Techniki tworzenia witraży
Wybór technik wykonywania witraży oraz kolorów i faktur szkła daje artystom niezliczone możliwości tworzenia.
Autor: Piotr Mastalerz
Technika Tiffany'ego
Najpopularniejszą techniką wykonywania witraży jest technika Tiffany'ego. Po przygotowaniu projektu, ze szklanej tafli wycina się pojedyncze detale i szlifuje. Brzegi owijane są taśmą miedzianą, a potem wygładzane. Stosuje się taśmy różnych grubości. Przygotowane części witrażu układa się obok siebie, brzegi smaruje topnikiem, a potem lutuje cyną. Wszystkie złącza po obu stronach powinny być zlutowane. Taśmy miedziane mogą być patynowane na kolor czarny lub złotawy. Jest to technika odpowiednia do tworzenia witraży złożonych z wielu drobnych części o wymyślnych kształtach oraz dekoracyjnych lamp.
Technika z zastosowaniem ołowiu
Do kompozycji geometrycznych odpowiedniejsza będzie tradycyjna i bardziej mozolna technika z zastosowaniem ołowiu. Zamiast miedzianej taśmy, stosowane są płaskie lub wypukłe listwy w kształcie litery C lub H. Styki listew łączy się przez lutowanie. Srebrzyste szprosy również można patynować.
Do tworzenia witraży stosowane są rozmaite dekoracyjne tafle, na przykład całkowicie bezbarwne i przezroczyste, ornamentowe z wyraźną fakturą, opalowe czyli kolorowe, nieprzezroczyste szkło często z widocznymi smugami, katedralne - barwione, częściowo przejrzyste. Drobne detale mogą być malowane. Cena witrażu wraz z projektem zależy od rodzaju zastosowanego szkła oraz stopnia skomplikowania kompozycji.
Metoda angielska
Równie ciekawie są kompozycje wykonane metodą angielską. Na szklaną taflę naklejane są kolorowe folie, obrysowane paskiem z samoprzylepnej taśmy ołowianej. Jako elementy przestrzenne służą wypukłe, kolorowe oczka tzw. kaboszony. Na pierwszy rzut oka kompozycja wygląda jak klasyczny witraż. Ceny prac wykonanych tą techniką są niższe.
Techniki mieszane
Często stosuje się techniki mieszane. Interesująco wygląda kompozycja wykonana na podłożu z przezroczystej szyby ornamentowej, której część motywów jest malowana (na przykład łodygi roślin), a część - to naklejone wypukłe szklane formy (m.in. kwiaty).
Można też wykonać unikatową kompozycję, wypalając w piecu tafle posypane sproszkowanym lub granulowanym szkłem barwionym.
Elegancka, zmatowiona szyba jest efektem piaskowania, czyli przecierania szyb strumieniem piasku, wyrzucanym pod ciśnieniem w specjalnym urządzeniu. Osłaniając wybrane fragmenty można uzyskać przezroczyste ornamenty na matowej powierzchni lub na odwrót. Stosowane są również pasty matujące, które nakłada się na powierzchnię szkła wałkiem lub pędzlem. Czasem na piaskowaną szybę nakleja się szklane oczka i maluje rozmaite motywy.
Propozycja dla amatorów
Amatorzy, którzy chcieliby spróbować swoich sił w tej dziedzinie, mogą zaopatrzyć się w praktyczny poradnik. Przy odrobinie wprawy przy cięciu szkła i lutowaniu, można metodą Tiffany'ego samodzielnie wykonać witraż. Można również kupić specjalne farby do szkła odporne na mechaniczne uszkodzenia, folie, taśmy i tworzyć wymyślone przez siebie formy.
