Sosny - najpiękniejsze iglaki. Gatunki sosny, które warto uprawiać w ogrodzie

2017-08-07 15:06
Sosna czarna
Autor: GettyImages Sosna czarna to gatunek znany z niewielkich wymagań uprawowych. Preferuje miejsca w pełni nasłonecznione, choć daje sobie radę także w półcieniu

Sosna to jeden z najpiękniejszych iglaków wykorzystywanych do aranżacji ogrodów. W dodatku ma niewielkie wymagania – nadaje się nawet na piaszczyste gleby. Poszczególne gatunki i odmiany sosny różnią się wielkością, wyglądem liści, kory i szyszek. Które z nich warto uprawiać w ogrodzie?

Sosny uchodzą za jedne z najłatwiejszych w uprawie roślin ozdobnych. Lubią słoneczne stanowiska (w cieniu mogą gubić ulistnienie – zwłaszcza od dołu). Sosny mogą rosnąć w mało zasobnym podłożu - nawet piaszczystym i kamienistym. Sadzonki sosny najlepiej wybierać z uformowaną bryłą korzeniową, wtedy można je sadzić przez cały sezon.

Sosny w ogrodzie: pielęgnacja

Sosny zaleca się podlewać w czasie susz oraz zimą (wytrzymują suszę, ale dzięki zabiegowi mają gęściejszy pokrój i rzadziej dochodzi do brązowienia, a później gubienia igieł). Nawożenie tych roślin iglastych stosuje się rozsądnie - dawki powinny być niewielkie. Na żyźniejszych podłożach dokarmianie nie jest konieczne. W przydomowych ogrodach drzewa i krzewy iglaste warto profilaktycznie traktować gnojówkami z roślin (pokrzywa, mniszek, skrzyp, czosnek). To ochroni je przed chorobami i szkodnikami (w szczególności sosnom mogą zagrażać gąsienice różnych gatunków motyli).

Działka pod sosnami: jakie rośliny jeszcze posadzić?

Na działce porośniętej sosnami panują specyficzne warunki - światło jest rozproszone, a podłoże zakwaszone przez rozkładające się na ziemi igły. Zamiast ustawicznie walczyć o zmniejszenie kwasowości podłoża, lepiej posadzić rośliny, które lubią taką glebę. Mogą to być azalie, różaneczniki, hortensje, funkie, a w miejscach lepiej oświetlonych – wrzosy i borówki wysokie.

Sprawdź też:

Rośliny te najładniej wyglądają posadzone w dużych grupach. Jeżeli takie kompozycje w aranżacji ogrodu z sosnami wydadzą się nam zbyt mało urozmaicone, można w sąsiedztwie domu założyć rabaty z kwitnących bylin i roślin jednorocznych. Na piaszczystej glebie dobrze rosną: gailardia, goździk kropkowany, kocimiętka fassena, lawenda, łubin trwały, nawłoć, przegorzan, wiesiołki. W tej części ogrodu, która ma zachować charakter naturalistyczny, sprawdzą się czyściec wełnisty, różne odmiany macierzanki, rozchod­niki i trawy: kostrzewy, ostnice, strzęplica sina, wydmuchrzyca piaskowa. Możemy tu też posadzić drzewa, takie jak: brzozy, jarząb pospolity, głogi, dąb szypułkowy i czerwony, oraz krzewy: karagany, bez czarny, rokitnik pospolity, różę pomarszczoną, szczodrzeńce i janowce.

Polecane gatunki: sosna pospolita

Sosna pospolita (Pinus sylvestris) – może osiągać nawet 40 m wysokości, dlatego nadaje się do średnich i dużych ogrodów. Na mniejszych powierzchniach lepiej wybierać niższe, botaniczne odmiany, np. 'Globosa Viridis' (1,5 m wys.), 'Watereri' (4 m), 'Wintergold' (6 m). Ozdobą jest nie tylko ulistnienie, ale także cynamonowoczerwona kora, łuszcząca się płatami. Sosnę pospolitą warto sadzić w szczególności w ogrodach wiejskich, leśnych i naturalistycznych. Można uprawiać ją w grupie lub jako soliter. Ten gatunek sosny jest w pełni mrozoodporny, dlatego nadaje się do sadzenia także w chłodniejszych rejonach Polski.

Polecane gatunki: kosodrzewina

Kosodrzewina (Pinus mugo) – to gatunek, który osiąga 2-4 m wysokości i głównie rozrasta się wszerz. Dlatego potrzebuje przestrzeni w ogrodzie. W porównaniu z sosną pospolitą ma gęściejsze, bardziej atrakcyjne ulistnienie. Kosodrzewinę warto sadzić na skalniaku, wrzosowisku lub na środku trawnika jako ozdobny soliter. Dobrze wygląda w kompozycjach kolorystycznych. Kosodrzewina jest przydatna do zadarniania terenu, zwłaszcza na skarpach (zapobiega erozji i obsuwaniu podłoża). Warto zwrócić uwagę na karłową odmianę kosodrzewiny 'Ophir' (0,5 m), której igły przebarwiają się zimą na żółtopomarańczowo.

Polecane gatunki: sosna wejmutka

Sosna wejmutka (Pinus strobus) w zależności od odmiany osiąga od 7 do 15 m wysokości. Wytwarza długie (7-12 cm), cienkie i miękkie igły. Młode okazy sosny wejmutki mają stożkowaty pokrój, z czasem korona staje się nieregularna. Drzewo warto w szczególności sadzić jako soliter, np. na trawniku. Nadaje się także do kompozycji drzewiastych i krzewiastych. Do nasadzeń pojedynczych w ogrodach w szczególności warto wybierać odmianę 'Fastigata' o nietypowym, kolumnowym pokroju. Na rabaty, wrzosowiska i do dekoracji oczek wodnych nadaje się sosna wejmutka odmiana 'Nana', osiągająca do 2 m wysokości. Należy unikać uprawy w miastach - ten gatunke sosny źle znosi zanieczyszczenie powietrza.

Polecane gatunki: sosna czarna

Sosna czarna (Pinus nigra) - gatunek przypomina sosnę pospolitą jednak wytwarza ciemną, prawie czarną korę (stąd nazwa). Wymagania ma podobne – sosnę czarną można sadzić niemal na każdej działce. Do interesujących odmian sosny czarnej należą:

  • 'Molette' - o wąskim kolumnowym kształcie korony,
  • 'Nana' – odmiana o krzaczastym pokroju, osiągająca do 3 m wysokości,
  • 'Brepo' - odmiana karłowa wolno rosnąca.

Sosna czarna nadaje się do aranżacji w miastach. Wykorzystuje się ją do umacniania wydm i zapobiegania erozji gleby.

Polecane gatunki: sosna żółta

Sosna żółta (Pinus ponderosa) – to kolejna alternatywa dla sosny pospolitej. Drzewo osiąga 30-40 m wysokości, ale rośnie wolno. Nazwa tym razem pochodzi nie od barwy kory, lecz zabarwienia drewna. Dobrze znosi zanieczyszczenia powietrza. Nie jest jednak w pełni mrozoodporna - dlatego należy unikać uprawy sosny żółtej w chłodniejszych rejonach Polski.

Polecane gatunki: sosna limba

Sosna limba (Pinus cembra) - drzewo osiąga do 20 m wysokości. Rośnie wolno. Ma wąski, początkowo stożkowy, potem jajowaty pokrój. Limba nadaje się do nasadzeń pojedynczych lub w niewielkich grupach. W  szczególności polecana do sadzenia na skalniakach i wrzosowiskach.

Polecane gatunki: sosna oścista

Sosna oścista (Pinus aristata) - to iglak zdecydowanie wyróżniający się wyglądem. Krótkie igły są bardzo gęste i ściśle przylegają do pędów nadając roślinie egzotyczny wygląd. Przypomina nieco araukarię. Sosna oścista dorasta do 9 m wysokości, ale rośnie bardzo wolno. Najlepiej wykorzystywać ją do nasadzeń pojedynczych. Dobrze komponuje się w ogrodach orientalnych. Można ją formować, nadaje się do tworzenia bonsai.

Warto wiedzieć

Czy wiesz, że sosna oścista...

...uważana jest za najdłużej żyjącą roślinę na świecie. Najstarsze zbadane rośliny tego gatunku mają 5 tys. lat, wyrosły więc w okresie, gdy w Egipcie budowano pierwsze piramidy. Sosna oścista rośnie w górach Kalifornii i Nevady na skalistych i jałowych urwiskach, w miejscach spalonych latem przez słońce, a zimą smaganych mroźnym wiatrem, jest więc bardzo wytrzymała na trudne warunki atmosferyczne. W naturalnym środowisku dorasta sosna oścista do 10 m wysokości, uprawiana w Polsce rośnie jako krzew o luźnej koronie z powyginanymi gałęziami. Sosna oścista doskonale nadaje się do ogrodów skalnych. Można ją uprawiać w pojemnikach.

Sosna jak z górskiej krainy

I na wydmach, i w górach, tak jak w większości naszych lasów, można zobaczyć ten sam gatunek – sosnę pospolitą. To, czy rośnie smukła w górę, czy tworzy pogięte konary na krzywym pniu, zależy od gleby i warunków, w jakich wzrasta. Im są one surowsze, tym drzewo jest bardziej malownicze, ale też wolniej rośnie. W górach, na skałach, warstwa urodzajnego podłoża jest niewielka, a nadmorskie piaski to bardzo słaba gleba. To powoduje, że rosnące tam drzewa są zdeformowane. Poza tym i nad morzem, i w górach wieją silne wiatry, zwykle z tego samego kierunku, które dodatkowo wyginają konary i pnie drzew. W ogrodzie takich warunków wzrostu nie ma, dlatego sosny rosną w górę i nie chcą tworzyć dramatycznie rozpostartych konarów. Można je jednak do tego zmusić, stosując techniki sprawdzone w ogrodach japońskich. Trzeba jednak wiedzieć, że sosny pospolite wolno rosną (po 20 latach dorastają do 7-10 m) i ich formowanie trwa wiele lat. Można je kupić w szkółkach albo zamiast nich posadzić inny gatunek, na przykład: sosnę chińską, czarną, drobnokwiatową, sosnę japońską, koreańską albo sosnę żółtą, które są w sprzedaży także w sklepach ogrodniczych.

Formowanie sosny

  • 1. Wyginamy pień sosny

Pień można formować tylko u młodych drzewek sosnowych, do czasu, gdy jest giętki. Jego kształtowanie rozpoczynamy już w trakcie sadzenia. Drzewko umieszczamy w glebie nie pionowo, ale pod niewielkim kątem, tak żeby było lekko pochylone. Następnie przywiązujemy pień do wbitych w ziemię podpór (na przykład bambusowych palików), by przybrał wygięty kształt.

Zobacz rys. 1

  • 2. Kształtujemy koronę sosny

Wycinamy zbyt gęsto rosnące pędy, aby nadać koronie malowniczy, nieregularny kształt. Usuwamy pędy, które rosną nisko nad ziemią. Gałęzie, które pozostały na drzewie, przyginamy i przywiązujemy do zamocowanych poziomo palików. Powstaną z nich szeroko rozpostarte konary.

Zobacz rys. 2

  • 3. Korygujemy kształt drzewa

Gdy pień i gałęzie tworzące konary zdrewnieją, usuwamy konstrukcję z palików. Co roku przycinamy pędy sosny wyrastające na konarach, aby się zagęściły, i korygujemy kształt korony. Podobnie możemy formować inne gatunki drzew.

Kształtowanie pnia sosny
Autor: Agnieszka i Marek Sterniccy Rys. 1 Drzewo posadzone pochyło. Do bambusowego palika przygięty pęd główny i przywiązany sznurkiem.
Kształtowanie korony sosny
Autor: Agnieszka i Marek Sterniccy Rys. 2 Gałęzie przywiązane poziomo do palików. Część gałęzi została wycięta.
Warto wiedzieć

Co zrobić, żeby kosodrzewina była gęsta i miała zwarty pokrój?

Czy należy ją przycinać? Kosodrzewina dorasta nawet do 3 m wysokości i tyle samo szerokości, potrzebuje więc sporo miejsca. Można jednak ograniczyć jej wzrost, przez coroczne przycinanie wierzchołków. Późną wiosną (maj-czerwiec) na końcach pędów kosodrzewiny pojawiają się nowe, nierozgałęzione, szarobrązowe przyrosty. Wtedy należy je skrócić o połowę. Młode pędy kosdrzewiny są miękkie i bardzo łatwo dają się złamać, u większych krzewów można je przyciąć nożycami do żywopłotów. Taki przycięty krzew znacznie wolniej rośnie i jest bardzo gęsty. W bardzo małych ogrodach i między rośliny na skalniaku lepiej posadzić niższe odmiany kosodrzewiny, na przykład: "Gnom" (do 2 m wysokości), "Mops" (do 1 m) lub "Ophir" (do 50 cm).

Sonda
Jak wybierasz rośliny do swojego ogrodu?
Syrop z pędów sosny - najlepszy przepis
Czy artykuł był przydatny?
Przykro nam, że artykuł nie spełnił twoich oczekiwań.
Nasi Partnerzy polecają