Elewacje z cegieł klinkierowych lub cegieł licowych. Poznaj zasady murowania ścian elewacyjnych
Ceglane elewacje nadają domowi solidny wygląd. Pokazujemy, jakie są zasady murowania z cegieł klinkierowych bądź cegieł licowych.
Z niewielu materiałów budowlanych da się stworzyć tak piękne i trwałe elewacje jak te z cegły. Można z niej budować dekoracyjne gzymsy, nadproża, portale, parapety i cokoły, inspirując się historycznymi wzorami, lub wymyślać zupełnie nowe sposoby jej zastosowania. Chociaż na pierwszy rzut oka detale sprzed wielu lat i te zrobione obecnie wydają się podobne, to jednak dziś technika ich wykonania jest inna niż dawniej. Kiedyś nie znano ścian warstwowych. Budowano grube mury z jednorodnego materiału, co pozwalało na swobodne stosowanie rozmaitych wiązań murarskich. Współczesne elewacje z cegieł są zbudowane inaczej – to najczęściej warstwa osłonowa ściany trójwarstwowej. Czasami, w tańszych rozwiązaniach, domy tylko licuje się cienką okładziną ceramiczną. Jest ona wtedy trwale związana z podłożem, czyli domurowana do ściany jednowarstwowej albo doklejona do izolacji termicznej. Producenci ceramiki starają się ułatwić życie inwestorom i proponują rozmaite cegły kształtowe oraz gotowe elementy imitujące cegły, jednak można też wymurować takie detale ze zwykłych cegieł o standardowym kształcie.
Ściany trójwarstwowe
Wdomu ze ścianą trójwarstwową wewnętrzna warstwa muru stanowi jego konstrukcję nośną spiętą wieńcami, stropami i dachem. Na niej układa się środkową warstwę, czyli ocieplenie. Izolację termiczną ochrania trzecia warstwa, tak zwana osłonowa. Często robi się ją z cegły o szerokości 12 cm i nie pokrywa już tynkiem. Warstwa osłonowa jest samonośna i powinna mieć szerokość co najmniej 8-9 cm. Jeżeli jest cieńsza, staje się zbyt wiotka. Dlatego wykonanie ściany osłonowej z cegieł połówkowych, jak to robią niektórzy inwestorzy w celu zaoszczędzenia pieniędzy, jest nie tylko trudne technicznie, ale i mało opłacalne. Prawie cały cienki mur z połówek trzeba wzmocnić zbrojeniem. Taka ściana nie może też być zbyt wysoka.
Murowana ściana elewacyjna
Ponieważ cegły są ciężkie, warstwa osłonowa musi być oparta na szerokim fundamencie lub wsporniku. Może nim być stalowa konsola mocowana do muru albo wspornik z żelbetu stanowiący zwieńczenie ściany piwnicznej. Aby zewnętrzna warstwa osłonowa zachowała stabilność, łączy się ją z wewnętrzną warstwą nośną kotwami przebijającymi ocieplenie. Trzeba osadzać w murze kotwy łączące warstwy (w płaskiej ścianie jest ich zazwyczaj pięć na 1 m2, wokół okien i przy narożach domu – więcej), a także zrobić odpowiednie dylatacje w warstwie osłonowej, aby pod wpływem ruchów wywołanych wewnętrznymi naprężeniami mur nie popękał. Jeśli stosujesz ocieplenie wymagające wentylacji (wełna mineralna) lub szczelną cegłę klinkierową, należy wykonać drożną szczelinę wentylacyjną. Na dole i na górze ściany trzeba zrobić wlot i wylot powietrza umożliwiające odprowadzenie wilgoci spod warstwy osłonowej. Brak wentylacji może skutkować zawilgoceniem ocieplenia oraz brzydkimi wykwitami na klinkierze albo cegle.
Ustawienie cegieł w murze
Cegła to budulec, którego proporcje są tak dobrane, że można nią manewrować i układać ją w murze w różnych płaszczyznach. Jej typowe wymiary to 25 x 12 x x 6,5 cm. Bok o najmniejszej powierzchni (12 x 6,5 cm) nazywany jest główką, ten mający 25 x 6,5 cm – wozówką. Bywają też cegły o innych wymiarach, na przykład 24 x 11,5 x 7,1 cm, oraz połówkowe – o połowę węższe. Zawsze zachowują one te same proporcje boków, dzięki którym na elewacji da się tworzyć interesujące wzory. Cegły najczęściej ustawia się na płask, bokiem o szerokości 12 cm, w taki sposób, aby element kolejnej warstwy przykrywał spoinę znajdującą się w warstwie poniżej. Można je też układać na tak zwaną rolkę. Cegła opiera się wówczas na dolnej warstwie węższym bokiem (o szerokości 6,5 cm). W tej pozycji może być ułożona na boku o długości 25 cm – rolka leżąca, lub krótszym, o długości 12 cm – rolka stojąca. Cegły można też wysuwać z muru i skręcać, tworząc układy zazębione. W szerokim murze, którego grubość wynosi minimum 25 cm, widoczny na elewacji efekt układu cegieł można z łatwością uzyskać w naturalny sposób, stosując różne sposoby ich przemurowania. Gdy cegły są budulcem warstwy osłonowej, ma ona zazwyczaj szerokość 12 cm. Są w niej ułożone na płask w taki sposób, że na elewacji widzimy jedynie wozówki. Kolejne warstwy cegieł można przesuwać tylko o pół cegły, o jedną trzecią lub o ćwierć cegły albo układać na rolkę. Nie można ich przekręcać o 90o w płaszczyźnie poziomej.
Cegła klinkierowa i cegła licowa
Elewację można wybudować z cegły licowej niewymagającej tynkowania lub klinkierowej. Te ostatnie są wypalane w wyższej temperaturze niż zwykłe. Dzięki temu mają lepszą wytrzymałość i są mniej nasiąkliwe niż tradycyjna ceramika. Są najczęściej dostępne w klasach wytrzymałości 25 oraz 35, natomiast licowe elewacyjne mają wytrzymałość 25 lub 30. Nasiąkliwość klinkieru wynosi mniej niż 6%, podczas gdy wyrobów z ceramiki tradycyjnej – około 16%. Oba rodzaje cegieł mogą być pełne lub z otworami (szczelinowe, perforowane albo kratówki). Te z otworami są nieco lżejsze, ważą 2,8-3,3 kg, podczas gdy pełne – 3,5-4 kg. Łatwiej się z nich muruje, są też nieco tańsze, ale podczas murowania trzeba starannie wypełniać otwory zaprawą, aby nie wnikała w nie woda i nie rozsadziła ściany lub nie pokazała się wiosną w postaci wysoleń. Aby wilgoć nie penetrowała wnętrza muru zrobionego z klinkieru, jego powłoka powinna być jak najbardziej szczelna i pozbawiona włosowatych pęknięć. Dlatego decydując się na ścianę z tego materiału, najlepiej kupować klinkier w najlepszym dostępnym gatunku. Równie ważne jest składowanie go w miejscu zabezpieczonym przed wilgocią oraz używanie odpowiednich zapraw z trasem (często są one oferowane przez producentów cegieł).
