Warto ratować zabytkowe drzwi w naszych domach! Są bezcenne. Trzeba to robić z głową
Czy warto poddać renowacji zabytkowe drzwi? W wielu starych domach jest dekoracyjne wejście, a w nim często zabytkowe drzwi. Po latach użytkowania, a także oddziaływania na nie deszczu, wiatru, upału i mrozu mogą być bardzo zniszczone. Na czym polegają prace mające na celu przywrócenie wyglądu i funkcji starym drzwiom? Jaki jest koszt renowacji zabytkowych drzwi?
Spis treści
- Warto ratować zabytkowe drzwi!
- Remont elewacji z renowacją drzwi
- Kiedy zabytkowe drzwi poddaje się renowacji?
- Jaki stan zniszczenia już nie pozwala na renowację drzwi?
- Rola konserwatora zabytków w renowacji drzwi
- Jakie drewno do renowacji drzwi?
- Jak się usuwa stare powłoki lakiernicze?
- Jak dobiera się kolor nowej powłoki lakierniczej?
- Jakie farby stosuje się do renowacji zabytkowych drzwi?
- Jak odtwarza się detale zabytkowych drzwi?
- Czy szklenie musi być takie jak przed laty, czy wstawia się nowoczesne pakiety szybowe?
- Jakie są największe problemy podczas renowacji zabytkowych drzwi?
- Jaki jest koszt renowacji zabytkowych drzwi?
Warto ratować zabytkowe drzwi!
W domach objętych opieką konserwatorską nie można zastąpić zabytkowych drzwi nowymi, nowoczesnymi. Te istniejące trzeba poddać renowacji albo je odbudować. Ratunek zabytkowym drzwiom warto dać także w domach, które nie podlegają ochronie konserwatorskiej. Jak mówi Tomasz Kasalik z firmy Oddech Do Dech zajmującej się przywracaniem życia starym oknom i drzwiom:
Zawsze warto ratować zabytkowe drzwi, są one wizytówką każdego budynku, to z nimi mamy pierwszy kontakt, wchodząc do budynku.
Remont elewacji z renowacją drzwi
Gdy przystępuje się do remontu starego domu, może być konieczne także odnowienie drzwi. Jeżeli elewacja wymaga odnowienia albo ocieplenia i położenia nowej warstwy wykończeniowej, najpierw powinny być przeprowadzone te prace. Renowacja drzwi może być wykonana także jednocześnie z remontem elewacji. W ten sposób unikniemy ewentualnego jej uszkodzenia, gdybyśmy chcieli po jakimś czasie odnawiać drzwi, a to wymagałoby na przykład wymiany ościeżnicy.
Kiedy zabytkowe drzwi poddaje się renowacji?
Stare drzwi mają przede wszystkim uszkodzone, popękane i z ubytkami powłoki lakiernicze, a brak farby to otwarta droga dla wilgoci, grzybów i pleśni. W efekcie drzwi mogą mieć uszkodzone elementy konstrukcyjne, ubytki drewna, a także nieprawidłowo działające zawiasy i zepsute zamki. Zgodnie z opinią eksperta z firmy Oddech do Dech: Renowacja drzwi odbywa się najczęściej w momencie, kiedy przeszkadza nam ich stan wizualny lub techniczny.
Firma specjalizująca się w takich pracach potrzebuje od 2 tygodni do 3 miesięcy, żeby przywrócić pierwotny wygląd drzwiom poddawanym renowacji. Trzeba być też przygotowanym na niespodzianki, które wynikają, według słów eksperta, zazwyczaj z remontów i renowacji przeprowadzanych przed laty.
Jaki stan zniszczenia już nie pozwala na renowację drzwi?
Nie zawsze jest możliwe poddanie renowacji zabytkowych drzwi. Połamane elementy konstrukcyjne skrzydła lub ościeżnicy, drewno zniszczone przez owady albo przegniłe i spróchniałe na skutek wilgoci to najczęstsze powody odstąpienia od naprawy drzwi. Jednak ekspert z firmy Oddech Do Dech zwraca uwagę, że: Zdarzają się przypadki, kiedy częściowo możemy uratować elementy konstrukcji i zrekonstruować drzwi, co mieści się w pojęciu renowacji. Wszystko zależy od indywidualnego przypadku i oceny.
Rola konserwatora zabytków w renowacji drzwi
Nawet gdy nie ma obowiązku, warto skonsultować się z konserwatorem zabytków, ponieważ podpowie on najlepszy sposób renowacji i wskaże sprawdzonych wykonawców.
Jak wyjaśnia Tomasz Kasalik z firmy Oddech Do Dech:
Jeśli stolarka drzwiowa w zabytkowym budynku podlega pod nadzór konserwatora (nie w każdym przypadku tak jest) zazwyczaj jest to pomocne dla wykonawcy. W takich przypadkach otrzymujemy od konserwatora wytyczne co do wyboru materiałów, programu prac, metod pracy.
Podczas naprawiania i odnawiania zabytkowych drzwi trzeba odtworzyć każdy detal dekoracji, odtworzyć elementy okuć, których nie można zreperować. Ekspert z firmy Oddech Do Dech zwraca jednak uwagę, że:
Czasami na podstawie stanu faktycznego oraz wieku drzwi konserwator dopuszcza odstępstwa od pierwotnej formy, np. w przypadku kiedy drzwi zmieniły swoją pierwotną funkcję.
Tak przebiegała renowacja zabytkowych drzwi w Zamku Sarny na Dolnym Śląsku
Autor: Archiwum firmy Oddech Do Dech
Jakie drewno do renowacji drzwi?
Jeśli trzeba wstawić nowe fragmenty konstrukcyjne używa się drewna tego samego gatunku, co pierwotnie. Kiedyś do budowy drzwi stosowano drewno lite. Czy teraz można zastąpić je klejonką, która jest wytrzymalsza, bardziej odporna na odkształcenia i bezpieczniejsza ze względów użytkowych? Tomasz Kasalik wyjaśnia, że w przypadku drzwi, które są objęte nadzorem konserwatorskim i wymagają wymiany elementów drewnianych, to w niektórych przypadkach konserwator może zezwolić na zastosowanie takiego materiału. Jednak zwykle używa się drewna litego.
Jak się usuwa stare powłoki lakiernicze?
Według praktyka, zdecydowanie najbardziej czasochłonne jest usuwanie starych powłok i przygotowanie drzwi do malowania.
Na zabytkowych drzwiach może znajdować się wiele warstw starych farb, lakierów, pokostów. Ich wierzch jest uszkodzony, ale spód często mocno przywiera do drewna. Dlatego oczyszczenie powierzchni drzwi to praca dość mozolna i wymagająca odpowiedniego podejścia, tak żeby nie uszkodzić podłoża. Na szczęście jest wiele metod usuwania starych powłok lakierniczych. Najpopularniejsze to:
- szlifowanie
- opalanie (podgrzewanie farby opalarką i ściąganie metalową szpachelką),
- zastosowanie preparatów chemicznych.
Jedną z najnowszych metod pracy konserwatorskich jest usuwanie powłok za pomocy lasera. Ekspert wyjaśnia, że polega ona na skierowaniu wiązki lasera na powierzchnię drewna, co powoduje odparowywanie zanieczyszczeń oraz powłok malarskich.
Jak dobiera się kolor nowej powłoki lakierniczej?
Zabytkowe drzwi mogły być w ciągu swego życia wielokrotnie przemalowywane i obecny ich kolor nie odpowiada oryginalnemu. Podczas usuwania starych powłok odkrywa się też pierwotną. Dodatkowo wykonuje się badania stratygraficzne, które mają za zadanie określić pierwotną kolorystykę stolarki. Wyniki odkrywek i badań stratygraficznych można ze sobą porównać i ustalić kolor, który będą mieć drzwi po renowacji.
Tak przebiegała renowacja drzwi do kamienicy z XIX wieku
Autor: Archiwum firmy Oddech Do Dech
Jakie farby stosuje się do renowacji zabytkowych drzwi?
Ekspert z firmy Oddech Do Dech wyjaśnia: Najczęściej stosowane obecnie materiały to farby i lakiery akrylowe. Jeśli mamy drzwi z elementami metalu, używane są także podkłady antykorozyjne. Dość często możemy spotkać też kryjące farby poliuretanowe do drewna.
Jak odtwarza się detale zabytkowych drzwi?
Podczas renowacji drzwi dąży się do zachowania jak największej liczby oryginalnych elementów. To bardzo pracochłonne działanie, ale też dające dużo satysfakcji. Tomasz Kasalik deklaruje:
W naszym przypadku większość nowych elementów wykonujemy samodzielnie, lecz za każdym razem staramy się uratować jak najwięcej. Jeśli natomiast brakuje konkretnych elementów lub są zniszczone w stopniu uniemożliwiającym ich odnowienie (chodzi o takie elementy jak np. nietypowe zawiasy, zamki lub zdobienia) projektujemy i produkujemy je na zamówienie u firm specjalizujących się w konkretnych dziedzinach. Mówię tu o kowalach czy firmach zajmujących się snycerstwem
Czy szklenie musi być takie jak przed laty, czy wstawia się nowoczesne pakiety szybowe?
W pracach renowacyjnych stosuje się obie opcje. Ekspert dodaje: Obecnie na rynku dostępne są także szyby w pakietach zespolonych, które wykonane są z zachowaniem dawniej stosowanego wzornictwa, a jednocześnie mają lepszą ochronę co do przenikania ciepła i dźwięków, a to przekłada się na bardziej komfortowe użytkowanie drzwi. Lecz nie w każdym przypadku możemy pozwolić sobie na taką formę szklenia. Wszystko zależy od konstrukcji stolarki oraz wytycznych konserwatora.
Jak poprawnie zamontować drzwi zewnętrzne
Jakie są największe problemy podczas renowacji zabytkowych drzwi?
Tu oddajmy głos doświadczonemu stolarzowi:
Bardzo często zabytkowe skrzydła drzwiowe bywają wypaczone tzn. mają krzywizny wynikające na przykład z zastosowania wtórnych systemów zamykania, zawiasów, zamków lub z nieprawidłowego montażu. W takich przypadkach największą trudnością jest odpowiednia regulacja i ustawienie drzwi w taki sposób, aby stolarka była osadzona poprawnie z zachowaniem funkcjonalności.
Jaki jest koszt renowacji zabytkowych drzwi?
Ceny renowacji drzwi drewnianych, jak wszystkie inne usługi, są regulowane przez rynek i w ostatnich latach bardzo się zmieniły.
Główne czynniki wpływające na koszt renowacji drzwi to ich stan, rozmiar, program konserwatorski, zakres prac. Każde drzwi, nawet jeśli jest kilka sztuk tego samego typu, są wyceniane indywidualnie, ponieważ mogą różnić się stanem zachowania. Oto wycena drzwi odnawianych w ostatnich latach przez firmę Oddech Do Dech, pokazanych w galerii, ale po przeliczeniu na obecnie obowiązujące stawki.
- granatowe drzwi wejściowe- 7-12 tys. zł,
- białe drzwi wewnętrzne - 3,5-5,2 tys. zł,
- czerwone drzwi wejściowe - 26-35 tys zł,
- drzwi wejściowe do kamienicy, wysokie z naświetlem - 22-30 tys. zł.
Drzwi do mieszkania w kamienicy wyglądały źle, a dzisiaj...
Autor: Archiwum firmy Oddech Do Dech
