Pod okapem dachu. Podbitka PCV czy podbitka drewniana?
Podbitka dachowa to element wykończeniowy pod okapem dachu. Materiały na podbitkę różnią się wytrzymałością, sposobem konserwacji oraz ceną. Przekonaj się, czy lepsza będzie podbitka PCV, czy podbitka drewniana.
Autor: Andrzej Szandomirski
Podbitka dachowa, inaczej zwana podsufitką, zasłania krokwie oraz chroni spodnią część okapu
Podbitkę mocuje się bezpośrednio do krokwi lub do przykręconego do nich rusztu. Należy w niej pozostawić szczeliny lub otwory wentylacyjne, którymi pod okap oraz między warstwy połaci dachu dostanie się powietrze. Zapobiegnie to gromadzeniu się w tych miejscach szkodliwej wilgoci. Suma powierzchni otworów wentylacyjnych pod okapem nie może być mniejsza niż 1/400-1/600 powierzchni dachu. Gdy planujesz umieszczenie w podbitce oświetlenia, przed jej montażem trzeba wyprowadzić pod okap odpowiednio długie kable.
Podbitka drewniana
Na podbitkę z drewna decydują się zwolennicy naturalnych materiałów. Drewno daje dużo swobody w wyborze sposobu układania podbitki. Najczęściej robi się ją z krajowych gatunków drewna – sosny, świerku, modrzewia. Najpopularniejsze są podbitki ze świerku, który odpowiednio zaimpregnowany długo nie zmienia barwy pod wpływem światła. Sosna charakteryzuje się wyraźnymi sękami i słojami, a pod wpływem światła powoli ciemnieje, uzyskując po latach kolor żółtobrązowy. Modrzew jest lekko czerwonawy i starzejąc się, nabiera koloru szarego. Można też się zdecydować na droższe gatunki sprowadzane z zagranicy, bardziej odporne na szkodniki i wilgoć, takie jak: cedr, świerk skandynawski lub modrzew syberyjski. Szczególnie popularna jest podsufitka ze świerku skandynawskiego – drewna o bardzo jasnym kolorze.
Deski pod ochroną
Drewnianą podbitkę trzeba co parę lat konserwować (malować, lakierować lub olejować), inaczej traci kolor i szarzeje. Jest też narażona na korozję biologiczną, dlatego drewno przed ułożeniem powinno być wysuszone i zaimpregnowane przeciwgrzybiczo. Najlepiej, jeśli jego wilgotność wynosi 14-18%. Konieczność odnawiania powłok ochronnych dla jednych jest wadą, dla innych może być zaletą. Jeżeli usuniesz stare warstwy i oszlifujesz deski, to po ponownym pomalowaniu będą wyglądać jak nowe.
Budowa podbitki drewnianej
Deski na podbitkę nie muszą być bardzo grube, najczęściej stosuje się 12-, 14- lub 19-milimetrowe. Można je przybijać bezpośrednio do krokwi lub do rusztu. Jeśli deski mocujesz od razu do krokwi równolegle do okapu, lepiej zdecydować się na grubsze. Jeżeli przybijasz je do gęstego rusztu, wystarczą te cieńsze. Brzeg desek może być prosty lub ukształtowany na pióro i wpust. Podczas montażu tych ostatnich nie wolno zapomnieć o pozostawieniu szczeliny wentylacyjnej przy okapie lub wstawieniu w podbitkę kratek wentylacyjnych. Między deskami układanymi na styk z czasem i tak utworzą się szczeliny, którymi powietrze dostanie się pod podbitkę. Podczas ich montażu nie należy ich tylko zbyt mocno do siebie dosuwać.
Ruszt pod podbitkę dachową
Deski mocuje się najczęściej do drewnianego rusztu zbudowanego z małych, impregnowanych beleczek, tak zwanych łat. Przed przybiciem podbitki należy starannie je wypoziomować. Jeśli płaszczyzna podbitki ma być prostopadła do elewacji, to łaty przy ścianie podwiesza się do krokwi lub mocuje do ściany. Przytwierdza się je wyłącznie do elementów konstrukcyjnych muru. Dlatego przykręcając je do ściany dwuwarstwowej, trzeba używać długich kołków. W przypadku podbitki z drewna łaty rozstawia się mniej więcej co 60 cm. Mają wymiar 6 x 4 lub 5 x x 4 cm. Wiotkie panele sidingu mocuje się do podkonstrukcji z łat rozmieszczonych gęściej – nawet co 30 cm. Nie powinno się stosować mniejszych łat niż 5 x 2,5 cm. W przypadku podbitki z elementów łączonych na pióro i wpust układanych w płaszczyźnie krokwi montaż zaczyna się od okapu. Deski ustawia się piórem ku górze i nasuwa na te ustawione niżej, tak aby woda spływała po ich powierzchni i nie dostała się pod podbitkę.
Podbitka PCV
Według wielu inwestorów najważniejszą zaletą podbitki z tego materiału jest mniejszy nakład pracy na jej konserwację. Podsufitka PCV jest bardzo lekka (1,5-2 kg/m2) oraz odporna na korozję biologiczną – pleśń, grzyby. Myje się ją wodą z mydłem. Niestety, w przypadku zarysowania lub uszkodzenia raczej nie uda się jej naprawić. Występuje w dwóch odmianach paneli – typu siding oraz komorowych. Różne kolory podbitki uzyskuje się dzięki barwieniu materiału w masie lub okleinowaniu elementów folią. Trwałość wyrobów barwionych i okleinowanych jest taka sama. Różnią się tylko efektem wizualnym. Folia, będąca okleiną, idealnie imituje na przykład fakturę drewna, czego nie da się uzyskać dzięki technologii barwienia wyrobów w masie. Podsufitka okleinowana jest zazwyczaj droższa niż barwiona w masie z uwagi na cenę okleiny i bardziej skomplikowany proces produkcji.
Podsufitka typu siding
Tworzą ją długie (3-4 m) i szerokie (20-30 cm) elementy z przetłoczeniami (imitujące kilka cienkich desek), tak zwane panele (deski) sidingu. Są one dość cienkie i wiotkie. Ich wysokość wraz z przetłoczeniami wynosi kilkanaście milimetrów. Docina się je na budowie piłą do metalu o drobnych zębach. Panele sidingu mogą być pełne lub perforowane. Perforacja zapewnia dopływ powietrza niezbędny do prawidłowej wentylacji połaci dachu. Zazwyczaj układa się jeden panel perforowany co dwa pełne, jednak szczegółowe wytyczne zależą od producenta podbitki, szerokości paneli oraz powierzchni otworów wentylacyjnych.
Montaż podsufitki z sidingu
Współczynnik rozszerzalności liniowej sidingu wynosi 0,08 mm/mºC. To dużo. Oznacza to, że element o długości 60 cm (typowa szerokość okapu) może pod wpływem różnicy temperatury 40oC zmienić swoją długość o prawie 2 mm. W elemencie dłuższym ta różnica będzie jeszcze większa. Dlatego producenci zalecają ich montaż z zostawieniem luzów dylatacyjnych (tym większych, im panel jest dłuższy) oraz układanie ich prostopadle do ściany. Długość paneli musi być o kilka milimetrów mniejsza niż rozstaw listew, w które się je wsuwa. Prostopadły do muru układ podbitki pozwala też na ukrycie nierówności muru. Do przybijania listew do podkonstrukcji używa się aluminiowych gwoździ (lub stalowych zabezpieczonych przed rdzą) o dość szerokim łbie. Rozstaw gwoździ nie może być mniejszy niż 40 cm. Panel wsuwa się w listwy typu J, a następnie przybija gwoździami do łat, wykorzystując otwory montażowe w przetłoczeniu. Kolejny panel dosuwa się do poprzedniego tak, że jego brzeg przykrywa łby gwoździ. Z powodu dużej rozszerzalności termicznej PCV nie należy wbijać gwoździ do samego końca oraz sytuować ich na krawędziach otworów montażowych. Na podbitkę z sidingu producenci udzielają 10-, a nawet 25-letniej gwarancji.
Panele komorowe
Są nieco sztywniejsze niż siding. Również niewiele ważą i nie stanowią dużego obciążenia dla konstrukcji. Podobne do paneli komorowych (z pustką) są panele pełne. Ich wnętrze jest wykonane ze spienionego, a zewnętrzna warstwa z twardego PCV. Szerokość paneli komorowych wynosi od kilkunastu do kilkudziesięciu centymetrów, a długość – 4-5 m. Montaż zaczyna się od przymocowania do łat listew wykończeniowych. Robi się to zabezpieczonymi przed korozją gwoździami lub długimi zszywkami za pośrednictwem specjalnych klamerek. Następnie w listwy wsuwa się panele, które przytwierdza się do łat w podobny sposób jak listwy. Kolejne panele łączy się ze sobą na pióro i wpust. Listwy wykończeniowe można zastąpić odpowiednio wyprofilowanymi elementami blacharskimi. Podbitka z paneli komorowych jest wentylowana przez specjalne kratki lub szczelinę wentylacyjną między łatą a czołowym elementem wykończenia okapu. Producenci paneli mają w ofercie elementy, które umożliwiają łączenie ich w narożnikach pod kątem 45o lub 90o.
