Nowoczesne trendy w budownictwie. W jakiej technologii budować dom w 2024 roku?

Dom energooszczędny czy zeromisyjny? Obecne przepisy budowlane zobowiązują nas do budowy domów w standardzie energooszczędnym. Już wkrótce jednak wymogiem mogą się stać budynki zeroemisyjne. Silny trend stanowią też koncepcje domów, które stawiają na zdrowie, komfort i bezpieczeństwo mieszkańców.

Zobacz galerię 10 zdjęć

Autor: Serwis prasowy firmy BLACHPROFIL

Zintegrowany dach fotowoltaiczny to odpowiedź na potrzeby współczesnego budownictwa

Spis treści

1. Budownictwo a wyzwania polityki klimatycznej UE
2. Nowe trendy w zrównoważonym budownictwie
3. Nowe standardy energooszczędności w budownictwie
4. Budownictwo zeroemisyjne: od kiedy?
5. Termomodernizacja i fala renowacji jako klucz do zeroemisyjności w starym budownictwie
6. Ekologiczne budownictwo: recykling i budownictwo cyrkularne
7. Prefabrykaty w budownictwie obniżają koszty
8. Systemy wielkoformatowe w nowoczesnym budownictwie
9. Inteligentne instalacje: komfort, oszczędność i bezpieczeństwo w smart home
10. Co to są domy hybrydowe? Połączenie technologii, ekologii i troski o zdrowie
11. Nowoczesne trendy w budownictwie. Zdjęcia

Budownictwo a wyzwania polityki klimatycznej UE

Kierunek zmian w budownictwie i główne trendy wynikają przede wszystkim z celów unijnej polityki klimatycznej – do 2050 r. cała gospodarka wspólnoty ma być neutralna klimatycznie, czyli zeroemisyjna.

Ponieważ budynki odpowiadają za 40% całkowitego zużycia energii w UE i szacunkowo za 38% całkowitej emisji CO₂, uznano, że osiągnięcie neutralności klimatycznej będzie możliwe tylko dzięki zmniejszeniu zużycia przez nie energii oraz wyeliminowaniu paliw kopalnych jako źródeł jej pozyskiwania. Czy cel, jakim jest budownictwo zeroemisyjne, uda się osiągnąć, nie wiadomo, ale budując dzisiaj dom, powinniśmy się liczyć z możliwością wprowadzenia zmian w dotychczasowych standardach również na poziomie przepisów.

Nowe trendy w zrównoważonym budownictwie

Realizacja celów klimatycznych w budownictwie obejmuje też budynki już istniejące, które będą musiały być stopniowo dostosowywane do nowych standardów, dlatego ważnym trendem na najbliższe lata będzie termomodernizacja. Jednak idea zrównoważonego budownictwa obejmuje znacznie więcej aspektów, które kreują nowe trendy. Spojrzenie na budynek jako element środowiska, oprócz zagadnień klimatycznych, rodzi coraz większe zainteresowanie nie tylko naturalnymi, ale także recyklingowanymi materiałami.

Włączenie budynków w gospodarkę obiegu zamkniętego zaowocowało nowym nurtem, jakim jest tak zwane budownictwo cyrkularne.Coraz silniej do głosu dochodzą także przekonania, że budynek ma służyć człowiekowi i poprawiać jakość jego życia, w trend ten wpisują się zainteresowania producentów problematyką zdrowia w budownictwie, obejmującą jakość powietrza i mikroklimat wnętrz, dopływ naturalnego światła czy tak pożądany obecnie komfort akustyczny. Obserwujemy też trendy w budownictwie, które nie tylko odpowiadają aktualnym potrzebom, ale wyprzedzają oczekiwania i wyzwania współczesności. Przykładem może być zjawisko przenikania technologii do systemów domu inteligentnego, co sprawia, że zamieniają one budynek niemalże w samodzielny byt.

PRZECZYTAJ RÓWNIEŻ: Trendy w zrównoważonym budownictwie. Zobacz przykłady inspirujących realizacji!

Nowe standardy energooszczędności w budownictwie

Program neutralności klimatycznej w budownictwie wdrażany jest stopniowo. W pierwszej fazie postawiono na efektywność energetyczną budynków, wychodząc z założenia, że zmniejszenie zużycia energii przekłada się bezpośrednio na zmniejszenie emisji CO₂ do atmosfery. W Polsce etap ten domknięto w 2021 r., kiedy to w obowiązujących każdego inwestora Warunkach Technicznych zrównano standard energetyczny wszystkich nowo wznoszonych budynków ze standardem domów energooszczędnych – wymogi w zakresie izolacyjności cieplnej przegród budowlanych i poziomu zapotrzebowania budynku na energię pierwotną niezbędną do ogrzewania i przygotowania c.w.u. odpowiadają budynkowi energooszczędnemu.

Wprowadzanie przepisów przebiegało etapowo, co pozwoliło na stopniowe oswojenie się z nowymi standardami wszystkim odpowiadającym za ich wprowadzenie. Projektanci wypracowali już rozwiązania architektoniczne dla budynków o wysokiej efektywności energetycznej. Forma bryły budynku, optymalizacja położenia stref domu względem stron świata, dostosowanie układu okien do możliwości pozyskania energii słonecznej – to tylko niektóre z nich. Producenci, mając na względzie docelowe wymagania, mocno przyspieszyli rozwój nowych technologii. Do nowych standardów energetycznych przyzwyczaili się też inwestorzy, co widać po zmieniającym się krajobrazie architektonicznym naszego kraju – coraz więcej mamy domów realizujących założenia budownictwa energooszczędnego. Obecne standardy obowiązują też wykonawców, bo od bezbłędnego stosowania przez nich nowych technologii w praktyce zależy ostateczny efekt. Przykładowo okna i drzwi o wysokich parametrach termoizolacyjnych nie stracą swoich właściwości, jeśli zostanie zastosowany tak zwany ciepły montaż.

PRZECZYTAJ RÓWNIEŻ: Czym się różni dom pasywny od domu energooszczędnego? Z czego się buduje, jakie okna, kształt i ogrzewanie

Budownictwo zeroemisyjne: od kiedy?

Zrealizowanie celów klimatycznych przez budownictwo ma polegać na przejściu do całkowitego wyeliminowania paliw kopalnych jako źródeł energii i komponentów materiałów. Wprowadzanie wymogu zeroemisyjności w życie nabiera tempa – w grudniu 2023 r. przyjęto ostateczne brzmienie wprowadzonej w 2010 r. Dyrektywy o charakterystyce energetycznej budynków (EPBD). Standardem docelowym ma być budynek zeroemisyjny. Nie jest on jeszcze zdefiniowany, ale wiadomo, że jego wyróżnikiem ma być niegenerowanie lokalnej emisji CO₂ z paliw kopalnych, które stanie się możliwe dzięki całkowitemu zasilaniu energią z OZE.

Obowiązek wznoszenia takich obiektów ma obowiązywać od 2030 r. Spełnienie tego wymogu w praktyce będzie oznaczało, że paliwa kopalne w systemach grzewczych nowych budynków w ogóle nie będą mogły być stosowane. Graniczną datę ustalono na 2040 r., kiedy to konieczne będzie wycofanie samodzielnych kotłów na paliwa kopalne, nie tylko z nowych, ale ze wszystkich budynków. Na naszym gruncie możemy się spodziewać, że prawdopodobnie już w 2025 r. nastąpi koniec dofinansowań kotłów na paliwa kopalne w programie „Czyste Powietrze”.  Jednak koncepcja budynku zeroemisyjnego idzie jeszcze dalej, obejmując redukcję emisji przez paliwa kopalne w całym cyklu życia danego obiektu (LCC). Oznacza to potrzebę zmniejszenia tzw. emisji wbudowanych, czyli zminimalizowania śladu węglowego na każdym etapie życia budynku.

Wlicza się tutaj:

• produkcję materiałów budowlanych
• transport
• ogrzewanie
• chłodzenie
• oświetlenie
• rozbiórkę i utylizację materiałów

W realizacji tej koncepcji konieczna stanie się ocena śladu węglowego wyrobów i technologii (LCA). W efekcie z rynku materiałów budowlanych mogą być wyeliminowane materiały najbardziej energochłonne.

PRZECZYTAJ RÓWNIEŻ: Nowe wymagania dla wszystkich budynków od 2030. 12 marca 2024 zapadła decyzja!

Termomodernizacja i fala renowacji jako klucz do zeroemisyjności w starym budownictwie

Potrzeba spełnienia standardów zeroemisyjności dotyczy nie tylko nowych budynków. Ponieważ 85% zasobów budowlanych w UE wy- budowano przed 2001 r., a duża część z nich będzie wykorzystywana w 2050, uznano, że aby osiągnąć cel redukcji emisji gazów cieplarnianych, również one powinny być włączone do programu zeroemisyjności. Fala renowacji to strategia UE (ang. Renovation Wave), służąca osiągnięciu celów klimatycznych w starym budownictwie, a zarazem nazwa nowego trendu. Choć pojęcie gruntownej renowacji nie zostało jeszcze w tej strategii zdefiniowane, to należy ją rozumieć jako działania, które docelowo przekształcą stare budynki w bezemisyjne. Pierwotnie zakładano, że w każdym państwie proces ten przejdzie 3% budynków rocznie, ale zgodnie z ostatnimi ustaleniami opracowanie planów modernizacji energetycznej budynków będzie zostawało w gestii państw.

Obowiązkowe mają być natomiast świadectwa charakterystyki energetycznej, które będą się opierać na wspólnym unijnym wzorze (kategorie od G do A+), tak aby można było w prosty sposób zweryfikować, jak kosztowny w utrzymaniu jest dany budynek. Planowane są też paszporty renowacyjne, aby pomóc właścicielom w przeprowadzeniu etapowej renowacji do standardu budynku zeroemisyjnego. Niezależnie od tego, jaki kształt prawny przybierze ta strategia, jest to bardzo ważny trend, nie tylko dlatego, że każdy zabieg termomodernizacyjny wpływa na zmniejszenie emisji CO₂ do środowiska, ale także ze względu na perspektywę obniżenia kosztów ogrzewania i poprawę jakości życia mieszkańców. W Polsce można skorzystać z dofinansowań do termomodernizacji m.in. w ramach ulgi termomodernizacyjnej czy programu „Czyste Powietrze”.

Ekologiczne budownictwo: recykling i budownictwo cyrkularne

Efektywność energetyczna i zeroemisyjność ma również swój aspekt ekologiczny. Budynek jako część środowiska ma być tak zaprojektowany i zaprogramowany za pomocą różnorodnych środków architektonicznych i zaawansowanych technologicznie rozwiązań, by mógł korzystać z dobrodziejstw natury, takich jak energia pochodząca ze słońca, powietrza czy gruntu. Wzrasta zainteresowanie surowcami odnawialnymi, na przykład drewnem z certyfikatem FSC, bambusem czy słomą, które są nie tylko odnawialne, ale i pochłaniają CO₂ w trakcie wzrostu.

W centrum zainteresowania stają materiały recyklingowane, które z kolei pozwalają na włączenie budynku w zamknięty obieg surowców i materiałów. Przetworzone plastik, guma, szkło są wykorzystywane w tworzeniu nowych produktów budowlanych, często z wyższymi właściwościami izolacyjnymi czy trwałością niż tradycyjne materiały. Coraz więcej producentów sięga też po technologię upcyclingu, polegającą na przetwarzaniu odpadów na materiały o wyższej jakości. Nurty te wpisują się w koncepcję budownictwa cyrkularnego, w której każdy wbudowany materiał oceniany jest pod kątem możliwości ponownego wykorzystania, gdy budynek lub któryś z jego elementów zużyje się i przestanie spełniać swoje funkcje. W idei tej każdy obiekt powinien być traktowany jako bank materiałów do ponownego zastosowania.

Prefabrykaty w budownictwie obniżają koszty

Obserwujemy też wiele trendów związanych z samym prowadzeniem inwestycji budowlanych. Współczesna budowa ma być coraz bardziej efektywna. Wybierane są technologie, które przyspieszają prace, pozwalając w ten sposób znacząco ograniczyć koszty robocizny. Oprócz tradycyjnych technologii murowych są wybierane systemy prefabrykacji, które pozwalają nie tylko na zdecydowanie szybszą realizację projektu i niezależność od warunków pogodowych, ale także podniesienie jakości części składowych budynków. Ta technologia oznacza też mniejszą ilość odpadów. Przewiduje się, że możemy się spodziewać dużego wzrostu stosowania prefabrykatów drewnianych do budowy domów jednorodzinnych. Również producenci tradycyjnych materiałów wprowadzają produkty oszczędzające czas na budowie.

Systemy wielkoformatowe w nowoczesnym budownictwie

Do budowy ścian wprowadza się systemy wielkoformatowe, przykładem mogą być panele z betonu komórkowego łączące zalety prefabrykacji z wysokimi parametrami termoizolacyjnymi tego materiału czy panele CLT produkowane z krzyżowo uwarstwionego masywnego drewna. Ten rodzaj technologii to systemy na indywidualne zamówienie inwestora, produkowane pod konkretny projekt. W trend związany z oszczędnością czasu wpisuje się też wiele innych produktów o utrwalonej już pozycji, czyli takich jak wdmuchiwane izolacje, błyskawiczne wylewki. Są też śmielsze próby zrewolucjonizowania budowy, na przykład technologia druku 3D domów czy robotyka budowlana. Być może dzięki drukowi 3D wkrótce będzie można tworzyć niestandardowe elementy konstrukcyjne w krótkim czasie, a roboty budowlane wesprzeć sztuczną inteligencją, zwiększając efektywność i redukując ryzyko ludzkich błędów.

Inteligentne instalacje: komfort, oszczędność i bezpieczeństwo w smart home

Ostatnie lata przyniosły ogromny rozwój inteligentnych instalacji – smart home – które pomagają oszczędzać mieszkańcom czas i pieniądze, a jednocześnie usprawniają zarządzanie energią, poprawiają ich bezpieczeństwo i ogólne samopoczucie. Obserwujemy ciągły rozwój urządzeń i systemów sterujących ogrzewaniem, oświetleniem, wentylacją czy alarmem. Inteligentne wyposażenie staje się coraz bardziej wydajne, przykładem są zamki do drzwi zintegrowane z alarmem, włączaniem światła lub przykręcaniem termostatów.

Rozwija się sterowanie inteligentne wielkogabarytowymi przeszkleniami – napęd w drzwiach tarasowych podłączony do modułu sterującego oraz centrali zarządzającej pozwala na zdalne manewrowanie drzwiami tarasowymi. Do instalacji smart home włączana jest sztuczna inteligencja, która dostosowuje inteligentne urządzenia zabezpieczające do codziennego harmonogramu życia mieszkańców. Asystenci głosowi zintegrowani z obsługą ekranu wideofonu pozwalają otworzyć gościom drzwi bez wstawania z kanapy, a dzięki kamerom z funkcją wykrywania ludzi i zwierząt za pomocą sztucznej inteligencji można zmniejszyć poziom fałszywych powiadomień o alarmach wysyłanych na telefon użytkownika. Przyszłością smart home są nowe standardy łączności między urządzeniami, które będą się mogły komunikować między sobą, eliminując problem z zasięgiem i stabilnością połączenia.

Co to są domy hybrydowe? Połączenie technologii, ekologii i troski o zdrowie

Poszukiwania idealnego modelu budownictwa, który oprócz aspektów związanych z oszczędzaniem energii i ochroną środowiska zauważa też ludzkie zdrowie, emocje oraz potrzeby estetyczne mieszkańców, owocują pojawianiem się nowych, bardziej kompletnych koncepcji domów. Przykładem są domy hybrydowe, które mają łączyć w sobie wszystkie pożądane przez współczesnego inwestora cechy z najnowszymi technologiami.

Sama nazwa domów hybrydowych odnosi się do kombinacji wykorzystywanych w nich systemów pozyskiwania energii:

• prądu z ogniw fotowoltaicznych
• grzewczego z pompy ciepła
• ciepłej wody z kolektorów słonecznych
• odzyskiwania ciepła z systemów wentylacji i rekuperacji

Oszczędzaniu wody służą zbiorniki na deszczówkę, a biooczyszczalnie chronią środowisko. Domy hybrydowe to także budynki inteligentne. Do ich budowy wykorzystuje się również najlepsze tradycje budownictwa, na przykład materiały bazujące na naturalnych surowcach, przyjazne człowiekowi i budzące pozytywne emocje. Domy hybrydowe są jednocześnie ekologiczne, energooszczędne, inteligentne, wygodne, bezpieczne i prozdrowotne.

Nowoczesne trendy w budownictwie. Zdjęcia

Zobacz galerię 10 zdjęć

Autor: Serwis prasowy firmy BLACHPROFIL

Zintegrowany dach fotowoltaiczny to odpowiedź na potrzeby współczesnego budownictwa

PRZECZYTAJ RÓWNIEŻ: Jak zbudować dom energooszczędny? Izolacja naprawdę ma znaczenie

Zobacz galerię 10 zdjęć

Autor: Kolekcja Muratora, muratorprojekty.pl

Projekt EC317a Dom oszczędny - wariant I (z wentylacją mechaniczną i rekuperacją), arch. Piotr Lewandowski. Propozycja dla zwolenników nowoczesnej architektury oraz niebanalnych rozwiązań. Zobacz ten projekt domu