Spis treści
- Recycling – podstawa ekologii w budownictwie
- Dekarbonizacja materiałów
- Beton o niskiej emisyjności
- Zbrojenie ekologiczne
- Materiały ceramiczne z odzyskiem
- Domy drewniane – synonim ekologii
- Ekologiczna stolarka
- Dom wysoko energooszczędny lub pasywny
- Materiały wykończeniowe z odzysku
Budownictwo należy do największych emitentów gazów cieplarnianych na świecie. Produkcja materiałów budowlanych generuje 40% globalnej emisji CO2. W wielu regonach nie zwraca się na to szczególnej uwagi, ale kraje europejskie, Japonia czy Kanada stawiają sobie od lat za cel zmniejszenie emisji tego czynnika oraz innych, które mogą szkodzić środowisku naturalnemu. Często ekologia wcale nie oznacza stosowania wyszukanych technologii, a jedynie wymaga wprowadzenia zmian w procesie produkcyjnym.
Swój udział mają też świadomi problemu inwestorzy i projektanci, którzy wybierają do budowy materiały o niższej emisyjności i stosują rozwiązania, które są ekologiczne w późniejszej eksploatacji domu. Dzisiaj wszystkie materiały do budowy domu mogą być produkowane w procesach, które zapewniają ekologiczny cykl wytwórczy, który minimalizuje lub eliminuje powstawanie szkodliwych substancji.
Recycling – podstawa ekologii w budownictwie
Współczesne budownictwo w znacznie większym stopniu niż do tej pory musi postawić na materiały z recyklingu. To wymóg, dzięki któremu zyska nasze środowisko. Dzięki powtórnemu wykorzystaniu materiałów z obiektów, które zostały wyburzone oszczędza się czas i energię a także zasoby naturalne naszej planety. Pozwala użyć od 10% do nawet 100% surowców budowlanych z recyclingu. Oprócz samej produkcji również sposób dostawy jest powiązany z emisyjnością. Skrócenie łańcucha dostaw i zastosowanie na opakowania produktów materiałów pochodzących z recyclingu tworzyw, metalu i papieru obniża ślad węglowy.
Dekarbonizacja materiałów
Większość inwestorów decydując się na budowę domu wybiera murowane technologie tradycyjne. Jeszcze do niedawna nie zwracano uwagi na ilość energii wkładaną w wyprodukowanie materiałów i ograniczano jedynie emisję substancji zanieczyszczających środowisko. Dzisiaj odzyskiwanie energii w procesach produkcji materiałów budowlanych to już powszechność. Dodatkowo zwraca się też uwagę także na zmniejszenie emisji gazów cieplarnianych.
Jednym z prostych sposobów zmniejszających ślad węglowy w produkcji materiałów budowlanych jest modyfikacja składów i stosowanie recyclingu. Jest to już metoda w wytwarzaniu ściennej ceramiki budowlanej, cementu czy stali. Zmiana procesów produkcyjnych polega tu na dodatku do mieszanek produkcyjnych odpowiednio przygotowanego materiału, który pochodzi z odzysku lub innego materiału, który nie zmienia właściwości technicznych, a zmniejsza udział energii i emisję niepożądanych substancji.
Beton o niskiej emisyjności
Beton należy do podstawowych materiałów konstrukcyjnych. Jest tworzywem, z którego kształtowane są nowoczesne formy architektoniczne. Beton przyszłości oprócz tych cech będzie również materiałem, którego produkcja pozostawi niemal zerowy ślad węglowy. Dzięki odzyskowi już produkowane są cementy i betony z obniżoną o połowę emisją CO2. Pozwoliło na to tylko wykorzystywanie materiałów pochodzących z rozbiórek. Pozyskane w ten sposób spoiwo i kruszywo pozwala zmniejszyć zapotrzebowanie na nowy materiał użyty do produkcji cementu i betonu. Innym sposobem jest wykorzystanie wyprodukowanego, ale nie zużytego materiału, który pozostaje w zakładzie w formie zanieczyszczenia. Nie zostaje ono spłukane do kanalizacji, ale podlega odzyskowi, np. podczas mycia urządzeń czy samochodów dowożących materiały na place budowy. W ten sposób można uzyskać beton czy cement, który ma o 30 – 50% niższy ślad węglowy od tradycyjnego. Warto zwrócić uwagę przy zakupach czy wyroby cementowe, beton posiadają odpowiedni certyfikat EPD, który potwierdzi ich niższą emisyjność.
Zbrojenie ekologiczne
Stal była jednym z materiałów, który od bardzo dawna był produkowany z odzyskiwanego złomu. Tak jest do tej pory. Używane do przetapiania stali piece łukowe są zasilane ogromnymi dawkami energii, która do tej pory w większości pochodziła z elektrowni zasilanych paliwami kopalnymi. Obecnie wielu producentów deklaruje udział OZE w procesie produkcyjnym, co zmniejsza do minimum emisję dwutlenku węgla i wielu innych szkodliwych substancji wytwarzanych podczas przeróbki rudy. Zastosowanie odzysku ciepła z procesu produkcyjnego dodatkowo zmniejsza zapotrzebowanie na energię.
Materiały ceramiczne z odzyskiem
Powtórne użycie mączek ze zmielonych materiałów ceramicznych to niemal norma we wszystkich zakładach produkujących ceramikę budowlaną. Dodatkowo producenci stosują odzysk ciepła odpadowego z procesu produkcyjnego do ogrzewania hal, podgrzewania wody użytkowej i innych procesów, dzięki którym zmniejsza się zużycie gazu w zakładach. W wielu zakładach dzięki zastosowaniu nowych rozwiązań i odzyskowi ciepła zrezygnowano z ogrzewania przez kotłownie węglowe.
Domy drewniane – synonim ekologii
Drewno jako jedyny materiał budowlany i konstrukcyjny cechuje ujemny ślad węglowy. Budownictwo systemowe z drewna to jedyna branża, która może produkować domy, które już z racji materiału, z jakiego są zbudowane przewyższają wszystkie pod względem ekologii wszystkie inne materiały. Dom drewniany może być synonimem domu ekologicznego. Popularne na całym świecie konstrukcje szkieletów czy to w wersji tradycyjnej czy prefabrykowanej lub modułowej są przyszłością budownictwa ekologicznego. Polacy powinni się bliżej przyjrzeć właściwościom tego typu budownictwa a przede wszystkim nie słuchać i powielać mitów na jego temat.
Zresztą w domach drewnianych używa się także inne materiałów, które służą do wykończenia. Mogą to być materiały użyte w procesach mokrych a także suchych. Dom drewniany może wyglądać z zewnątrz jak i w środku jak dom wznoszony w tradycyjnej technologii murowanej. W przypadku zastosowania tych dodatkowych materiałów w ich wersjach wyprodukowanych w procesach ograniczających emisję szkodliwych substancji pozwoli stworzyć dom, który obecnie nie będzie miał konkurencji jeśli chodzi o ekologię.
i
Ekologiczna stolarka
Najbardziej ekologicznym materiałem jest oczywiście drewno i materiały drewnopochodne. Drzwi drewniane to wciąż standard, choć w przypadku okien inwestorzy preferują PCW i aluminium. Producenci profili okiennych z tych materiałów stosują przy produkcji nowych elementów tworzywo i metal wyprodukowane z udziałem recyclingu. To już dzisiaj standard.
Producenci okien i drzwi często korzystają z zasilania swoich zakładów zieloną energią. Montują na dachach i na terenach przyzakładowych panele i elektrownie wiatrowe a przy produkcji stolarki drewnianej także odpadów do ogrzewania i przygotowywania ciepłej wody użytkowej.
Jeśli chodzi o szkło okienne to tutaj również w dużej mierze używa się przetopionej tłuczki szklanej. Szkło należy do surowców, które doskonale nadaje się powtórnego użycia. Szyby produkowane ze szkła z recyclingu nie różnią się właściwościami z tymi, które wytwarzane są tylko z czystych mieszanek. Produkcja szkła płaskiego ze stłuczki szklanej generuje ok. 700 kg mniej CO2 na tonę w porównaniu do produkcji szkła wytwarzanego z surowców pierwotnych. Zmniejsza też zapotrzebowanie na surowce naturalne, takie jak piasek kwarcowy, wapień i dolomit.
Dom wysoko energooszczędny lub pasywny
Domy najwyższej klasy energetycznej mają bardzo niskie zapotrzebowanie na energię. Te z wysoką klasą energooszczędności potrzebują nie więcej niż 40 kWh/m2 powierzchni domu, pasywnie nie więcej niż 15 kWh/m2. Te współczynniki wynikają nie tylko z zastosowania odpowiednich materiałów do budowy, ale też forma domu i instalacje. Najbardziej optymalny dla zapewnienia niskich współczynników zapotrzebowania na energię jest zwarty kształt domu zbliżony do sześcianu. Przy zastosowaniu ogrzewania powierzchniowego (najczęściej podłogowego) w centralnych częściach domu na parterze zapewnia szybsze nagrzewanie się wszystkich pomieszczeń. Im dom będzie bardziej rozłożysty, tym bardziej jest narażony na straty ciepła. Oczywiście do podstawowych systemów takiego domu należy wentylacja mechaniczna i rekuperacja. Hybrydowa instalacja grzewcza lub w całości zeroemisyjna w miejscu zastosowania, np. pompa ciepła dodatkowo podwyższa klasę energetyczną budynku.
Materiały wykończeniowe z odzysku
Sami inwestorzy też dokładają się do zwiększenia ekologiczności swoich domów poprzez zastosowanie materiałów wykończeniowych z odzysku. Do najbardziej popularnych należy tutaj cegła rozbiórkowa. Równie popularne są kostki brukowe kamienne i betonowe, a także drewno ze starych wyburzanych domów.
Coraz popularniejsze stają się też ceramiczne okładziny podłóg i ścian. Wielu inwestorów decyduje się nawet na pokrycia dachowe z odzysku a także okna, drzwi i inne elementy. Wiele z tym materiałów nie pochodzi z rozbiórek, a po prostu z remontów.
W wielu krajach, np. Holandii czy Belgii panuje wręcz moda na wyposażenie domów z drugiej ręki. Uczestniczą w tym także dilerzy znanych i renomowanych producentów materiałów oferując w swoich magazynach używane materiały, na podobnej zasadzie jak dilerzy aut oferują sprawdzone samochody używane.
Oferty materiałów z drugiej reki można znaleźć w lokalnej prasie internetowej i na popularnych platformach sprzedażowych i w mediach społecznościowych. Często niestety problemem może okazać się transport, dlatego takich materiałów z odzysku powinno się poszukiwać blisko miejsca, gdzie mają być ponownie użyte.
