W jaki sposób zaskarżyć miejscowy plan zagospodarowania przestrzennego?

Nowy miejscowy plan zagospodarowania przestrzennego może uniemożliwić lub znacznie utrudnić realizację zamierzonej inwestycji. Jeżeli plan wszedł już w życie, to można starać się zmienić jego niekorzystne ustalenia. Należy wówczas zaskarżyć plan miejscowy do sądu, wnosząc o stwierdzenie jego nieważności. Jak to zrobić? Kiedy i jak złożyć skargę?

Jak wygląda zaskarżenie planu miejscowego

Zaskarżenie planu polega na złożeniu wniosku o stwierdzenie jego nieważności. Trzeba jednak wiedzieć, że nieważność całości lub części planu miejscowego można stwierdzić tylko wtedy, gdy plan lub studium, na którym się opiera, uchwalono z naruszeniem zasad lub trybu jego sporządzania bądź właściwości organów biorących udział w procedurze ich tworzenia.

Ustawodawca nie przewidział terminu zaskarżenia planu miejscowego, a zatem skargę można złożyć zarówno tuż po jego uchwaleniu, jak i w późniejszym okresie. Można to uczynić we własnym imieniu lub reprezentując całą grupę właścicieli nieruchomości (mieszkańców danej gminy), którzy wyrażą na to pisemną zgodę.

Kiedy można złożyć skargę

Skargę można złożyć po spełnieniu trzech warunków: 

• skarżący ma interes prawny w zaskarżeniu planu miejscowego;
• wcześniej wystąpił do rady gminy (miasta) z wezwaniem do usunięcia naruszeń jego interesu prawnego;
• upłynął odpowiedni termin na zajęcie stanowiska przez radę gminy (miasta).

Jak rozumieć interes prawny

Mogą się nim wykazać wyłącznie osoby, którym przysługuje nieograniczone prawo rzeczowe do nieruchomości objętych zaskarżanym planem, czyli ich właściciele i użytkownicy wieczyści. Interes prawny musi wynikać ze ściśle określonego przepisu prawa oraz dotyczyć bezpośrednio skarżącego. Nie wystarczy wykazanie, że plan narusza jego pojmowany w sposób subiektywny interes faktyczny (gdy właściciel nieruchomości jest wprawdzie zainteresowany rozstrzygnięciem sprawy administracyjnej, nie może jednak tego zainteresowania oprzeć na przepisach prawa).

Skarżący musi udowodnić, że postanowienia planu naruszają wskazane przepisy prawa, że uchwała organu gminy nie tylko jest niezgodna z prawem, ale i jednocześnie wywołuje dla niego samego negatywne konsekwencje prawne (na przykład znosi, ogranicza czy też uniemożliwia realizację jego uprawnienia). Nie jest to proste zadanie, dlatego warto skorzystać z pomocy radcy prawnego lub adwokata, który pomoże wyszukać ewentualne luki prawne w uchwalonym planie i doradzi, czy jest sens rozpoczynać procedurę zaskarżania planu.

Co powinno zawierać wezwanie do usunięcia naruszeń

Wezwanie do usunięcia naruszeń wynikających z ustalonego planu miejscowego powinno zawierać:

• dane osobowe z podaniem adresu;
• wskazanie planu miejscowego, który zdaniem właściciela nieruchomości narusza jego prawo;
• uzasadnienie wnoszonego wezwania.

Gdzie i kiedy złożyć wezwanie

Wezwanie do usunięcia naruszeń należy złożyć do rady gminy.

Przepisy nie przewidują terminu na wniesienie takiego wezwania, a zatem można to uczynić w dowolnym czasie, ale oczywiście dopiero po ogłoszeniu planu. Wcześniejsze wezwanie do usunięcia naruszenia prawa zostanie uznane za bezskuteczne. Po otrzymaniu takiego pisma rada gminy ma obowiązek udzielić odpowiedzi najdalej w ciągu dwóch miesięcy (zgodnie z art. 35 ust. 3 Kodeksu postępowania administracyjnego).

Kiedy wnieść skargę na plan miejscowy

Jeżeli rada gminy (miasta) odmówiła uwzględnienia zawartego w wezwaniu żądania, właściciel nieruchomości może wnieść skargę do wojewódzkiego sądu administracyjnego w terminie 30 dni od momentu, w którym dowiedział się o stanowisku rady gminy (miasta).

Jeśli natomiast rada gminy (miasta) nie udzieliła właścicielowi nieruchomości żadnej odpowiedzi na wezwanie, może on wnieść skargę w terminie 60 dni od wniesienia wezwania do usunięcia naruszenia prawa.

Gdyby spóźniona odpowiedź na wezwanie została jednak doręczona przed upływem terminu na wniesienie skargi, to termin ten liczy się od dnia doręczenia tej spóźnionej odpowiedzi. Skargę wnosi się za pośrednictwem rady gminy (miasta).

Skarga podlega opłacie sądowej w wysokości 200 zł. Jeżeli jedną skargę wnosi kilku skarżących, to każdy z nich zobowiązany jest uiścić cały wpis od skargi.

Co powinna zawierać skarga na plan miejscowy

Skarga na plan miejscowy powinna zawierać:

• oznaczenie sądu, do którego jest skierowana;
• imię i nazwisko lub nazwę (w przypadku firmy) skarżącego, jego przedstawiciela ustawowego lub pełnomocnika (jeśli skarżącego reprezentuje adwokat lub radca prawny);
• oznaczenie rodzaju pisma;
• uzasadnienie wniosku;
• wskazanie zaskarżanej uchwały (czyli miejscowego planu);
• oznaczenie organu, którego skarga dotyczy (czyli rady gminy lub rady miasta);
• określenie naruszenia prawa lub interesu prawnego;
• podpis skarżącego albo jego przedstawiciela ustawowego lub pełnomocnika;
• wymienienie załączników.

W razie wnoszenia skargi w imieniu grupy mieszkańców gminy należy do skargi dołączyć pisemną zgodę pozostałych osób.

Jakie są skutki złożenia skargi na plan miejscowy

Jeśli wyrok sądu będzie pomyślny dla skarżącego właściciela nieruchomości i zostanie stwierdzona nieważność miejscowego planu zagospodarowania przestrzennego, to plan ten będzie traktowany tak, jakby w ogóle nie został uchwalony (skutek z mocą wsteczną).

Jeżeli zaś wyrok sądu będzie niekorzystny dla skarżącego i uchwała zostanie utrzymana w mocy, pozostanie mu jeszcze odwołanie się do sądu wyższej instancji, czyli skarga kasacyjna do Naczelnego Sądu Administracyjnego. Należy ją wnieść w terminie 30 dni od doręczenia skarżącemu odpisu orzeczenia wraz z uzasadnieniem. Skargę kasacyjną musi sporządzić adwokat lub radca prawny.

Podstawa prawna:

• ustawa z 27 marca 2003 r. o planowaniu i zagospodarowaniu przestrzennym (j.t. DzU z 2012 r. poz. 647 z późn. zm.)
• ustawa z 8 marca 1990 r. o samorządzie gminnym (t.j. DzU z 2013 r. poz. 594 z późn. zm.)
• Kodeks postępowania administracyjnego