Beton dekoracyjny. Pomysł na oryginalne wykończenie ścian
Beton dekoracyjny stał się modnym elementem w aranżacji wnętrz. Podpowiadamy, jak wykorzystać beton dekoracyjny do wykończenia ścian. Od paru lat panuje moda na beton w roli dekoracji wnętrz. Masz na niego ochotę? Nie jest to rozwiązanie zarezerwowane tylko na czas budowy, nie trzeba też kupować ciężkich płyt – efekt betonu można uzyskać domowym sposobem.
Autor: Marcin Grabowiecki
Pierwsze, co przychodzi na myśl, gdy chcemy mieć ściany wykończone w industrialnym stylu, to okładzina z betonu dekoracyjnego. Projekt wnętrza: Zuzanna Dziurawiec, SIC Architektura
Jeżeli beton jest specjalnie przygotowany i wykonany, nosi nazwę betonu dekoracyjnego, architektonicznego. Co go odróżnia od zwykłego betonu towarowego? Jak można go zastosować w dekoracji ścian we wnętrzu? Jak wykorzystać beton dekoracyjny, by pokazać jego wytrzymałość, a z chropawej faktury i smutnego koloru uczynić atut?
Jeśli chcemy urządzić wnętrze w stylu industrialnym to możemy wybrać do wykończenia ścian oryginalne okładziny z gotowych płyt betonowych. Ale takie płyty są ciężkie i dość grube, więc nie zawsze będzie to najlepsze i najszybsze rozwiązanie. Podobny efekt betonu dekoracyjnego można uzyskać, stosując różnego rodzaju powłoki wykończeniowe, na przykład mineralne tynki dekoracyjne, tynki modyfikowane polimerami, farby strukturalne udające surowy beton. Elementy naśladujące beton znajdziemy także w kolekcjach płytek ceramicznych, okładzinowych płyt z tworzywa sztucznego lub tapet. Takie rozwiązania stosuje się na przygotowanym podłożu, którym są zwykle tynk lub płyty gipsowo-kartonowe.
Beton dekoracyjny na ścianie
W naszej estetyce ściany domów budowanych z betonu musiały być tynkowane, bo ich szorstkość i szary kolor traktowano jako wyraz stylistycznego ubóstwa. W realiach PRL-u raziły nadmierną surowością. Dziś inaczej patrzymy na beton, zwłaszcza że dostępnych jest wiele jego odmian, a jako okładzinę ścian najczęściej wykorzystuje się beton dekoracyjny, architektoniczny. Pod względem wytrzymałości i trwałości nie ustępuje innym rodzajom betonu, ale estetycznie bardziej odpowiada naszym gustom. Beton dekoracyjny przy wyraźnej strukturze ma gładką powierzchnię, dzięki czemu ściany nie wymagają pokrywania tynkiem. W sklepach dostępne są gotowe płyty betonowe różnej wielkości, ale „beton dekoracyjny” można też zrobić samodzielnie, wykorzystując dostępne sypkie produkty chemii budowlanej, na przykład zwykły beton G20, klej do płytek lub zaprawy tynkarskie. Masę przygotowuje się według oczekiwanych rezultatów (kolor, ziarnistość, faktura powierzchni) metodą prób i błędów lub korzystając z naszej podpowiedzi. Żeby uzyskać efekt przestrzenny, beton dekoracyjny trzeba ułożyć na płytach OSB lub gipsowo-kartonowych.
Płyty betonowe do dekoracji ścian
Do produkcji płyt betonowych używa się masy cementowo-piaskowej. Żeby można było z niej ukształtować cienkie płyty, masa jest wzmacniana włóknami szklanymi i prasowana pod ciśnieniem. Płyty z betonu są ciężkie. Takie o wielkości przeciętnej płytki ceramicznej ważą 15-20 kg, duże – około 50 kg, a największe – prawie 100 kg. Najczęściej na rynku można znaleźć płyty betonowe dość grube (2-3 cm), masywne i ciężkie. Te zwykle należy mocować na ścianach mechanicznie za pomocą kołków. Można je też układać na ruszcie z elementów drewnianych lub aluminiowych. Producenci wciąż ulepszają technologię, żeby zmniejszać grubość płyt, bo takie łatwiej montować – można je przyklejać na ścianach jak płytki ceramiczne. Granica 1 cm została już przekroczona, najcieńsze płyty betonowe mają 0,7 cm.
Płyty z betonu najczęściej mają kształt prostokąta lub kwadratu, ale można też kupić takie w formie nieregularnych wieloboków. Zwykle mają duże rozmiary, na przykład 60 x 100 lub 60 x 120, 80 x 120 cm, ale znajdziemy także płyty naprawdę wielkie, mające nawet 100 x 200 cm. Brzegi płyt mogą być cięte na ostro albo wyoblone. Po obwodzie czasem są wyprofilowane wyżłobienia. Niektóre mają w narożnikach zrobione otwory do mocowania lub zagłębienia, które wyglądają jak po śrubach montażowych. Gdy płyty betonowe przytwierdzamy mechanicznie do ściany, otwory z elementami montażowymi można pozostawić na wierzchu, wypełnić dodatkowymi zaślepkami lub szpachlą.
Płyty z betonu dekoracyjnego najczęściej są szare, ale mogą być także bardzo jasne, prawie białe. Ciekawie w aranżacji ścian wyglądają elementy ze wzorem naśladującym beton zastygły podczas mieszania, w którym różne odcienie wzajemnie się przenikają, lub takie z ciemniejszymi wżerami. Powierzchnia płyt jest gładka lub nieco chropowata, porowata, może też być piaskowana. Płyty z betonu układa się na klej lub mocuje mechanicznie. Sposób montażu zaleca producent. Im większa i cięższa płyta, tym bardziej ma sens użycie kotew lub śrub do betonu. Do klejenia należy używać mocnych klejów do płytek ceramicznych i betonu, najlepiej klasy C2, czyli o podwyższonej przyczepności. Jeśli wykonujemy okładzinę z jasnych i cienkich płyt z betonu dekoracyjnego, warto stosować białe kleje do marmuru lub innych rodzajów kamienia. Unikniemy w ten sposób ryzyka pojawienia się przebarwień. Płyty z betonu dekoracyjnego kosztują od 180 zł/m2.
Beton dekoracyjny na ścianie: masy tynkarskie
Na rynku są dostępne specjalne masy tynkarskie do dekoracji wnętrz, z których można wykonać powłokę wyglądającą jak betonowa. Obejmują one dwie grupy produktów: mineralne masy cementowe i masy cementowe modyfikowane polimerami. Różnią się jakością, trwałością i grubością wykonanych powłok oraz możliwościami uzyskania efektów specjalnych. Tynki mineralne są dość tanie. Koszt wykonania gotowej powłoki wynosi od 30 zł/m2, ale trzeba zaznaczyć, że w tej grupie znajdziemy też produkty znacznie droższe. Tynki modyfikowane polimerami można dostać za cenę od 140 zł/m2. Masy mineralne są gruboziarniste. Grubość warstwy wykończeniowej wynosi 2-3 mm. Masa cementowo-piaskowa jest wzbogacona składnikami, które nadadzą gotowej powłoce fakturę. Mogą to być specjalnie wybrane piaski o różnej gramaturze ziarna. Dodatki wiążące sprawiają, że masa, zastygając, układa się w odpowiednią strukturę. Na efekt betonu dekoracyjnego na ścianie mają wpływ także barwniki. Pigmenty można tak modyfikować, że będą skupiać się w jednym punkcie, który później stanie się ciemniejszy, albo też tworzyć wyraziste smugi lub równomiernie rozpływać się jak w cieczy.
Tynki dekoracyjne przypominające beton układa się na wcześniej otynkowanych ścianach. Im cieńsza jest warstwa wykończeniowa, tym równiejsze musi być podłoże. Wśród tynków cementowo-polimerowych są takie, które można nakładać nawet na stare, zniszczone, ale czyste, mocne, nośne i stabilne podłoże, na przykład na stare płytki ceramiczne bądź okładziny z drewna. W takim wypadku może być potrzebne wstępne wyrównanie powierzchni, która ma być wykańczana.
Beton dekoracyjny - receptura mieszanki
Istotny jest rodzaj cementu. Powinno się stosować cement hutniczy (CEM III), który daje jasny, stosunkowo równomierny kolor. Jego zaletą jest też spowolniona hydratacja, co ogranicza spękanie betonu wywołane ciepłem twardnienia.
Wskaźnik wodno-cementowy mieszanki betonowej jest obniżony. Ogranicza to jej skurcz i korzystnie wpływa na inne cechy mające znaczenie dla trwałości betonu po stwardnieniu. Do masy dodaje się domieszki chemiczne – plastyfikatory i upłynniacze – modyfikujące właściwości mieszanki betonowej. Mają one umożliwić zmniejszenie ilości wody dodawanej do mieszanki betonowej.
Równocześnie pomagają uzyskać jej dobrą plastyczność i urabialność. Dzięki temu dobrze wypełnia ona szalunki, nie pozostawiając pustych przestrzeni. Daje się też łatwiej zagęścić, co pozwala na otrzymanie zwartej struktury.
Zastosowanie dobrych środków antyadhezyjnych, czyli środków zapobiegających przyleganiu masy betonowej do szalunków. Jeżeli dodajemy je w odpowiedniej ilości i mają właściwy skład, powierzchnia po zdjęciu deskowania jest nieuszkodzona. Na efekt wpływa przy tym także stan i nasiąkliwość powłoki szalunkowej.
Staranne wykonanie i pielęgnacja betonu dekoracyjnego
Mieszanka betonowa powinna być układana równomiernie, grubość warstwy nie może przekraczać 50 cm (gdy używa się wibratorów wgłębnych) i 30 cm (przy wibratorach przyczepnych). Inaczej pojawią się pustki powietrzne albo pęcherze (odpowietrzenie przy powierzchni szalunku będzie utrudnione). Prace powinny być prowadzone w korzystnych warunkach atmosferycznych (temperatura powyżej 5°C, nieduże jej wahania).
Pielęgnacja świeżego betonu jest bardzo ważnym zagadnieniem. Trzeba mu zapewnić ochronę przed zbyt szybkim wysychaniem aż do uzyskania wystarczającej twardości i wytrzymałości. Zabetonowane elementy utrzymuje się w szalunkach w stanie wilgotnym, na przykład okrywając je wilgotnymi matami lub foliami. Stosuje się też płynne środki do pielęgnacji, rozpylając je na powierzchni betonu bezpośrednio po zdjęciu szalunków.
Beton dekoracyjny na ścianie: praktyczne wskazówki
Ponieważ zaprawę betonową nakłada się niezbyt grubą warstwą, schnie dość szybko. Dlatego należy układać ją tylko na takiej powierzchni, jakiej za jednym razem jesteśmy w stanie nadać fakturę.
Przed pierwszym układaniem „betonu” warto potrenować na małej powierzchni płyty OSB. To pozwoli dobrać odpowiednie proporcje mieszanek, barwnika, poćwiczyć ruch ręki i wybrać najlepszą fakturę powierzchni.
Jeśli chcemy uzyskać całkowicie zmywalną powierzchnię lub zależy nam na tym, by ściana była matowa albo błyszcząca, po wyschnięciu zagruntowanego „betonu” malujemy go bezbarwnym lakierem.
