Dachówki płaskie: karpiówki i zakładkowe. Poznaj różnice

Dachówki płaskie są obecnie bardzo modne. Kiedyś kojarzyły się z tradycyjnymi ceramicznymi karpiówkami. Obecnie oprócz tego modelu są też inne, zakładkowe dachówki ceramiczne i dachówki cementowe o płaskim kształcie. Wśród nich znajdziesz dachówki angobowane, szkliwione, naturalne. Poznaj sposoby układania pokryć z dachówek płaskich.

Spis treści

1. Tradycyjne karpiówki
2. Jakie dachy można kryć karpiówkami?
3. Układanie karpiówek
4. Dachówki płaskie - zakładkowe
5. Jakie dachy można kryć dachówkami płaskimi zakładkowymi?
6. Układanie dachówek płaskich

Tradycyjne karpiówki

Podstawową zaletą tych dachówek jest mały format, który pozwala wykonać każdy detal pokrycia, na przykład lukarny wole oko, rozłożyste kosze na niezbyt stromych dachach, a nawet pokrycie stromych okrągłych dachów wież. Tradycyjne karpiówki są podłużne. Mają wykrój półokrągły, owalny, prostokątny, trójkątny, spiczasty lub są w kształcie tarczy herbowej. Ich szerokość wynosi 15,5 lub 18 cm, długość – 38-40 cm. Dachówki historyczne mają często mniejsze rozmiary, na przykład wieżowa - 28 x 14 cm. Dachówki kalenicowe i okapowe są krótsze, mają 26 cm długości. Karpiówki są lekkie, ważą 1-2 kg, ale na 1 m² potrzeba najczęściej około 36 sztuk, a tych o szerokości 15,5 cm – 39-44 sztuki (wieżowej nawet około 60), w ięc 1 m² pokrycia ma znaczny ciężar – nawet ponad 60 kg.

Jakie dachy można kryć karpiówkami?

Dla karpiówek przyjmuje się minimalny kąt nachylenia dachu 30°. Wielu producentów podaje minimalny i maksymalny (lub zalecany i dopuszczalny) kąt nachylenia dachu krytego daną dachówką. Najczęściej jest to 31-50° dla łuski i 35-45° dla koronki. Kąt ten może być mniejszy o mniej w ięcej 15%, ale w tedy pod pokryciem należy wykonać wodoszczelne poszycie dachu. Karpiówkę układa się w dwóch warstwach we wzór łuski lub koronki. Na 1 m² potrzeba dużo dachówek (nawet ponad 60), w związku z tym jest to ciężkie pokrycie. Ale dzięki ich niewielkim formatom występuje mało docięć i odpadów. Karpiówka dobrze wygląda na mniejszych połaciach albo gdy duża powierzchnia dachu jest podzielona na oddzielne fragmenty. To ulubiony materiał na pokrycie domów w stylu dworkowym.

Układanie karpiówek

Karpiówki można układać w jednej warstwie tak, że dachówki w kolejnych rzędach zachodzą na siebie mniej więcej 4-6 cm. Jest to rozwiązanie oszczędne, obecnie rzadko stosowane, a jeśli już, to na budynkach gospodarczych lub altanach. Takie pokrycie nie jest szczelne, bo dachówki dosuwa się do siebie, a ich styki nie są idealnie równe. Wymaga więc szczelnej warstwy pod spodem, zwykle podwójnej papy na deskowaniu.

Najczęściej karpiówki układa się w dwóch warstwach, tworząc wzór łuski lub koronki. W obu sposobach zużycie dachówek jest zbliżone – 33,7-38,3 szt./m², ale każda z tych metod wymaga innego łatowania. Przy kryciu w łuskę łatowanie (długość pokrycia) wynosi 14,5-16,5 cm (rozstaw łat dla kąta 30° i powyżej 60°). Każdy rząd dachówek zostaje zamocowany do osobnej łaty, zakład jest równy mniej więcej połowie długości dachówki.

Gdy układa się w koronkę, rozstaw łat wynosi 29-33 cm. Na jednej łacie wiszą dwie warstwy dachówek, zakład ma tyle, ile odstęp od zaczepu na spodzie do brzegu dachówki (3-4 cm). Mocuje się tylko dachówki ze spodniej warstwy, te z górnej są na nich zawieszone na zaczepach.

Dachówki płaskie - zakładkowe

Dachówki płaskie są produkowane także w wersji zakładkowej, zarówno jako nowoczesne w kształcie i wyrazie, jak i postarzane, a nawet imitujące karpiówki. Mają one wyżłobienia z boku i u góry (lub tylko z boku), które służą jako zamki do szczelnego mocowania jednej z drugą.

Zastosowanie dachówek zakładkowych przede wszystkim ułatwia i przyspiesza prace dekarskie, a także obniża koszt dachu (nie zawsze) i robocizny oraz zmniejsza jego wagę. Dachówki zakładkowe są znacznie większe od karpiówek, mogą być podłużne, a także szerokie, prostokątne lub niemal kwadratowe, a nawet mieć kształt rombu. Mają szerokość 23-30 cm i długość 30-47,5 cm. Ważą 2-5,3 kg (te największe są często pocienione), ale na 1 m² dachu potrzeba 10-15 sztuk, w ięc takie pokrycie waży mniej więcej 40-50 kg. Im większa (wyższa) dachówka, tym rozstaw łat może być większy, a więc na łatowanie dachu będzie potrzeba mniej drewna. Wiele dachówek ma kilka zakładek, tak że można regulować ich rozstaw na dachu, co ułatwia jego rozliczenie i pozwala uniknąć docinania, a co za tym idzie – zmniejsza ilość odpadów.

Jakie dachy można kryć dachówkami płaskimi zakładkowymi?

Z dachówek zakładkowych można wykonać szczelne pokrycie dachu o kącie nachylenia już od 16°, a gdy pod nim ułoży się wodoszczelne poszycie dachu – nawet o 10-15% mniejszym.

Dachówki zakładkowe doskonale imitują karpiówki płaskie, zwłaszcza o prostym wykroju, dobrze wyglądają na modernistycznych domach, także takich o minimalistycznej architekturze. Z dachówek zakładkowych można zrobić detale na dachu, na przykład wole oko, ale wymaga to wielu docięć i efekt nie dorównuje karpiówce. Wielkoformatowe nie sprawdzą się w tej roli. Dachówki te zostały wymyślone przede wszystkim po to, żeby przyspieszyć wykonanie pokrycia, zmniejszyć jego wagę oraz koszt robocizny.

Układanie dachówek płaskich

Dachówki układa się z przesunięciem o pół szerokości, tak żeby ich styki w kolejnych rzędach wypadały na mijankę. Karpiówki mają otwory do mocowania klamrami, wkrętami, gwoździami lub drutem, a pod spodem zaczepy do mocowania na łacie. Dachówki zakładkowe mają zamek z boku albo z boku i u góry służący do ich łączenia. Gdy jest kilka zaczepów obok siebie na danym brzegu, można je mocować odpowiednim zamkiem w zależności od potrzeb.

Niektóre dachówki z zamkami można w pewnym stopniu zsuwać lub rozsuwać, co pozwala regulować odstęp między rzędami i ułatwia takie rozliczenie dachu, żeby było jak najmniej docięć. Na połaci mocuje się zwykle co trzecią dachówkę, robi się to z przesunięciem, tak żeby w kolejnych rzędach przytwierdzone elementy nie wypadały w jednej pionowej linii. Na dachach o kącie nachylenia powyżej 60°, a także przy krawędziach dachu (szczytowe, okapowe, kalenicowe) oraz wzdłuż koszów i naroży musi być przymocowana każda dachówka. Można nimi pokryć nawet pionowe dachy, ale wtedy każdy element musi być zamocowany do łat. Gąsiory mocuje się klamrami i wkrętami, a miejsca wokół wkrętów i styki gąsiorów uszczelnia masą dekarską. Pod gąsiorami powinna się znajdować taśma uszczelniająco-wentylacyjna doklejona do dachówek.

Nowością jest możliwość układania niektórych płaskich dachówek zakładkowych bez przesunięcia. Na dachu powstaje wtedy równa kratownica, którą tworzą wyraziste rzędy dachówek. Ciekawie to wygląda, zwłaszcza gdy kształt dachówek jest jak najbliższy kwadratowi. Żeby móc dachówki układać bez mijanki, muszą mieć przygotowane odpowiednie zamki. Producent w zaleceniach układania informuje, jakie warunki trzeba spełnić, żeby wykonać takie pokrycie.

Anna Kazimierowicz