Tatarak zwyczajny – jak sadzić? Jakie ma wymagania i zastosowanie?
Tatarak zwyczajny (Acorus calamus) to roślina bagienna pochodząca z Azji. Uprawia się ją dla walorów dekoracyjnych, a także w celach praktycznych. To jeden z najlepszych filtrów wody wykorzystywanych w zbiornikach wodnych oraz oczyszczalniach. W szczególności pozwala skutecznie pozbyć się nadmiaru potasu i fosforu. Jakie ma wymagania? Jak uprawiać tatarak zwyczajny?
Spis treści
- Jak rozpoznać tatarak zwyczajny?
- Jak i gdzie sadzić tatarak zwyczajny?
- Aranżacja tataraku w ogrodzie
- Tatarak w oczyszczalniach hydrofitowych
- Właściwości lecznicze tataraku
Tatarak zwyczajny (Acorus calamus), potocznie nazywany tatarskim zielem, ajerem i kalmusem, został przywleczony do Polski w XIII wieku przez Tatarów (stąd nazwa). Występuje pospolicie na terenie całego kraju. Został zawleczony także do innych rejonów świata. Tatarak ma pewne walory dekoracyjne, lecznicze, a także filtrujące.
Jak rozpoznać tatarak zwyczajny?
Tatarak to bylina kłączowa mocno rozrastająca się wszerz. Roślina tworzy grube, walcowate, silnie rozgałęzione, czerwono-purpurowe kłącza, które mają specyficzny smak i zapach. Z kłączy dwurzędowo wyrastają liście - mieczowate, jasnozielone, wzniesione do góry. W sprzedaży dostępne są również odmiany o liściach zielono-kremowych ('Variegatus').
Kwiaty tataraku są niezbyt duże, mało widoczne, bez walorów dekoracyjnych. To jasnozielono-kremowe kolby do długości do 8 cm. Termin kwitnienia jest zróżnicowany, od lutego do września. W Polsce tatarak ze względu na warunki klimatyczne nie zawiązuje nasion (owoce nie zdążą dojrzeć). Roślina osiąga około 1 m wysokości (odmiana 'Variegatus' jest wyższa i może dorastać do 2 m).
Jak i gdzie sadzić tatarak zwyczajny?
Tatarak najlepiej rozwija się w miejscach słonecznych, ale znosi także częściowe zacienienie. Najważniejsza sprawa – należy zapewnić mu żyzne i przede wszystkim wilgotne podłoże. W praktyce oznacza to, że tatarak sadzi się w strefie wody płytkiej, na głębokości do 20 cm. W mało wilgotnych glebach szybko zamiera. Charakteryzuje się wysoką odpornością na choroby i szkodniki.
Sadzonki można wysadzać jesienią lub wiosną. Roślina jest mrozoodporna. Nie wymaga szczególnych zabiegów pielęgnacyjnych. Łatwo można rozmnożyć ją przez podział. Pielęgnacja polega na jesiennym wycinaniu wysychających liści.
Autor: GettyImages
Tatarak zwyczajny ze względu na swoje wymagania jest sadzony jedynie na terenie wilgotnym lub zalanym wodą
Aranżacja tataraku w ogrodzie
Tatarak ze względu na swoje wymagania powinien być sadzony jedynie na terenie wilgotnym lub zalanym wodą. Nadaje się do dekoracji ogrodów bagiennych, oczek wodnych i stawów. Podstawowy gatunek nadaje ogrodowi naturalistycznego akcentu. Jest szczególnie ceniony w tym restrykcyjnym stylu urządzania, a także w ogrodach leśnych, wiejskich i orientalnych.
Odmiana 'Variegatus' urzeka swoimi pstrokatymi barwami i osiąga bardziej spektakularne łany. Dobrze rozrośnięty tatarak posadzony w grupie kojarzy się z dzikimi, wilgotnymi łąkami.
Tatarak w oczyszczalniach hydrofitowych
Tatarak jest cenionym gatunkiem wykorzystywanym w biologicznych oczyszczalniach ścieków. Często wprowadza się go do oczyszczalni hydrofitowych. Jego kłącza i korzenie to wydajne filtry wodne absorbujące biogeny i wiele innych związków. Jest szczególnie wydajny pod kątem oczyszczania ze związków potasu i fosforu. Jednocześnie jest wytrzymały na wysoki poziom zanieczyszczeń. To gatunek długowieczny. Nie bez znaczenia jest szybki przyrost biomasy, dzięki czemu w krótkim czasie oczyszczalnia pracuje z największą możliwą wydajnością.
Właściwości lecznicze tataraku
Tatarak ma szerokie właściwości lecznicze.
- Spożywanie suplementów opartych na jego bazie wzmacnia organizm i działa krwiotwórczo.
- Ma właściwości napotne, moczopędne, przeciwbólowe, przeciwzapalne, uspokajające, przeciwbakteryjne i ściągające.
- Leki z tataraku wykorzystuje się do leczenia reumatyzmu i artretyzmu.
- Odwary z kłączy (gotowane przez ok. 15 minut) mogą posłużyć jako płukanki do włosów. W ten sposób można zwalczyć łupież i ograniczyć wypadanie włosów. Tatarak jest składnikiem szamponów przeciwłupieżowych.
- Żucie kłączy tataraku jest dosyć niekonwencjonalnym sposobem rzucania palenia.
- Tatarzy używali ich do aromatyzowania wody. Kłącza suszy się w warunkach naturalnych w miejscu o dobrej cyrkulacji powietrza.
- W przemyśle kłącze tataraku jest dodawane do wódek i likierów.
