Żeleźniak - ciekawa bylina do ogrodu. Gatunki, uprawa, pielęgnacja, zastosowanie żeleźniaka
Rośliny z rodzaju żeleźniak (łac. Phlomis) są od dawna uprawiane w polskich ogrodach, choć wciąż czekają na eskalację popularności. Byliny te ze względu na oryginalne okółkowate kwiatostany, mogą być ciekawym wzbogaceniem rabat ogrodowych. Poznaj gatunki żeleźniaka do uprawy w ogrodzie i dowiedz się więcej o ich pielęgnacji i zastosowaniu. Uprawa żeleźniaka w ogrodzie.
Gatunki żeleźniaka do uprawy w ogrodzie
W Polsce uprawia się kilka gatunków żeleźniaka.
- Najbardziej znany jest żeleźniak żółty (Phlomis russeliana), pochodzący z Turcji i Syrii. Bylina tworzy kępy o wysokości 50-100 cm. Pędy są słabo rozgałęzione pokryte sercowatymi liśćmi o długości dochodzącej nawet do 20 cm. Kwitnie od czerwca do września. Wargowe kwiaty zebrane są w okółkowe kwiatostany osadzone w kilku miejscach na pędzie. Pomiędzy nimi widać gołe fragmenty. Pędy i liście pokryte są cienkimi włoskami.
Najpopularniejsze byliny o ozdobnych kwiatach. Jakie kwitnące byliny posadzić w ogrodzie >>>
- Żeleźniak bulwiasty (Phlomis tuberosa) to średnio wysoka bylina osiągająca do 120 cm wysokości i 100 cm szerokości. Ma ciemnozielone liście o ząbkowanych brzegach. Kwitnie od czerwca do sierpnia. Wargowe kwiaty zebrane w okółki mają fioletową barwę. Zachowują swoją dekoracyjność po przekwitnieniu.
- W sklepach i szkółkach coraz częściej dostępny jest żeleźniak kaszmirski (Phlomis cashmeriana). Bylina dorasta do 100 cm wysokości. Kwitnie od lipca do sierpnia. Wykształca kwiaty o barwie liliowej.
- Podobne rozmiary osiąga żeleźniak samoski (Phlomis samia), który pokrojem jest zbliżony do żeleźniaka Russela. Kwitnie od lipca do sierpnia. Kwiaty są wielobarwne: górna warga jest popielatozielona, dolna - różowa lub purpurowa.
- Żeleźniak krzewiasty (Phlomis fruticosa) dorasta do 100 cm wysokości. Jego liście są matowo zielone, wełniste. Kwitnie od czerwca do września na żółto.
Żeleźniaki to rośliny miododajne chętnie odwiedzane przez zapylacze a także motyle.
Żeleźniak - wymagania, uprawa i pielęgnacja
Żeleźniaki należy uprawiać w miejscach słonecznych, ciepłych, osłoniętych od wiatru. Dobrze rosną także w częściowym zacienieniu. Nie mają dużych wymagań glebowych – tolerują przeciętne typy. Optymalne są podłoża piaszczysto-próchnicze, przepuszczalne i zasobne o odczynie alkalicznym. Nie lubią podłoży ciężkich, mokrych (źle znoszą nadmiar wody) i kwaśnych.
Starsze okazy są w pełni mrozoodporne, młode przed nadejściem zimy powinno się osłaniać (igliwie, kopczykowanie). Bardziej odporny pod tym względem jest żeleźniak bulwiasty. Natomiast za najbardziej wrażliwy na mróz z powyższej grupy uchodzi żeleźniak krzewiasty (uprawa w Polsce jest ryzykowna).
Jak zabezpieczyć rośliny w ogrodzie przed zimą >>>
Sadzonki żeleźniaków najlepiej umieszczać w gruncie wiosną lub na początku jesieni. Prawidłowa rozstawa w zależności od siły wzrostu wynosi 40-60 cm. W początkowym okresie byliny należy regularnie nawadniać. Rodzaj Phlomis później już dość dobrze znosi suszę.
Żeleźniaki warto dokarmiać nawozami wieloskładnikowymi, 1-2 razy w sezonie. Bardzo dobrze sprawdza się obornik. Pozytywnie reagują na ściółkowanie gleby (stosuje się je dla ograniczenia zachwaszczenia i zmniejszenia wyparowywania wody z gleby). Z reguły wieloletnie rośliny tworzą tak gęste kępy, że ograniczają chwastom możliwość rozwoju.
Dlaczego warto ściółkować ziemię wokół roślin? Najlepsze materiały na ściółkę >>>
Zdarza się, że żeleźniaki nie kwitną lub kwitnienie jest słabe. Przyczyną może być mało urodzajne podłoże, ale także zbyt kwaśny odczyn. Raz na kilka lat żeleźniaki warto odmłodzić przez podział. Zaschnięte pędy kwiatostanowe obcina się dopiero wiosną, gdyż są dekoracją w okresie jesiennym oraz zimowym.
Zastosowanie żeleźniaków w ogrodzie
Żeleźniaki pasują do ogrodów różnego typu, szczególnie urządzonym w stylu angielskim, rustykalnym i naturalistycznym. Zaleca się je sadzić w grupie – przynajmniej po kilkanaście egzemplarzy.
Żeleźniak to świetna dekoracja rabat. Warto go sadzić między gatunkami o dużych, wyrazistych kwiatach lub okazałych liściach. W takim wypadku żeleźniak rozluźnia nasadzenia, nadaje im większej lekkości i naturalności. Atrakcyjnie wygląda w połączeniu z takimi bylinami jak: jeżówka purpurowa, gęsiówka kaukaska, smagliczka skalna, żagwin ogrodowy, złocienie, krwawnik pospolity, a także trawami ozdobnymi (na przykład miskantami czy trzęślicami).
Masowo uprawiane żeleźniaki mogą być wykorzystywane jako rośliny okrywowe. To jednocześnie wsparcie dla wapiennych ogrodów skalnych. Zaschnięte pędy kwiatostanowe nadają się do tworzenia suchych kompozycji, świeże – na kwiat cięty.
Rośliny i kwiaty na suche bukiety. Jak i kiedy ścinać kwiaty do zasuszenia>>>
