Premia z książeczki mieszkaniowej

Osoby, które budują lub kupują dom jednorodzinny i mają stare książeczki mieszkaniowe, mogą wystąpić o wypłatę premii gwarancyjnej. Od niedawna premia przysługuje też za niektóre prace remontowe.

Spadek wartości pieniędzy gromadzonych latami na książeczkach rekompensują częściowo premie gwarancyjne wypłacane przy okazji ich likwidacji. Premiowane jest jednak wydanie pieniędzy tylko na ściśle określone cele mieszkaniowe.

Od 1 kwietnia 2009 r. czynności uprawniających do premii jest więcej. Doszły między innymi: wymiana w domu okien, instalacji elektrycznej lub gazowej oraz zaciągnięcie kredytu mieszkaniowego na budowę lub kupno domu.

Jaka premia

Jej wysokość zależy od długości okresu oszczędzania na książeczce, wysokości zgromadzonego wkładu, wpłat wniesionych w poszczególnych latach, obowiązujących w tym czasie wskaźników przeliczeniowych 1 m² powierzchni użytkowej oraz ceny 1 m² powierzchni użytkowej ogłoszonej przed kwartałem złożenia wniosku o likwidację książeczki. Premię oblicza się według skomplikowanego wzoru zawartego w ustawie o pomocy państwa w spłacie niektórych kredytów mieszkaniowych, udzielaniu premii gwarancyjnych oraz refundacji bankom wypłaconych premii gwarancyjnych. Średnia wysokość wypłaconej premii to nieco ponad 6 tys. zł.

W każdym momencie (nie tylko wtedy, gdy wnioskujemy o wypłatę) można zwrócić się o wyliczenie wysokości zgromadzonych środków i przysługującej premii w oddziale PKO BP obsługującym książeczki mieszkaniowe. Pierwsze wyliczenie jest bezpłatne, za drugie i kolejne trzeba zapłacić po 25 zł.

Dla kogo premia

Mogą się o nią ubiegać tylko posiadacze książeczek mieszkaniowych wystawionych do 23 października 1990 r. Dostaną ją ci, którzy dokonają jednej z 12 następujących inwestycji mieszkaniowych:

• uzyskają spółdzielcze prawo do mieszkania lub odrębną własność lokalu mieszkalnego w spółdzielni mieszkaniowej (premiowane teraz jest również przekształcenie spółdzielczego prawa własnościowego do mieszkania w odrębną własność);
• nabędą, w drodze kupna lub zamiany, spółdzielcze własnościowe prawo do mieszkania lub domu jednorodzinnego w spółdzielni mieszkaniowej – z wyjątkiem nabycia prawa w części ułamkowej;
• nabędą, w drodze kupna lub zamiany, własność lokalu mieszkalnego, stanowiącego odrębną własność, lub domu jednorodzinnego – z wyjątkiem ich nabycia na zasadach współwłasności w częściach ułamkowych (nabycie przez małżeństwo na zasadach współwłasności łącznej nie jest zatem przeszkodą);
• przystąpią do użytkowania wybudowanego własnego domu jednorodzinnego;
• uzyskają własność domu jednorodzinnego lub odrębną własność mieszkania w budynku wielorodzinnym w związku z wykonaniem umowy zobowiązującej właściciela gruntu (dewelopera) do wybudowania na nim domu jednorodzinnego lub wielorodzinnego bądź w związku z budową budynku wielorodzinnego na gruncie stanowiącym własność właściciela książeczki mieszkaniowej;
• uzyskają odrębną własność lokalu mieszkalnego powstałego w drodze przebudowy, nadbudowy lub rozbudowy budynku mieszkalnego bądź pomieszczeń niemieszkalnych;
• uzyskają własność domu jednorodzinnego lub odrębną własność mieszkania w budynku wielorodzinnym wybudowanym przez spółdzielnię mieszkaniową w celu przeniesienia na jej członków własności;
• wpłacą kaucję zabezpieczającą w wysokości ponad 3% wartości odtworzeniowej lokalu, który został wybudowany przez Towarzystwo Budownictwa Społecznego i sfinansowany kredytem z Krajowego Funduszu Mieszkaniowego;
• wpłacą co najmniej 20% kosztów budowy mieszkania czynszowego w ramach TBS na podstawie umowy partycypacji;
• całkowicie spłacą zadłużenie obciążające lokal właściciela książeczki mieszkaniowej powstałe w związku z kredytem spółdzielczym;
• dokonają remontu polegającego na wymianie okien, instalacji gazowej lub elektrycznej w mieszkaniu albo domu jednorodzinnym, którego są właścicielem albo przysługuje im do niego prawo spółdzielcze;
• dokonają wpłaty na fundusz remontowy wspólnoty mieszkaniowej lub spółdzielni mieszkaniowej kwoty należnej za okres 12 miesięcy poprzedzających miesiąc złożenia wniosku o likwidację książeczki, pod warunkiem że kwota wydatków wspólnoty lub spółdzielni poniesionych w okresie 24 miesięcy poprzedzających miesiąc złożenia wniosku o likwidację książeczki na remont części wspólnych budynku – w części odpowiadającej udziałowi właściciela książeczki w tych kosztach – jest co najmniej równa tej wpłacie.

Kiedy po wypłatę w razie kupna lub budowy domu

Zasadniczo wniosek o wypłatę premii trzeba złożyć wraz z wnioskiem o likwidację książeczki przed upływem 90 dni od dokonania jednej z tych inwestycji (jeśli wnioski zostaną złożone po 90 dniach od zakończenia budowy domu lub jego kupna, premia przysługująca z tytułu tej inwestycji przepadnie). W razie kupna domu termin ten zaczyna biec od daty podpisania aktu notarialnego. W przypadku budowania domu jednorodzinnego – od dnia formalnego zakończenia budowy, czyli zazwyczaj 21 dni po zgłoszeniu zakończenia prac budowlanych w powiatowym inspektoracie nadzoru budowlanego.

W przepisach dopuszczono kilka sytuacji, w których o premię można się ubiegać wcześniej:

• gdy bierzemy kredyt na kupno lub budowę domu, możemy wykorzystać premię jako wkład własny i wnioskować o jej przekazanie do banku, w którym podpisaliśmy umowę kredytową;
• kiedy samodzielnie budujemy dom jednorodzinny, możemy otrzymać premię po osiągnięciu określonego w ustawie etapu budowy, którym jest jej zaawansowanie w co najmniej 20% wartości kosztorysowej;
• jeśli dom buduje dla nas deweloper (albo spółdzielnia mieszkaniowa), możemy wnioskować o przekazanie mu naszej premii gwarancyjnej po wpłaceniu na jego konto co najmniej 50% wartości kosztorysowej domu (albo wymaganego przez spółdzielnię wkładu budowlanego).

Do wniosku o premię dołącza się dokumenty potwierdzające powstanie praw do premii. Jeśli się okaże, że wniosek nie został wystarczająco udokumentowany, bank wyznaczy termin na jego uzupełnienie, nie dłuższy niż 30 dni, licząc od dnia złożenia wniosku. Po upływie tego terminu bank zwróci wniosek bez rozpatrzenia.

Kiedy po wypłatę w razie remontu domu

Wniosku o premię za wymianę okien czy instalacji gazowej albo elektrycznej (dokonaną po 1 kwietnia 2009 r.) w większości wypadków nie można złożyć od razu po zakończeniu tych prac. Wypłaty premii za remont (i wpłatę na fundusz remontowy) zostały bowiem rozłożone na kilka lat według harmonogramu zawartego w ustawie.

Jako pierwsi prawo do ubiegania się o premię uzyskali właściciele najstarszych książeczek. Jeśli książeczkę założyliśmy na przykład w 1989 r. i remont przeprowadzimy w 2009 r., na premię z tego tytułu poczekamy do stycznia 2017 r. Osoby, które wymienią okna i odpowiednie instalacje po 1 kwietnia 2009 r., ale przed uzyskaniem uprawnień do złożenia wniosku o premię, muszą pamiętać, żeby złożyć ten wniosek wraz z wymaganymi dokumentami przed upływem sześciu miesięcy od uzyskania tych uprawnień.

W przypadku remontu wykonanego już po uzyskaniu uprawnień do złożenia wniosku o premię trzeba dochować 90-dniowego terminu liczonego od daty wystawienia faktury za usługę wymiany okien lub od daty sporządzenia odbioru instalacji.

Wypłata premii w związku z remontem nie jest uzależniona od jego wartości. Premię można więc dostać nawet za wymianę dwóch okien w domu. Nie ma premii za inne prace remontowe, na przykład wymianę instalacji wodnych albo pokrycia dachowego.