Wykopy pod fundamenty. Jak prowadzić prace ziemne?
Przygotowanie wykopów warto zaplanować na okres między początkiem kwietnia a końcem października. Prace ziemne wykonać można samemu lub wynająć koparkę z operatorem.
Pierwsze prace budowlane - wytyczanie obrysu
Zanim rozpocznie się prace ziemne, trzeba dokładnie wytyczyć obrys budynku, tak aby jego usytuowanie na posesji zgadzało się z projektem. Wyznacza się więc zewnętrzne krawędzie lub osie ścian. Wzdłuż nich będą później robione wykopy. Wytyczenie domu przeprowadza geodeta po dokonaniu odpowiednich pomiarów. Kończy się ono wpisem do dziennika budowy.
Prace ziemne - czym wybierać ziemię?
Prace ziemne nie powinny się odbywać w dni deszczowe. Czasem jednak pogoda płata figle. Należy więc przygotować sporo grubej folii. Przyda się, gdy trzeba będzie osłonić wykop i napoczęte fundamenty przed deszczem. Pracami ziemnymi zajmuje się najczęściej ekipa, która będzie budować dom. Do robienia wykopu najwygodniej jest wynająć minikoparkę (z łyżką o szerokosci 1 m) lub koparkę. Koszt minikoparki to 100-250 zł za dzień pracy, a zwykłej koparki traktorowej – około 50 zł za godzinę. Czasem, gdy czas wynajmu jest krótki (na przykład tylko jeden dzień), może być doliczony koszt dojazdu. Koparka traktorowa jest droższa, ale szybciej wykona głęboki wykop.
Wykopy pod ławy, które zazwyczaj nie są głębsze niż 0,5 m, najtaniej jest zrobić łopatą. Duża koparka nie będzie tu wystarczająco dokładna, można natomiast wspomóc się mikrokoparką o szerokości łyżki od 30 do 100 cm. W odległości 60 cm od wykopów nie powinno się składować nic ciężkiego. Groziłoby to osunięciem ich skarp.
Jaka powinna być głębokość i szerokość wykopów?
Po usunięciu humusu, czyli żyznej warstwy gleby, robi się wykop aż do głębokości, na której znajdą się ławy. Głębokość wykopu zależy od tego, jak głęboko posadowiony ma być budynek. Czasem dno wykopu sięga dolnej krawędzi przyszłych ław, a czasem górnej. W pierwszym przypadku powierzchnia wykopu będzie większa, a deskowanie zostanie wybudowane na jego dnie. Częściej jednak szerszy wykop robi się tylko do górnej powierzchni przyszłych ław fundamentowych, a głębiej wykopuje się jedynie rowy pod ławy – zgodnie z rysunkiem fundamentów. Szerokość rowów musi być większa niż ław, aby dało się w nich wygodnie zamontować deskowanie.
Fundamenty w wykopie, bez deskowania
Fundamenty mogą być niekiedy wykonywane bez deskowania – stanowią wtedy monolityczną konstrukcję bez rozróżnienia na ławy i ściany. Betonem wypełnia się wówczas wykop zabezpieczony jedynie folią. Wykop pod taki fundament jest węższy i musi być zrobiony idealnie równo, a jego ścianki w żadnym miejscu nie mogą się osuwać.
Jak sprawdzić wykopy pod fundamenty?
Warto sprawdzić, czy ekipa poprawnie wykonała prace ziemne. W tym celu skontroluj między innymi to, czy mają one zachowane właściwe kąty. Trzeba zatem zmierzyć przekątne prostokątnych lub kwadratowych obrysów domu (potrzebna będzie taśma miernicza długości 25 m). Każda z przekątnych w danej parze powinna mieć jednakową długość. Gdy jedna jest krótsza od drugiej, to znak, że kąty nie są proste.
Musisz również dopilnować, aby głębokość wykopów nie była większa lub mniejsza niż w projekcie. To samo dotyczy szerokości. Zbyt płytko posadowione fundamenty mogą być narażone na tak zwane wysadziny. Powstają one wtedy, gdy grunt pod ławami fundamentowymi zamarza i zwiększa swoją objętość. Powoduje to pękanie fundamentów. Zbyt głębokie wykopy mogą zaś niebezpiecznie zbliżyć się do poziomu wód gruntowych. Odchylenia głębokości wykopu nie mogą przekraczać 2 cm.
Pamiętajmy, że wszelkie niedokładności w wykonaniu fundamentów będą miały fatalne skutki dla zgodności domu z projektem. Niewielkie, jakby się wydawało, odchylenia mogą doprowadzić do tego, że nie będą się zgadzać odległości między ścianami zewnętrznymi i wewnętrznymi domu, a to pociąga za sobą konieczność przeprojektowywania różnych elementów konstrukcji budynku.
Wymiana gruntu na nośny
Czasem się zdarza, że grunt nośny, na którym można oprzeć ławy fundamentowe, znajduje się na sporej głębokości. W związku z tym pojawia się dylemat, czy robić wykopy aż do jego poziomu. Ściany fundamentowe będą wówczas bardzo wysokie i – co za tym idzie – kosztowne. Drugim rozwiązaniem jest wybranie nadmiaru gruntu o niskiej nośności i zastąpienie go gruntem bardziej spoistym (dobrze ubita podsypka piaskowo-żwirowa). Taka wymiana może być bardziej opłacalna.
