obecnie ETICS), do ocieplania poddaszy, stropów, stropodachów niewentylowanych, fundamentów i podłóg na gruncie. Wełna szklana może być wykorzystywana wszędzie tam, gdzie nie będą na nią działać duże obciążenia. Świetnie sprawdza się jako wypełnienie izolacyjne w ścianach trójwarstwowych lub konstrukcjach szkieletowych albo belkowych.

Przeczytaj też: Jak wykonać izolację akustyczną? >>

Co się robi z wełny mineralnej?

Z wełny mineralnej skalnej i szklanej produkuje się wyroby o różnych kształtach i właściwościach dostosowanych do potrzeb użytkownika. Są to:

• specjalne kształtki, otuliny - do dokładnego izolowania rur rozgrzewanych do bardzo wysokiej temperatury;
• solidne i trwałe płyty - pod tynki, do izolacji akustycznej stropów i cieplnej fundamentów;
• twarde i wytrzymałe płyty odporne na silne miejscowe naciski - do izolowania dachów krytych papą lub innym miękkim pokryciem; oraz materiały stosowane do ociepleń:
• sprężyste i lekkie płyty - do dokładnego i szczelnego wypełniania izolowanej przestrzeni;
• filce i maty - łatwe do zamontowania;
• granulaty - do wdmuchiwania w szczeliny lub trudno dostępne przestrzenie.

Wełna mineralna od piwnicy po dach

Producenci oferują wyroby z wełny mineralnej skalnej lub szklanej w bardzo dużym asortymencie. Nadają się one do ocieplania prawie wszystkich elementów budynku, które wymagają izolacji termicznej lub akustycznej. Dlatego śmiało można powiedzieć o możliwości ocieplenia domu od piwnicy aż po dach:

• dachów skośnych (poddasza użytkowe),
• stropodachów wentylowanych (poddasza nieużytkowe),
• dachów płaskich niewentylowanych,
• ścian zewnętrznych trójwarstwowych,
• ścian dwuwarstwowych,
• ścian zewnętrznych wykonanych w technologii szkieletowej,
• szkieletowych ścian działowych,
• podłóg na stropie drewnianym,
• podłóg na stropach betonowych i na gruncie.

Radosław Murat