Lubczyk - właściwości i zastosowanie lubczyku? Kiedy zrywać lubczyk?
Lubczyk to zarówno roślina lecznicza, jak i popularna przyprawa. Jakie właściwości ma lubczyk i kiedy należy go zrywać do celów leczniczych i kulinarnych. Sprawdź, jakie zastosowanie ma lubczyk.
Autor: GettyImages
Lubczyk najlepiej prezentuje się w naturalistycznych założeniach ogrodowych oraz w ogrodach w stylu wiejskim i swobodnym
Spis treści
- Jak uprawiać lubczyk w ogrodzie?
- Korzeń lubczyku - surowiec zielarski
- Lubczyk właściwości lecznicze - co zawiera lubczyk?
- Zastosowanie lecznicze lubczyku
- Lubczyk przyprawa
- Kiedy zrywać lubczyk?
- Lubczyk ogrodowy to także roślina ozdobna
Lubczyk ogrodowy (łac. Levisticum officinale) pochodzi z południowej Europy i południowo-zachodniej Azji, w Polsce został rozpowszechniony przez zakon Benedyktynów i jest przede wszystkim rośliną uprawną, choć można go też spotkać w stanie dzikim.
Lubczyk ogrodowy to silnie rosnąca bylina, która tworzy podziemne kłącze. Roślina osiąga nawet do 2 m wysokości, rozrastając się w wysokie, kępiaste rozety utworzone z licznych, wzniesionych, pojedynczo lub podwójnie złożonych liści dorastających do około 50 cm długości. Blaszki liściowe lubczyku mają ząbkowane brzegi, są ciemnozielone i błyszczące na wierzchu, a nieco jaśniejsze i matowe pod spodem.
Lubczyk kwitnie latem: od przełomu czerwca i lipca do sierpnia. Kwiaty lubczyku są drobne (mają 2–3 mm średnicy), niepozorne, zielonkawożółte, zebrane w okazałe baldachy średnicy do 15 cm, wyrastające na szczytach pędów kwiatostanowych.
Owoce lubczyku to suche, brunatne rozłupki, z których każda łatwo rozpada się na dwa nasiona – niełupki. Na zimę część nadziemna lubczyku zamiera. Wiosną ze śpiących oczek podziemnego kłącza roślina wypuszcza liczne młode liście i pędy.
Przeczytaj też:
- Jak uprawiać zioła w ogrodzie?
- Uprawa ziół w domu. Jak sadzić zioła kupione w markecie żeby zatrzymać je na dłużej?
Jak uprawiać lubczyk w ogrodzie?
Lubczyk ogrodowy najlepiej rośnie na ciepłych, słonecznych stanowiskach, choć poradzi sobie także w miejscach półcienistych czy w cieniu. Najlepsze dla niego są gleby lżejsze, przepuszczalne, dobrze uprawione i spulchnione, niezbyt zwięzłe i żyzne, o dużej zawartości składników pokarmowych, próchnicy i wapnia. Lubczyk nie urośnie na glebach suchych, zlewnych, gliniastych, kwaśnych i jałowych.
Aby lubczyk zimą nie przemarzł, warto przed nastaniem mrozów obsypać roślinę niewielkim kopczykiem z kompostu.
Nasiona lubczyku wysiewa się bez pośrednio do gruntu tuż po ich zbiorze – w sierpniu lub późną jesienią przed nastaniem mrozów (w październiku), na głębokość 2–3 cm. Nasiona można siać w podanych terminach także na rozsadniku – wtedy młode rośliny wysiane w sierpniu sadzimy na miejsce stałe wczesną wiosną, a te z siewu późnojesiennego – latem.
Rośliny należy systematycznie podlewać i nawozić oraz spulchniać i odchwaszczać ziemię wokół nich.
Korzeń lubczyku - surowiec zielarski
Surowcem zielarskim jest korzeń lubczyku (Radix Levistici), który zawiera przede wszystkim lotne olejki. Lubczyk zwiększa ilość wydalanego moczu, pobudza wydzielanie soku żołądkowego i reguluje prace przewodu pokarmowego, działa wiatropędnie. Korzeń lubczyku zbiera się jesienią, w drugim roku uprawy, po usunięciu części nadziemnej. Z wysuszonego korzenia przygotowuje się napary do użytku wewnętrznego.
Lubczyk właściwości lecznicze - co zawiera lubczyk?
Korzeń lubczyku zawiera wiele związków wpływających korzystnie na zdrowie. Do najważniejszych należą: kwasy organiczne, olejki eteryczne, fitosterole. Korzeń jest również bogaty w skrobię.
Zastosowanie lecznicze lubczyku
Dzięki zawartości fitosteroli lubczyk wpływa na obniżanie poziomu złego cholesterolu, chroni przed chorobami serca, pozytywnie wpływa na skórę oraz zapobiega chorobom prostaty.
Lubczyk wpływa także pozytywnie na układ moczowy i nerki. Ponadto oczyszcza organizm z toksyn, przyspiesza przemianę materii oraz wspomaga walkę z niestrawności.
Lubczyk wykazuje działanie moczopędne, rozkurczowe, oczyszczające, detoksykujące, wspomagające trawienie, przeciwzakrzepowe, przeciwmiażdżycowe, wykrztuśne, przeciwtrądzikowe, przeciwłuszczycowe.
Lubczyk przyprawa
Lubczyk to popularna przyprawa kuchenna. Najczęściej wykorzystuje się go jako dodatek do zup i sosów, dań mięsnych, rybnych i warzywnych oraz owoców morza. Można go także dodawać do ziemniaków czy twarożku. Ma charakterystyczny, intensywny smak i zapach. Jako przyprawę najczęściej używa się liści lubczyku, zarówno w formie świeżej, jak i suszonej.
Kiedy zrywać lubczyk?
Świeże ulistnione pędy lubczyku pozyskuje się systematycznie, przez cały okres wegetacji. Należy je zbierać w suche, słoneczne dni, w godzinach popołudniowych, bo wtedy rośliny zawierają najwięcej olejków eterycznych i są najbardziej aromatyczne. Liście lubczyku można suszyć.
W niektórych krajach nasiona lubczyku dodawane są do wypieku chleba. Robi się z nich też słodką herbatę z miodem.
Lubczyk ogrodowy to także roślina ozdobna
Lubczyk ogrodowy dzięki swojemu oryginalnemu pokrojowi może być wykorzystywany w ogrodzie także jako roślina ozdobna o oryginalnym, dekoracyjnym pokroju. Doskonale nadaje się m.in. do wielogatunkowych zestawień w ogródkach ziołowych i warzywnych, ale może być też ciemnym tłem lub zielonym uzupełnieniem dla innych roślin, np. na rabatach bylinowych. Najlepiej prezentuje się w naturalistycznych założeniach ogrodowych oraz w ogrodach w stylu wiejskim i swobodnym.
Poznaj też inne zioła, które można uprawiać w ogrodzie:
- Mięta pieprzowa - wymagania, uprawa, pielęgnacja, rozmnażanie, właściwości, zastosowanie
- Tymianek – uprawa w ogródku ziołowym. Jak uprawiać tymianek i jak zbierać ziele tymianku
- Szałwia lekarska - uprawa w ogródku ziołowym i w doniczce, zastosowanie szałwii lekarskiej
