Jak dbać o elewację drewnianą? Impregnować czy lakierować? Czym najlepiej zabezpieczyć elewację drewnianą?
Drewno to materiał naturalny, kojarzący się z ciepłem, przytulnością i bezpieczeństwem. W Polsce stosowany jest od wieków, a drewniane elewacje są trwale wpisane w obraz domu i jego otoczenie. Trzeba jednak odpowiednio dbać o drewniane elewacje. Dowiedz się, w jaki sposób to robić.
Spis treści
- Drewno na elewacji
- Jakie drewno na elewację?
- Jak zabezpieczyć drewno na elewacji?
- Najpiękniejsze elewacje - galeria
O tym, że drewno stosowane jest w Polsce od wieków, zdecydowała łatwość jego pozyskiwania i obróbki oraz naturalna szlachetność, którą wydobywa czas. Dziś nie używa się już drewna tak powszechnie, ale wciąż jest ono obecne w naszych domach. Warto wiedzieć, jak utrzymać piękno drewnianej elewacji wraz z upływem lat.
Drewno na elewacji
Do dzisiaj można podziwiać przykłady drewnianego budownictwa regionalnego zachowane w dobrym stanie. Sposoby na konserwację były różne. W Chochołowie na Podhalu dobra kondycja elewacji jest przedłużana przez mycie tradycyjnymi środkami zawierającymi ług. Na Podlasiu domy były bielone wapnem, co zabezpieczało drewno, jednocześnie umożliwiając mu oddychanie. Dziś drewno coraz rzadziej stosuje się jako element konstrukcji ścian zewnętrznych budynku (domy z bali, domy szkieletowe). Znacznie częściej – na elewacji: jako okładzinę całości lub tylko jej fragmentu – szczytu, nadproży, ganku.
Jakie drewno na elewację?
Jako okładziny należy używać drewna dobrze wysuszonego, o wilgotności 15-18%. Warto kupować sezonowane lub z suszarni. Z rodzimych gatunków najtrwalsze są dąb i modrzew, lecz ze względu na koszty i trudności w pozyskiwaniu (modrzew) są dziś rzadko stosowane. Dużą popularnością cieszy się ciepła, ciekawa kolorystycznie olcha. Łatwość pozyskiwania (duże zasoby leśne) i obróbki sprawia, że najczęściej wykorzystywane na elewacje są świerk i sosna. Dzięki elastyczności są one wytrzymałe na obciążenia. Ich trwałość i odporność na wilgoć zwiększana jest przez dużą zawartość żywic.
Coraz popularniejsze jest drewno sprowadzane z zagranicy, np. modrzew syberyjski lub sosna skandynawska, które są odporne na warunki atmosferyczne. Oryginalną okładzinę można wykonać z drewna egzotycznego, np. okoume lub bangkirai. Osobną grupę materiałów na elewację stanowi drewno poddane obróbce termicznej, np. termojesion. Okładziny z takiego drewna są znacznie droższe.
Elewację trwałą i odporną na upływ czasu można ułożyć z drewna twardzieli. To najtwardsza, wewnętrzna, ciemniejsza część pnia. Jest nasycona naturalnymi substancjami impregnującymi: barwnikami, garbnikami, gumami i żywicami. Stwarza gorsze warunki do rozwoju grzybów. Drewno twardzielowe z wiekiem staje się szorstkie i szaropopielate, ponieważ z jego powierzchni są wymywane substancje rozpuszczalne w wodzie.
Jak zabezpieczyć drewno na elewacji?
O elewację drewnianą trzeba dbać szczególnie. Dobrą jej ochroną jest szeroki okap dachu. Będzie nas cieszyła przez lata, jeśli poddamy ją zabiegom konserwującym.
- Impregnacja. Nie pozwala na rozwój pleśni, grzybów, owadów. Utrudnia przedostawanie się wody w głąb drewna. Chroni przed ogniem. Opóźnia starzenie, podkreśla rysunek słojów drewna. Najskuteczniejsza jest impregnacja metodą ciśnieniową. Jednak ze względu na jej wysoki koszt powszechnie stosuje się drewno impregnowane w kąpieli lub poprzez malowanie, wcieranie, natryskiwanie. Do nasączania drewna elewacyjnego służą impregnaty wodne lub rozpuszczalnikowe. Najrzadziej używa się impregnatów solnych, ponieważ są wypłukiwane przez wodę. Należy je pomalować farbą, lakierem lub impregnatem barwiącym. Jeśli stosujemy tylko impregnat koloryzujący, należy pokryć nim drewno trzy lub cztery razy. Tak naniesiony może być ostateczną warstwą wykańczającą powierzchnię. Po pięciu latach trzeba powtórzyć zabieg; wystarczy już jednokrotne naniesienie impregnatu. Niekiedy drewno pokryte impregnatem bezbarwnym z upływem czasu sinieje, dlatego coraz częściej impregnat pokrywa się lakierem lub farbą.
- Lakierowanie. Chroni drewno przed wodą i słońcem, korozją biologiczną, uszkodzeniami mechanicznymi (ścieraniem i zadrapaniem). Ożywia barwę i podkreśla jego rysunek. Drewno pokryte lakierem należy często odnawiać, nawet co dwa-trzy lata. Jeśli lakier zaczyna pękać, lepiej nie czekać z konserwacją. Trwałość powłoki przedłużymy, jeżeli przed nałożeniem lakieru pokryjemy drewno bezbarwnym impregnatem. Przed lakierowaniem powierzchni impregnowanej należy wykonać próbę, pokrywając lakierem jej mało widoczny fragment.
- Malowanie. Stosuje się je tam, gdzie ryzyko zagrzybienia drewna i uszkodzeń mechanicznych jest niewielkie. Farba zakrywa rysunek drewna. Zabezpiecza elewację na pięć do ośmiu lat. Aby zachować jej trwałość jak najdłużej, należy dwukrotnie pokryć elewację bezbarwnym impregnatem, a następnie dwukrotnie pomalować farbą zewnętrzną do drewna.
- Bejcowanie. Konserwuje elewację na mniej więcej cztery lata. Bejce wnikają w głąb drewna, nadając mu kolor. Do większości dodaje się odporne na promienie UV barwniki, dzięki nim nie blakną. Bejcowanie jednak tylko w niewielkim stopniu hamuje rozwój grzybów i pleśni, dlatego drewno warto zabezpieczyć wcześniej impregnatem i dodatkowo lakierem lub woskiem (dwie lub trzy warstwy). Odnawiając zabejcowaną i niepolakierowaną elewację, wystarczy ją zmatowić i ponownie zabejcować. Coraz częściej stosuje się lakierobejce. Polecane są w miejscach narażonych na wilgoć. Chronią drewno co najmniej przez pięć lat. Warstwę lakierobejcy nakładamy dwu- lub trzykrotnie. Odnawiamy ją poprzez przetarcie papierem ściernym i pomalowanie lakierem bezbarwnym.
Najpiękniejsze elewacje - galeria
Autor: Piotr Mastalerz, projekt: Marcin Rubik
Nic tak nie pasuje do lasu, jak drewno. Elewacje domu tworzy oblicówka z modrzewia syberyjskiego, który jest twardy i odporny na zmienne warunki atmosferyczne
