Mlecz polny a mniszek lekarski. Który jest chwastem, a który sprzymierzeńcem? Czy można zjeść mlecz?

2025-04-10 14:14

Wielu z nas nieświadomie myli mniszka lekarskiego i mlecza polnego. Obie rośliny należą do rodziny astrowatych i choć wyglądają niemal identycznie, różni je znacznie więcej, niż mogłoby się wydawać. Czy mlecz to tylko uciążliwy chwast, a mniszek — cenna roślina lecznicza? Co właściwie rośnie w naszym ogrodzie — i czy da się to bezpiecznie zjeść?

Mlecz polny

i

Autor: gettyimages, credit: RuudMorijn

Spis treści

  1. Mlecz polny to nie mniszek! Co różni obie rośliny? 
  2. Cenne właściwości mniszka. Czy mlecz też je ma? 
  3. Czy mlecz można zjeść? 
  4. Mlecz polny: jak walczyć z nim w ogrodzie? 

Mlecz polny to nie mniszek! Co różni obie rośliny? 

Chociaż zarówno mlecz polny (Sonchus arvensis), jak i mniszek lekarski (Taraxacum officinale) mają żółte kwiaty i rosną dziko na łąkach, trawnikach i przy drogach, nie są tym samym gatunkiem. Co więcej – różnią się nie tylko nazwą, ale też budową, właściwościami i zastosowaniem.

Na pierwszy rzut oka kwiaty obu roślin są do siebie łudząco podobne – żółte, złożone z licznych drobnych płatków. Jednak mniszek wypuszcza zwykle pojedynczy kwiat na jednej łodydze, natomiast mlecz może mieć kilka kwiatostanów rozgałęziających się z jednej łodygi.

Liście mniszka wyrastają w różyczce przy samej ziemi, są gładkie lub lekko owłosione, z wyraźnie powycinanymi brzegami. Liście mlecza natomiast znajdują się również na łodydze, są większe, często bardziej kłujące i mogą być szorstkie w dotyku.

Polecamy: Gnojówka z mniszka - do czego służy gnojówka z mleczu? Jak ją zrobić?

Obie rośliny różnią się także wyglądem korzenia. Mniszek posiada gruby, palowy korzeń, który wykorzystuje się m.in. do sporządzania leczniczych naparów i kawy z mniszka. Mlecz ma cieńszy, bardziej rozgałęziony system korzeniowy, mniej przydatny w ziołolecznictwie.

Cenne właściwości mniszka. Czy mlecz też je ma? 

Mniszek lekarski od wieków cieszy się uznaniem w medycynie ludowej i ziołolecznictwie. 

To roślina, która zawiera witaminę C, A, K oraz witamy z grupy B. Jest także bogata w potas, magnez i żelazo. Mniszek wykazuje działanie:

  • moczopędne, co pomaga w usuwaniu toksyn z organizmu.
  • przeciwzapalne, wspomagając leczenie infekcji i stanów zapalnych.
  • wspomagające trawienie – poprawia pracę wątroby i układu pokarmowego.
  • wzmacniające układ odpornościowy.

Korzenie mniszka są wykorzystywane do przygotowania herbat, naparów i wyciągów, które wspomagają oczyszczanie organizmu. Liście i kwiaty można także dodać do sałatek, a kwiaty wykorzystywane są do robienia syropów.

Mimo że mlecz polny bywa traktowany jako chwast, niektóre jego właściwości również mogą być cenne. Mlecz zawiera mleczny sok, który od wieków stosowano w tradycyjnej medycynie, choć trzeba pamiętać, że sok może być drażniący dla skóry.

Mlecz polny

i

Autor: gettyimages, credit: Kamil Cukrowski

Czy mlecz można zjeść? 

Mimo że mlecz polny nie jest tak szeroko wykorzystywany w kuchni jak mniszek, nie oznacza to, że jest całkowicie niejadalny. Liście mlecza można jeść na surowo, choć mogą być gorzkie, podobnie jak liście mniszka. Można je dodać do sałatek, zup czy nawet jako dodatek do smoothie. Kwiaty mlecza mogą być używane do przygotowywania syropów lub jako dekoracja potraw.

Jednak warto pamiętać, że mlecz nie jest rośliną, którą powinno się spożywać w dużych ilościach, zwłaszcza że może być źródłem alergenów. Sok mleczny rośliny, podobnie jak w przypadku innych roślin z rodziny astrowatych, może powodować podrażnienia skóry, a spożywanie go w dużych ilościach może wywołać problemy żołądkowe.

Mlecz polny: jak walczyć z nim w ogrodzie? 

Mlecz polny, mimo że może mieć swoje zalety, bywa również uciążliwym chwastem w ogrodach i na trawniki. Jego rozrastające się korzenie i rozłogi łatwo rozprzestrzeniają roślinę, a jej puchate nasiona szybko przenoszą się na duże odległości.

Czytaj także: Jak usunąć mlecz z trawnika? Pomogą herbicydy selektywne, ale też domowe sposoby

Jak pozbyć się mlecza z ogrodu? 

  • Usuwanie ręczne – Najbardziej naturalną metodą jest ręczne wykopywanie mlecza z korzeniami. Ważne, by wykopać całą roślinę, łącznie z korzeniem, który może odrastać, jeśli pozostanie w ziemi. Warto to robić po deszczu, kiedy ziemia jest wilgotna i łatwiej usunąć korzenie.
  • Mulczowanie – Rozłożenie warstwy mulczu wokół roślin, na które nie ma wpływu mlecz, może pomóc zablokować dostęp światła do nasion i w ten sposób zahamować ich wzrost.
  • Ścinanie kwiatów – Regularne przycinanie kwiatów mlecza, zanim zdążą wyprodukować nasiona, pomoże ograniczyć ich rozprzestrzenianie. Ta metoda jest skuteczna, ale wymaga systematyczności.
  • Chemiczne środki ochrony roślin – Jeśli inne metody zawiodą, można sięgnąć po herbicydy, ale należy to robić ostrożnie i zgodnie z instrukcjami na etykiecie, aby nie zaszkodzić innym roślinom w ogrodzie.

Choć mlecz może być trudny do wyplenienia, przy regularnej pielęgnacji ogrodu i odpowiednich środkach zaradczych można skutecznie ograniczyć jego obecność.

Murator Ogroduje #2: Domowe opryski do roślin - przepisy