Pokrycie dachowe z ekologicznego eternitu. Zasady krycia płytkami włóknocementowymi

Ekologiczny eternit, czyli płytki włóknocementowe to materiał prosty w montażu. Poznaj zasady krycia dachów płytkami dachowymi.

Zobacz galerię 2 zdjęcia

Autor: SCALA PLASTICS

Płytki włóknocementowe dobrze sprawdzają się jako elementy obróbkowe na dachach krytych innym materiałem

Podstawowe zasady montażu płytek dachowych

• Prace powinno się rozpoczynać od rozplanowania ułożenia płytek, aby zminimalizować liczbę elementów wymagających docinania. Trzeba uważać przy krawędziach dachu – skrajne płytki muszą być na tyle duże, aby dało się je stabilnie zamocować do łaty. Jeśli pozostaje tam zbyt mało miejsca, można też dociąć płytkę leżącą wcześniej.
• Do przycinania należy używać specjalnych nożyc udarowych do włóknocementu, nożyc ręcznych, gilotyny lub młotka dekarskiego i kowadełka oraz mostka, które pozwalają na wykonywanie łuków. Nie wolno stosować pił ręcznych ani tarczowych, bo szarpią one krawędź płytki, ani papierów ściernych do jej szlifowania, gdyż pył może odbarwiać powierzchnię.
• Większość płytek ma fabrycznie przygotowane otwory, odpowiednie dla wymaganego zakładu. Jeśli są potrzebne dodatkowe otwory – na przykład po przycięciu – wierci się je nieudarową wiertarką o średnicy wiertła 3,5- -4,5 mm albo wykonuje za pomocą nożyc-dziurkacza.
• Do mocowania płytek używa się gwoździ ze stali cynkowanej ogniowo, stali nierdzewnej lub miedzi, a także specjalnych haków i spinek.
• Bardzo ważne jest zachowanie odpowiednich zakładów płytek. Jeśli będą zbyt małe, dach może przeciekać. Wielkość zakładów jest określona w instrukcjach montażu każdego typu pokrycia i zależy od nachylenia dachu – im jest mniejsze, tym zakłady muszą być większe. Wynika to ze zjawiska kapilarnego podciągania wody w szczelinach między płytkami.
• Im mocniej płytki są dociśnięte i im bardziej płasko są ułożone, tym głębiej penetruje między nimi woda. Na powierzchniach pionowych woda wciska się w przestrzeń między płytkami na głębokość 2,5 cm. Przy kącie nachylenia 45° jest to już 3,5 cm, przy 30° – 5 cm, a w dachach o spadku 25° – aż 5,9 cm. Zjawisko to potęgują silne wiatry (zatrzymują spływającą z dachu wodę na krawędzi płytek) oraz pył zbierający się między płytkami.

Montaż płytek włóknocementowych do łat

Płytki mocuje się do rusztu z łat i kontrłat. Zapewnia on między pokryciem a poszyciem przestrzeń wentylacyjną. Pod rusztem musi się znajdować warstwa wstępnego krycia – membrana paroprzepuszczalna lub papa na deskowaniu. Kontrłaty muszą mieć grubość nie mniejszą niż 2,4 cm. Przybija się je na krokwiach, chyba że na konstrukcji więźby leży deskowanie, wtedy można je przybić w dowolnym miejscu równolegle do krokwi. Łaty powinny mieć przekrój o wymiarach 3 x 5 lub 4 x 6 cm. Najczęściej używa się tych większych. Mniejsze stosuje się tylko wtedy, gdy długość krokwi nie przekracza 6 m i budynek znajduje się w najłagodniejszej (pierwszej) strefie klimatycznej. Niekiedy wymagane jest indywidualne ustalenie wymiarów łat i kontrłat – zależy to od nachylenia połaci dachowej, długości krokwi i usytuowania budynku.

Rozstaw łat dachowych

Te same czynniki mają też wpływ na rozstaw łat. Przykładowo na obszarach narażonych na większe obciążenie śniegiem zaleca się zagęścić łaty na całej połaci. W standardowych budynkach wystarczy zastosować dodatkowe łaty pomocnicze przy szczytach, w koszach i narożach dachu. Takie rozwiązanie umożliwia bezpieczne przymocowanie płytek. Bardzo ważne jest, aby górne powierzchnie łat leżały w jednej płaszczyźnie. Inaczej na pokryciu mogą się pojawić nierówności, co grozi podciekaniem i wywołuje niepotrzebne naprężenia w warstwie wykończeniowej płytek.

Montaż na gwoździe

Elementy mocuje się na dwa sposoby. Pierwszy, najpopularniejszy, to montaż za pomocą gwoździ i spinek burzowych oraz pomocniczo nitów talerzykowych. Każdą płytkę przybija się do łaty dwoma gwoździami, wbijając je przez wywiercone fabrycznie otwory, a następnie stabilizuje spinką lub haczykiem, co zabezpiecza przed poderwaniem przez wiatr. Spinka jest konieczna w każdej płytce pełnej i dociętej o mniej niż połowę. W wyjątkowych przypadkach spinkę można zastąpić trzecim gwoździem.

Montaż płytek dachowych na haczyki

Drugi sposób montażu to mocowanie płytek na haczykach – po jednym na każdą płytkę. Rozwiązanie to stosuje się przy płytkach prostokątnych układanych pionowo (wzór angielski, duński). Do wyboru są haczyki zawieszane na łatach i wbijane. Zawieszane mogą być proste lub z garbem, wówczas poszerzają szczelinę między krawędziami płytek, zmniejszając efekt podciągania kapilarnego. Nadają się do standardowych łat o grubości 3 lub 4 cm. Haczyków wbijanych używa się do łat grubszych oraz do miejsc łączenia z kontrłatami, gdzie niemożliwe jest zawieszenie haczyka. Wykorzystuje się je też na dachach bardzo stromych, o nachyleniu przekraczającym 70°.

Elementy uzupełniające

Poza podstawowymi płytkami w skład pokrycia wchodzą też elementy uzupełniające. Niektóre z nich są z włóknocementu, inne z laminatu lub polistyrenu, ale wszystkie są dopasowane kolorystycznie do materiału pokrycia. Gąsiory zabezpieczające kalenicę i naroża dachu są z włóknocementu. Montuje się je na łacie kalenicowej na elemencie mocującym. Mają różne kształty i szerokości: wąskie – 12 cm, a szerokie – 23 cm. Miejsca, w których gąsiory kalenicy łączą się z grzbietowymi, zabezpiecza się trójnikiem kalenicowym. W zależności od rozwiązania wentylacji dachu montuje się płytki wentylacyjne w miejscach wyznaczonych przez projektanta. Do wyboru są trzy rodzaje:

1. płytka z włóknocementu, w której część wentylacyjna zajmuje 45 cm²,
2. płytka z tworzywa sztucznego o powierzchni części wentylacyjnej równej 140 cm²,
3. płytka z cynku z częścią wentylacyjną 60 cm².

Przy kalenicy umieszcza się też często kominki wentylacyjne. Mają kształt stożka lub grzybka i podstawę dopasowaną do kształtu konkretnych płytek. Mocuje się ją do łat tak jak płytki – dwoma gwoździami i jedną spinką. Pozostałe elementy – uchwyty antenowe, kominek do kotła, zabezpieczenia przeciwśniegowe, dachówki do obróbki krawędzi dachu, polipropylenowe wypełnienie grzebieniowe, syntetyczna podkładka wentylacyjna kalenicy – są dobierane indywidualnie.

Płytki włóknocementowe na deskowaniu

Na sztywnym poszyciu można układać tylko jeden typ pokrycia – przeznaczone do krycia niemieckiego płytki o jednostronnym łukowym ścięciu. Wszystkie pozostałe układa się na ruszcie z łat i kontrłat. Deskowanie powinno być zabezpieczone izolacją z papy lub odpowiedniej folii dachowej. Pod nim musi się znajdować szczelina wentylacyjna zapobiegająca przegrzewaniu pokrycia. Jeśli dach nie ma konstrukcji wentylowanej, do istniejącego deskowania należy przybić łaty, a do nich kolejne sztywne poszycie zabezpieczone papą lub odpowiednią membraną i dopiero wtedy układać płytki. Wszystkie trzeba stabilnie przybić do każdej krokwi gwoździami lub sztyftami – dwoma albo trzema na każdym łączeniu, jeżeli deski są szersze niż 20 cm. Płytki układa się rzędami od dołu do góry. Płytki ścięte lewostronnie układa się od lewej do prawej, prawostronne – od prawej do lewej. Kierunek układania i związany z nim typ płytek dobiera się zgodnie z kierunkiem najczęściej wiejących wiatrów. Płytki przybija się do podłoża przynajmniej dwoma gwoździami, a te o formacie 40 x 40 cm dodatkowo mocuje hakiem.