Patison - dynia talerzowa. Jak uprawiać patisony - kiedy sadzić, jak pielęgnować, kiedy zbierać?
Patison to odmiana botaniczna dyni zwyczajnej, od której ma trochę mniejsze wymagania. Choć ma swoje wymagania uprawowe (zwłaszcza cieplne i wodne), to dość łatwo można uzyskać dobry plon. Warto uprawiać w gruncie w warzywniku lub tunelu foliowym.
Autor: GettyImages
Patison uprawia się z siewu do gruntu albo z rozsady
Spis treści
- Najważniejsze wymagania uprawowe patisona
- Uprawa patisona: z siewu czy z rozsady?
- Jak podlewać patisony?
- Czym nawozić patisony?
- Jak pielęgnować patisony?
- Zbiory patisona
Patison to warzywo uprawiane od setek lat. Znali go Indianie, m.in. Aztekowie. W Polsce tradycja jest bardzo krótka. Roślina zdobyła popularność dopiero w latach 80-tych XX wieku.
Patison jest czasem potocznie nazywany dynią talerzową. Tworzy owoce o nietypowym kształcie karbowanego dysku. Osiągają do 30 cm średnicy i mogą ważyć 1,5 kg. Skórka w zależności od odmiany jest kremowa, zielonkawa, zielona, żółta lub fioletowa. Uzyskanie dobrego plonu nie jest trudne, trzeba tylko zapewnić patisonowi dobre warunki. Jak uprawiać to warzywo?
Najważniejsze wymagania uprawowe patisona
Patison wymaga miejsc słonecznych i osłoniętych od wiatru. To konieczne dla dobrego wybarwienia owców i prawidłowego wzrostu. Podobnie jak inni przedstawiciele rodziny ma duże wymagania cieple. Jest wrażliwy na chłody. Ginie przy pierwszych przymrozkach. Optymalna temperatura do rozwoju patisona wynosi 20-25°C.
Patison preferuje podłoża żyzne, próchnicze, przepuszczalne, o odczynie zbliżonym do obojętnego (pH 6,5-7,0). Ma duże wymagania wodne. Przy niedoborze wody słabo rośnie, owoce są drobne, niedojrzałe zawiązki żółkną i zasychają. Przy nadmiarze dochodzi natomiast do gnicia zawiązków i owoców.
Uprawa patisona: z siewu czy z rozsady?
Patisona najlepiej uprawiać pod osłonami w pierwszym roku po oborniku. Zamiast obornika można również wykorzystać kompost lub posiać wcześniej rośliny na nawóz zielony. Przed patisonami warto uprawiać marchew, groch, kapustę, cebulę i rzodkiewkę. Należy natomiast unikać roślin należących do rodziny dyniowatych. Patison uprawia się zarówno z siewu wprost do gruntu jak i z rozsady. Siew wykonuje się od 15 maja do 15 czerwca. Rozsada daje wcześniejszy plon (średnio o dwa - trzy tygodnie).
Rozsadę przygotowuje się w drugiej połowie kwietnia. Nasiona wysiewa się po dwa w żyznym podłożu w donicach o średnicy 8-10 cm. Lepiej zrezygnować z wielodoniczek (za mało miejsca na bryłę korzeniową) oraz skrzyń (rośliny łatwo można uszkodzić przy przesadzaniu). Pojemniki należy przenieść do ciepłego pomieszczenia (18-20°C). Podlewa się je regularnie, ale niezbyt obficie. Produkcja rozsady trwa średnio cztery tygodnie. Jeśli wykiełkują oba nasiona, słabszą sadzonkę trzeba usunąć. Sadzonki powinny mieć trzy liście właściwe (dwa pierwsze to liścienie).
Patisony sadzone w warzywniku warto zahartować. Prace wykonuje się na początku maja, wysadza zaś od połowy miesiąca. Istotne jest, by przy sadzeniu nie naruszyć delikatnych korzeni. Optymalna rozstawa wynosi 100x100 cm lub 120x80 cm.
Jak podlewać patisony?
Najważniejszy zabieg pielęgnacyjny w uprawie patisona to podlewanie. Nie wolno doprowadzić do przesuszenia korzeni. Prace wykonuje się regularnie, latem w okresie upałów nawet codziennie. Zaleca się podlewać rano lub wieczorem unikając moczenia nadziemnych części (na tyle, na ile jest to możliwe). Do podlewania powinno się używać odstanej wody o temperaturze otoczenia. Zasada jest podobna jak przy ogórkach czy pomidorach. Pojemnik z wodą można po prostu ustawić w tunelu. Podlewanie zimną wodą prosto z kranu powoduje stres fizjologiczny, które może prowadzić do żółknięcia liści i opadania zawiązków. Patison ma największe zapotrzebowanie na wodę w okresie zawiązywania i dojrzewania owoców.
Czym nawozić patisony?
- W okresie zawiązywania owoców warto wspomóc go nawozem wieloskładnikowym. Warzywo warto także podlewać ekologicznymi gnojówkami (pokrzywa dostarcza azotu, skrzyp - krzemionki).
Jak pielęgnować patisony?
Oprócz podlewania i nawożenia w uprawie patisona ważne jest odchwaszczanie i płytkie spulchnianie ziemi. Uprawy zaleca się ściółkować, np. słomą.
Sporadycznie warzywa należy przeglądać w poszukiwaniu chorób i szkodników. Występują na nich te same problemy co na innych warzyw dyniowatych. Z chorób często występuje mączniak prawdziwy, mączniak rzekomy i szara pleśń, ze szkodników przędziorek chmielowiec.
Autor: GettyImages
Patisony można marynować
Zbiory patisona
Owoce patisona najczęściej zbiera się od lipca do końca września. Są pozyskiwane w różnej fazie dojrzałości. Te małe o średnicy ok. 5 cm często są wykorzystywane na marynaty. Najlepiej smakują młode owoce zbierane około dwa tygodnie od zawiązania. Dojrzałe, duże owoce można przechowywać aż do wiosny w temperaturze 0°C. Jadalne są także kwiaty patisona. Patison jest kojarzony głównie jako warzywo do marynowania, a jego znaczenie w kuchni jest niewielkie. W praktyce nadaje się m.in. do duszenia.
Przeczytaj też:
- Uprawa dyni w ogrodzie
- Arbuz - uprawa w ogrodzie, odmiany i wykorzystanie arbuzów
- Uprawa melonów w ogrodzie
