Opłata za użytkowanie wieczyste: bonifikata a przepisy dotyczące dochodu
Przepisy uprawniające do udzielenia 50 proc. bonifikaty od opłat rocznych z tytułu użytkowania wieczystego są nieprecyzyjne. Nie określają bowiem kluczowego pojęcia "dochód miesięczny", który umożliwia uzyskanie bonifikaty przez osoby niezamożne. Z powodu licznych skarg, Rzecznik Praw Obywatelskich chce zmiany tych przepisów.
Autor: Jupiterimages
W myśl obecnych przepisów, osobom fizycznym, właściwy organ udziela na ich wniosek 50-proc. bonifikaty od opłat rocznych z tytułu użytkowania wieczystego nieruchomości gruntowej
Obecne przepisy a bonifikata w opłatach za użytkowanie wieczyste
W myśl obecnych przepisów, osobom fizycznym, właściwy organ udziela na ich wniosek 50-proc. bonifikaty od opłat rocznych z tytułu użytkowania wieczystego nieruchomości gruntowej. Jednak dochód miesięczny na jednego członka gospodarstwa domowego nie może przekraczać 50 proc. przeciętnego wynagrodzenia w gospodarce narodowej w roku poprzedzającym rok, za który opłata ma być wnoszona, Jednak nieruchomość musi być przeznaczona lub wykorzystywana na cele mieszkaniowe. Wynika to z art. 74 ust. 1 ustawy z 21 sierpnia 1997 roku o gospodarce nieruchomościami (dalej: ustawa).
W ustawie tej nie znajduje się definicja „dochodu miesięcznego”. Nie wskazuje ona także, z jakiego okresu dochód ma być brany pod uwagę przy udzielaniu bonifikaty od opłat rocznych z tytułu użytkowania wieczystego. Nie ma również odesłania do innych ustaw w kwestii definicji „dochodu miesięcznego”. Natomiast w innych ustawach definicja „dochodu miesięcznego” jest (np. ustawa z dnia 26 lipca 1991 roku o podatku dochodowym od osób fizycznych).
Interpretacja przepisów dotyczących dochodu miesięcznego przez urzędy – każde miasto rozumie to prawo po swojemu
RPO zwróciła się m.in. do Urzędu Miasta Krakowa o informację, w jaki sposób urząd ten dokonuje interpretacji pojęcia „dochodu miesięcznego” z art. 74 ust. 1 ustawy o gospodarce nieruchomościami. Urząd Miasta Krakowa, na potrzeby postępowania w sprawie bonifikaty od opłaty rocznej z tytułu użytkowania wieczystego nieruchomości gruntowych, za dochód uważa wpływy podlegające opodatkowaniu podatkiem dochodowym od osób fizycznych (podstawa: ustawa o podatku dochodowym od osób fizycznych). W myśl art. 9 ust. 2 tej ustawy, dochodem ze źródła przychodów jest nadwyżka sumy przychodów z tego źródła, nad kosztami ich uzyskania osiągnięta w roku podatkowym (z wyjątkami określonymi w art. 24-25 ustawy). Do tak określonych dochodów nie wlicza się przychodów i innych świadczeń, do których, zgodnie z art. 2 ust. 1 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych, ustawa ta, nie ma zastosowania. Dotyczy to przede wszystkim przychodów z działalności rolniczej, gospodarki leśnej oraz tych podlegających przepisom o podatku od spadków i darowizn. Nie są również wliczane dochody,zwolnione od podatku dochodowego od osób fizycznych, wskazane w art. 9 ust. 1 ustawy o podatku dochodowym.
Dotyczy to przede wszystkim dochodów takich jak: świadczenia rodzinne, dodatki rodzinne i pielęgnacyjne, zasiłki porodowe, świadczenia na rehabilitację osób niepełnosprawnych, świadczenia kombatanckie, stypendia i inne świadczenia dla uczniów, studentów czy doktorantów, zasiłki chorobowe, świadczenia z pomocy społecznej czy alimenty. Od ustalonych w powyższy sposób dochodów nie odlicza się podatków ani składek. Dochodem miesięcznym jest zaś dochód uśredniony - iloraz sumy wszystkich dochodów wliczanych z poprzedniego roku uzyskanych przez wnioskodawcę i osoby pozostające z nim we wspólnym gospodarstwie domowym (w rozumieniu art. 4 ustawy z dnia 21 czerwca 2001 roku o dodatkach mieszkaniowych) oraz liczby 12 miesięcy i liczby tych osób.
Urząd Miejski w Gdańsku z kolei, przy rozpoznawaniu spraw w trybie art. 74 ustawy o gospodarce nieruchomościami, powołuje się na definicję dochodu miesięcznego zawartą w ustawie o podatku dochodowym od osób fizycznych, a także na ustawę o świadczeniach rodzinnych. W związku z faktem, że ustawodawca nie wskazał, co jest dochodem, przyjęto, że chodzi o wszystkie wpływy, jakie dana osoba fizyczna otrzymuje - dochód bez odliczeń.
Przeczytaj również: Jakie pułapki czekają na użytkownika wieczystego
Praktyką Urzędu Miasta Stołecznego Warszawy jest zaś przyjmowanie od wnioskodawcy oświadczenia (pod rygorem odpowiedzialności karnej za fałszywe składanie zeznań) o wysokości dochodu miesięcznego brutto na jednego członka gospodarstwa domowego w roku poprzedzającym złożenie wniosku. Urząd Miejski Wrocławia poinformował Rzecznika Praw Obywatelskich, że przy ustalaniu wysokości dochodu, przypadającego na jednego członka gospodarstwa domowego, dla celu udzielenia 50-proc. bonifikaty w trybie art. 74 ust. 1 ustawy o gospodarce nieruchomościami, kieruje się interpretacją pojęcia „dochodu miesięcznego”, zgodnie z którą do dochodu wlicza się tylko te składniki, które podlegają opodatkowaniu podatkiem od osób fizycznych.
Bonifikata w opłacie za użytkowanie wieczyste – interpretacja sądów
Warto odnotować pogląd, wyrażony w orzecznictwie sądów administracyjnych, odwołujący się do treści art. 10 ust. 5 ustawy o gospodarce nieruchomościami. UUmożliwoa on zakwalifikowanie bonifikaty od opłat rocznych, z tytułu użytkowania wieczystego, do kategorii pomocy publicznej. Art. 74 ust. 1 ustawy o gospodarce nieruchomościami nie definiuję pojęcia „dochodu” - uzasadnione jest odwoływanie do zasad ustalania dochodu na użytek pomocy społecznej - orzeczenie m.in. Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Gliwicach w wyroku z dnia 17 lutego 2011 roku.
Rzecznik Praw Obywatelskich chce zmian w przepisach dotyczących bonifikaty
W ocenie RPO, niedopuszczalna jest dowolność przy ocenie, czy dana osoba spełnia kryterium dochodowe uprawniające do udzielenia omawianej bonifikaty. W konsekwencji RPO zwróciła się do wicepremier, minister infrastruktury i rozwoju Elżbiety Bieńkowskiej o znowelizowanie przepisów ustawy o gospodarce nieruchomościami. RPO podkreśliła, że rozbieżna praktyka stosowania tego przepisu, przyjęta w różnych miastach na terenie kraju, świadczy o tym, że przepis ten rzeczywiście jest niejednoznaczny. Tymczasem przepisy te regulują stosunki majątkowe pomiędzy użytkownikami wieczystymi a właścicielami gruntów publicznych, uprawniającą osoby niezamożne do skorzystania z ustanowionej w tym przepisie ulgi. Dlatego regulacje w tej kwestii muszą być precyzyjne i jednoznacznie wskazywać, w jaki sposób ustalić kryterium dochodowe na potrzeby postępowań związanych z ustalaniem wysokości opłat za użytkowanie wieczyste. Ponadto zdaniem RPO nie ma powodów, aby odwoływać się do definicji zawartych w innych ustawach, ponieważ są one różne, a ich zakres wyznaczany jest przez różny przedmiot poszczególnych ustaw i różne cele, jakie realizują. W ocenie Rzecznika, aktualna treść art. 74 ust. 1 ustawy o gospodarce nieruchomościami powinna zostać doprecyzowana – bądź poprzez wprowadzenie własnej definicji „dochodu miesięcznego”, bądź też - poprzez jednoznaczne odwołanie się do definicji przyjętej w innej ustawie. Ważne jest również aby jednoznaczne określić w przepisach, jaki okres powinien być brany pod uwagę dla obliczenia „dochodu miesięcznego”.
6.03.2014
