Elewacja domu- inwestycja na lata. Wszystko o wykończeniu elewacji
O urodzie domu w dużym stopniu decyduje starannie wykonana i zadbana elewacja. Powinna być także trwała, wówczas nawet przez dziesiątki lat nie wymaga kosztownych remontów. W jakie materiały warto zainwestować? Zobacz co powinieneś jeszcze wiedzieć o wykończeniu elewacji.
Tynk – uniwersalnie i bezpiecznie
Najpopularniejszym i najmniej kosztownym materiałem elewacyjnym jest tynk. I chociaż często elewację tynkowaną trzeba remontować szybciej niż inną, to jednak skutecznie chroni ona ścianę przed zniszczeniem. Do dzisiaj możemy obserwować elewacje z dobrze zachowanymi starymi tynkami zewnętrznymi nawet z okresu międzywojennego. Tajemnica starych tynków tkwi nie tylko w dobrym materiale, ale i solidnym wykonawstwie prowadzonym bez pośpiechu, zgodnie z zasadami sztuki budowlanej.
Inwestycja w materiał
W jakie tynki warto zainwestować dzisiaj? W wypadku ścian dwuwarstwowych jedynym możliwym wyborem są gotowe tynki cienkowarstwowe. Na ścianach jedno- i trójwarstwowych do niedawna układało się tradycyjne tynki cementowo-wapienne przygotowywane na budowie. Choć są najtańsze, dzisiaj ich wybór nie jest racjonalny. Powierzenie wykonania zaprawy tynkarskiej fachowcom nie daje pewności, że będzie to materiał odpowiedniej jakości – znacznie bardziej opłacalny może się okazać zakup gotowych mieszanek. Ważny jest też rodzaj tynku. Tradycyjny tynk cementowo-wapienny jest odporny na czynniki atmosferyczne i zabrudzenia, zwłaszcza jeśli ściany wykończymy farbą elewacyjną. W cienkowarstwowe tynki mineralne wykończone farbą silikonową warto zainwestować, jeśli dom znajduje się w zanieczyszczonym środowisku – jest wówczas bardziej odporny na zabrudzenia. Gdy elewacje są narażone na uszkodzenia mechaniczne, zastosujmy tynk akrylowy. Wysokim wymaganiom sprostają tynki silikatowe i silikonowe – choć najbardziej kosztowne, są najlepszą gwarancją trwałości.
Dobierając tynk na elewację, pamiętajmy, że łatwiej brudzą się tynki o chropowatej i porowatej powierzchni. Gładkie najczęściej mniej chłoną brud, jednak są bardziej narażone na pękanie. Te o fakturze „kornika” mniej się brudzą niż inne strukturalne, gdy ich rowki przebiegają pionowo. Ściany dwuwarstwowe powinny być wykańczane tynkami o jasnych barwach, o współczynniku refleksyjności większym lub równym 20. Ciemne mają niższy współczynnik, przez co łatwo pochłaniają światło, co może być przyczyną nadmiernego nagrzania elewacji i naprężeń termicznych doprowadzających do pęknięć tynku. Wartość współczynnika refleksyjności jest podawana na wzornikach. Warto wybierać produkty z gwarancją koloru (z pigmentami nieorganicznymi). Niekiedy tynki w odcieniu kanarkowej żółci, fioletowym, niebieskim oraz krzykliwych, jaskrawych kolorach „syntetycznych” mogą być mniej trwałe niż te, które opierają się na tonacji pigmentów ziemnych: beże, brązy, szarości czy słoneczne żółcienie. Jeśli ściany domu są jedno- lub trójwarstwowe, kolor tynku czy farby elewacyjnej nie wpływa na ich trwałość.
Autor: Andrzej Szandomirski
Wybierając materiał elewacyjny, pamiętajmy, że jego trwałość będzie zależała od położenia domu względem stron świata i otoczenia
Co skraca żywotność tynków? Na co zwrócić uwagę przy ich układaniu? Czym urozmaicić tynkowaną elewację? Dowiesz się tego z pełnej wersji artykułu.
Zyski z cegły
Elewacje ceglane są dużo trwalsze od tynkowanych. Cegła jest materiałem sprawdzonym i budzącym zaufanie. Dzięki swojej trwałości kojarzy się z solidnością i przytulnym domem. Zadbane elewacje ceglane nawet po latach przyciągają wzrok – nadal można je spotkać w wielu regionach Polski. Nie wymagają kosztownej konserwacji, starzeją się wolno i godnie. Mimo uszczerbków strukturalnych i zmian kolorystycznych powodowanych zabrudzeniem lub silnym oddziaływaniem zanieczyszczonego środowiska są materiałem z charakterystyczną fakturą, żywym kolorystycznie, emanującym ciepłem naturalnych barw.
Wybór materiału. Współczesne elewacje z cegieł są bardzo trwałe – to inwestycja na wiele pokoleń. Warunkiem jednak jest wybór odpowiedniego rodzaju cegły – klinkieru, cegły licowej lub silikatowej. Cegły przeznaczone na elewację muszą być mrozoodporne, czyli powinny przejść pomyślnie próbę 25 cykli zamrażania i rozmrażania. I choć czasami ładnie wygląda cegła budowlana, nie warto ulegać takiej pokusie i zostawiać jej nieotynkowanej. Jest co prawda znacznie tańsza od elewacyjnej, ale nie spełnia warunków mrozoodporności i szybciej ulega uszkodzeniom niż cegła licowa. O podziale na rodzaje cegieł elewacyjnych decyduje ich nasiąkliwość: w przypadku klinkierowych wynosi ona do 6%, licowych – do 16%, licowych naśladujących ręcznie formowane – do 19%. Najdroższy jest klinkier, ale mimo wysokiej ceny warto w niego zainwestować – jest to materiał najtrwalszy. Wysoka temperatura wypalania (około 1100°C) sprawia, że jest mniej porowaty i bardziej odporny na wpływ czynników atmosferycznych oraz korozję biologiczną niż cegła licowa.
Staranne wykonanie. Elewacja z cegły będzie trwała i nie przysporzy kosztów, gdy zadbamy o jej staranne wykonanie. Spoina powinna być pełna, zlicowana z murem. Podczas przerw w pracach elewacyjnych konieczne jest przykrycie postawionego muru – dzięki temu zaprawa nie będzie wypłukiwana. Elewację z cegieł o nasiąkliwości powyżej 6% warto zaimpregnować, zwłaszcza miejsca szczególnie narażone na wilgoć, takie jak cokoły czy parapety. Impregnat wydobywa barwę i fakturę cegieł, równocześnie lekko je przyciemnia. Wnika w strukturę materiału i ogranicza chłonność oraz chroni przed zabrudzeniem. Dzięki niemu osiadający na cegle brud łatwiej spłucze deszcz. Należy używać impregnatów umożliwiających oddychanie cegieł, czyli tych, które nie zamykają mikroporów (dzięki nim mur oddaje wilgoć na zewnątrz). W zależności od chłonności cegły litr impregnatu wystarcza na nasączenie od 3 do 15 m² powierzchni. Do ochrony przed zabrudzeniem i zaplamieniem cegieł o nasiąkliwości poniżej 6% służą także preparaty tańsze od impregnatów. Zabezpieczają one warstwę zewnętrzną cegieł, w przeciwieństwie do impregnatów nie wnikają w głąb materiału. Nie zmieniają też ich wyglądu.
Zabiegi pielęgnacyjne i konserwacyjne. Nie warto na nich oszczędzać. Uszkodzenia spoin mogą prowadzić do przenikania wody przez ceglaną elewację, dlatego trzeba je regularnie naprawiać. Gdy elewacja jest brudna, czyści się ją wodą lub parą pod ciśnieniem, myje gąbką i wodą z węża. Nie powinno się jej przesadnie moczyć.
Kamień – wysoka cena prestiżu
Elewacje kamienne nawet po wielu latach wyglądają świetnie, jeśli wiemy, co robić, aby czas wydobywał ich urodę i podkreślał szlachetność materiału. To jeden z najbardziej wytrzymałych materiałów. Kamienne elewacje, nawet lekko podniszczone – odłupane, obtłuczone – wyglądają dobrze, nie ulegają degradacji. Kamienia używa się na całej powierzchni fasady lub, znacznie częściej, w celu podkreślenia tylko niektórych jej elementów – tych najbardziej reprezentacyjnych (takich jak strefa wejściowa) lub narażonych na uszkodzenia: narożników, cokołów, słupów, parapetów.
Wybór materiału. Najtrwalsze, choć najdroższe, są skały magmowe – nienasiąkliwe i bardzo odporne na czynniki atmosferyczne. Najtwardsze są te o największej zawartości minerałów twardych: bazalt, granit, piaskowce twarde oraz łupek krystaliczny. Mniejszą wytrzymałość mają wapienie i piaskowce miękkie – są porowate i bardziej nasiąkliwe, dlatego łatwiej się brudzą. Najpewniejszym materiałem na elewacje jest miejscowy kamień zharmonizowany z otoczeniem oraz jego klimatem i dzięki temu przewidywalny. Choć nie zawsze jest tańszy od importowanego, to jednak wiemy, jak zachowa się pod wpływem klimatu i miejscowych warunków atmosferycznych. Na elewacje stosuje się rodzime piaskowce, wapienie miękkie i twardy wapień. Ze względu na wysoką cenę najrzadziej i przeważnie tylko niektóre elementy elewacji wykańcza się granitem. W wielu regionach mało kosztowne i dlatego popularne są granitowe kamienie narzutowe.
Czym zabezpieczyć i jak konserwować elewacje z kamienia, aby był piękny przez lata? O czym należy wiedzieć, decydując się na wykończenie elewacji drewnem? Jakie są tańsze zamienniki naturalnych materiałów elewacyjnych? Czy warto wykańczać dom sidingiem? O tym wszystkim piszemy w kolejnym odcinku "Domu racjonalnie oszczędnego pod lupą".
