Duże płyty elewacyjne – sposób na wykończenie elewacji nowoczesnego domu
Wielkie płyty elewacyjne i panele fasadowe wcale nie są zarezerwowane dla biurowców i wieżowców. Kto powiedział, że nie można zrobić z nich nowoczesnych elewacji domu jednorodzinnego? To dobry pomysł na oryginalne wykończenie ścian nowoczesnego domu. Zobacz, jakie zalety mają płyty włóknocementowe, laminat HPL, panele blaszane.
Autor: EURONIT
Układ płyt na elewacji powinien być dziełem projektanta. Warto tu bowiem zachować zasady symetrii
Suche elewacje najczęściej wykonuje się z desek lub plastikowego sidingu, ewentualnie z małych kształtek betonowych bądź ceramicznych. Paleta możliwości na tym się jednak nie kończy. Na odważnych inwestorów czekają płyty elewacyjne z różnych lekkich materiałów, a także metalowe panele oraz kasetony. Co prawda nie przydadzą się one do wykończenia stylowego dworku, ale dom o prostej formie z pewnością wiele zyska dzięki takiej nowoczesnej elewacji.
Włóknocementowe płyty elewacyjne
Cementowe tynki nanoszone i zacierane w pocie czoła przez tynkarza można zastąpić cementowymi płytami elewacyjnymi przykręcanymi do rusztu. Produkuje się je z cementu zbrojonego włóknami celulozowymi i włóknami sztucznymi, noszą więc nazwę cementowo-włóknowych lub włóknocementowych. Niektóre z nich są w trakcie produkcji autoklawizowane, czyli poddawane działaniu pary wodnej pod ciśnieniem. Nadaje to im większą twardość i wytrzymałość.
Płyty elewacyjne te są oferowane w licznych wersjach. Najtańsze są te niepomalowane (trzeba to zrobić we własnym zakresie). Inne są fabrycznie malowane farbą kryjącą, lakierem bezbarwnym lub lazurą półprzezroczystą. Są również płyty barwione w masie i wykańczane farbą bądź lakierem. Nawet gdy zostaną zarysowane, skaza będzie się mniej rzucała w oczy niż w przypadku płyty szarej, niebarwionej w masie, a jedynie pomalowanej. Są też płyty fabrycznie pokryte lakierem, z którego powierzchni łatwo usuwa się graffiti.
Można je polecić do budynków z fasadą dochodzącą bezpośrednio do ulicy. Najpopularniejszy format takich płyt to 1200 x 2500 mm. Mogą mieć grubość 6, 8, 10 lub 12 mm. Ich ciężar wynosi 13-15 kg/m2.
Laminowane płyty elewacyjne
Laminowane płyty elewacyjne (tak zwane laminaty HPL) mają budowę nieco podobną do paneli podłogowych, z tym że ich wytrzymałość na wilgoć, wodę i inne czynniki atmosferyczne jest zdecydowanie wyższa.
Płyty różnią się formatem i sposobem łączenia. Podobnie jak w panelach ich trzon stanowi płyta wiórowa dodatkowo utwardzona i odporna na rozwarstwianie. Z wierzchu są pokryte papierem z niemal dowolnym nadrukiem. Dominują jednak jednolite kolory i wzory imitujące naturalne drewno. Papier jest pokryty warstwą żywicy, która chroni płytę przed wszystkim, co szkodliwe, oraz nadaje jej połysk lub zapewnia powierzchnię matową albo satynową. Laminaty mogą mieć też zamiast rdzenia drewnopochodnego laminat z kilku-kilkunastu warstw papieru impregnowanego żywicą fenolową i sprasowanego pod ciśnieniem w bardzo wysokiej temperaturze.
Takie laminaty są cieńsze i lżejsze, ale też bardziej elastyczne. Rdzeniem płyt HPL może też być bakelit. To najstarsze tworzywo sztuczne stosowane na masową skalę, dziś trochę zapomniane. Kiedyś robiono z niego obudowy urządzeń RTV i AGD. Bakelit, a właściwie płyty bakelitowe z okleiną drewnianą, stosuje się też do wykańczania elewacji. Są odporne na uszkodzenia, łatwe w obróbce i nadają budynkom ładny wygląd.
Laminaty HPL są dostępne w różnych formatach, najczęściej sprzedawane to: 1320 x 3050, 1860 x 2550, 1530 x 3050, 1860 x 3650 i 2130 x 4270 mm. Do domów jednorodzinnych wykorzystywane są te mniejsze. Grubość płyt z rdzeniem z płyty drewnopochodnej wynosi 6, 8, 10 lub 13 mm, płyty z rdzeniem laminatowym mają grubość 0,6-3 mm.
Mocuje się je wkrętami lub klei do rusztu. Do cięcia potrzebna jest piła o hartowanych zębach lub pilarka elektryczna. Nieregularne kształty można wycinać elektryczną wyrzynarką.
Drewniane płyty elewacyjne
Drewniana elewacja pozwoli ładnie wkomponować budynek w otoczenie bogate w zieleń. Duże sklejkowe płyty elewacyjne w przeciwieństwie do desek nie stworzą na ścianach poziomych podziałów potęgowanych przez rzucane cienie. Fasada będzie więc wyglądała bardziej jednolicie.
Zaletą sklejki jest to, że łatwo ją dostać w każdym niemal składzie budowlanym. Samemu można dociąć płyty, nadając im czasem formę daleką od klasycznych kwadratów lub prostokątów. Ważne, żeby kupić sklejkę wodoodporną. Poznamy ją po oznaczeniu W1 lub W2. Ten drugi typ jest najbardziej wskazany do zastosowań elewacyjnych ze względu na najwyższą możliwą odporność na wilgoć i wodę.
Najbardziej wytrzymała na ewentualne uszkodzenia mechaniczne – uderzenia, zarysowania – będzie sklejka z drewna drzew liściastych, a więc bukowa, olchowa, brzozowa, a już szczególnie z gatunków egzotycznych. Warto kupić tak zwaną sklejkę kombi, której warstwy mają prostopadły układ włókien. Jest ona najbardziej wytrzymała na uszkodzenia mechaniczne i odkształcenia. Szukajmy sklejki oznaczonej klasą E lub I, bo ta ma najwyższe walory estetyczne – mało sęków, jednolitą barwę. W specjalistycznych punktach sprzedaży znajdziemy również sklejkę laminowaną. Ma ona z wierzchu papierową okleinę z nadrukowanym wzorem lub o jednolitym kolorze.
Do wykonywania elewacji jest potrzebna dość gruba sklejka – 10-30 mm. Cieńsza byłaby zbyt elastyczna. Format płyt powinien określić projektant. Podczas montażu sklejki do konstrukcji nośnej jej cięte krawędzie trzeba dokładnie zabezpieczyć lakierem dobrej jakości. Sklejkę przykręcamy do konstrukcji nośnej z drewna lub metalu wkrętami samonawiercającymi. Elewację ze sklejki nielaminowanej warto po ułożeniu pomalować lakierem lub lakierobejcą.
Płyty elewacyjne z blachy
Coraz więcej nowoczesnych domów jednorodzinnych ma tak wykonane fasady lub ich fragmenty. Surowcem na blaszane elewacje jest najczęściej aluminium lub stop cynkowo-tytanowy. To materiały trwałe, ładne i odporne na korozję. Metalowe elewacje budowane są z paneli lub kasetonów o różnym kształcie.
Kasetony elewacyjne mają budowę przestrzenną. Wyglądają jak otwarte z jednej strony skrzynki. Po ułożeniu tworzą na elewacji układ prostokątnych elementów z siecią głębokich spoin. Panele mają profilowaną budowę umożliwiającą proste wzajemne łączenie (system zaczepów). Po ułożeniu tworzą przestrzenną elewację z wyraźnymi podziałami pionowymi lub poziomymi.
Oprócz zwykłych paneli dostępne są też kompozytowe zbudowane z dwóch warstw blachy aluminiowej z rdzeniem polietylenowym lub mineralnym. Z zewnątrz są fabrycznie pokryte lakierem PVDF. Mają one dziewięciokrotnie lepsze właściwości akustyczne od zwykłych paneli lub kasetonów z blachy.
Panele i kasetony mogą mieć różne wymiary i często wykonuje się je na zamówienie. Grubość blachy, z jakiej są zrobione, wynosi 1-3 mm.
Elewacje z blachy są dość lekkie. Ważą od 2,7 do 8,1 kg/m2.
