Jodła pospolita (jodła biała - Abies alba): uprawa, pielęgnacja i ciekawe odmiany jodły
Jak uprawiać jodłę pospolitą? Jakie odmiany wybrać do ogrodu? Jodła pospolita ze względu na swój regularny, stożkowy pokrój oraz zielone, błyszczące i niekłujące igły często przeistacza się w bożonarodzeniową choinkę. Choć występuje naturalnie w naszym kraju, jest drzewem wymagającym, dość wrażliwym na trudne warunki i nadaje się do większych ogrodów lub parków.
Jodła pospolita nazywana jest także jodłą białą (Abies alba) i należy do drzew iglastych, zadomowionych w naszym kraju. Najczęściej można spotkać ją na naturalnych stanowiskach na południu, ale także w centrum i na południowym wschodzie Polski. Naturalna, północna granica zasięgu występowania jodły pospolitej przebiega właśnie u nas.
Pokrój i rozmiary jodły pospolitej
Jodła pospolita należy do najładniejszych drzew iglastych występujących w naszym kraju, a to za sprawą regularnej stożkowatej korony oraz wyraźnego, prostego i strzelistego pnia, a także dzięki konarom ułożonym w okółkach wokół pnia. Drzewo w naszych warunkach dorasta do około 20-30 m wysokości, a najwyższe i najstarsze okazy spotykane w naturze sięgają nawet 50 m.
Autor: GettyImages
Jodła koreańska 'Silberlocke'
Jodła pospolita: igły, pączki i szyszki
Charakterystyczną cechą jodły pospolitej są małe, wrzecionowate, brązowawe pąki, nie pokryte żywicą. Jodłę pospolitą można poznać również po igłach, które są spłaszczone, ułożone wyraźnie grzebieniasto po dwóch stronach pędu, ciemnozielone i błyszczące, zawsze zakończone małą, przylgowatą stopką. Mają one około 2,5-4 cm długości i są tępo zaokrąglone na końcach. Górna strona igieł jest ciemnozielona i błyszcząca, pośrodku z widoczną bruzdką. Od spodu igły jodły pospolitej mają dwie linie aparatów szparkowych pokrytych białymi paskami nalotu woskowego.
Przeczytaj też:
Najpopularniejsze iglaki o ozdobnych szyszkach >>>
Szyszki jodły pospolitej są duże, walcowate, zielone, stojące (wysokości około 15 cm), z wystającymi łuskami wspierającymi. Po dojrzeniu nie opadają, ale rozsypują się, a oskrzydlone i wydzielające żywicę nasiona opadają wokół drzew. Na pędzie pozostaje charakterystyczny, sterczący trzpień po rozsypanych szyszkach.
Polecany artykuł:
Uprawa jodły pospolitej w ogrodzie
Należy mocno podkreślić, że jodła pospolita należy do drzew wrażliwych na niskie temperatury (często przemarza w surowe zimy), a także ma duże wymagania. Potrzebuje gleb głębokich (ma długi, sięgający w głąb gleby system korzeniowy), zasobnych i wilgotnych. Bardzo kiepsko czuje się i słabo rośnie na glebach podmokłych, ciężkich i gliniastych oraz na zbyt suchych i piaszczystych – jest wrażliwa na suszę i wymaga nawadniania w czasie upałów (szczególnie młode nasadzenia).
Przeczytaj też:
Jodła kaukaska - wymagania i uprawa w ogrodzie >>>
Warto także pamiętać, że młode sadzonki jodły pospolitej potrzebują stanowisk zacienionych, a okazy dorosłe rosną zarówno w cieniu, jak i w pełnym słońcu. Jodła pospolita to drzewo dość wrażliwe na zanieczyszczenie powietrza, dlatego unika się jej sadzenia w zieleni miejskiej (częściej w parkach, arboretach lub w dużych ogrodach).
Jodła pospolita: odmiany do ogrodu
Ze względu na swoje okazałe rozmiary, jodła pospolita może być sadzona jedynie w dużych ogrodach, gdzie będzie miała sporo przestrzeni oraz zapewnione odpowiednie warunki. Do małych ogrodów o wiele lepiej poszukać odmian jodły, które nie osiągają dużych rozmiarów lub rosną bardzo wolno. Warte polecenia są między innymi:
- Jodła pospolita (Abies alba) 'Pyramidalis'
Jodła pospolita 'Pyramidalis' to odmiana o wolnym wzroście i wąskim, regularnym, kolumnowym pokroju; u starszych drzew korona stopniowo poszerza się u dołu. Rośnie bardzo wolno - po wielu latach osiąga do 7-10 m wysokości. Pędy wyrastają pod kątem 30-45 stopni i są wyprostowane i krótsze, bardziej zwarte niż u gatunku. Igły są ciemnozielone i błyszczące. Wymagania, podobne jak u typowej jodły pospolitej - najlepiej rośnie w wilgotnym klimacie górskim lub nadmorskim, w osłoniętych zacisznych miejscach. Odmiana wrażliwa na wahania temperatury, mroźne, wysuszające wiatry i wczesne przymrozki. Wymaga żyznej, głębokiej gleby. Polecana do sadzenia w ogrodach przydomowych.
- Jodła pospolita (Abies alba) 'Pendula'
Atrakcyjna odmiana jodły pospolitej o malowniczej koronie, o kolumnowym pokroju i jednocześnie z mocno zwisającymi pędami bocznymi. Rośnie także powoli i po około 10 latach dorasta do około 2 m wysokości i do 1 m szerokości. Lubi stanowiska zarówno słoneczne, jak i zacienione. Jodła pospolita 'Pendula' kiepsko rośnie w środowisku miejskim o suchym i zanieczyszczonym powietrzu. Polecana jest do sadzenia w ogrodach, na zacisznych stanowiskach - szczególnie jako roślina soliterowa – w wyeksponowanym miejscu.
- Odmiany karłowe jodły pospolitej
Do bardzo małych ogrodów, na niewielkie rabaty lub do uprawy pojemnikowej warto wybrać także odmiany karłowe jodły pospolitej, które nie osiągają dużych rozmiarów. Mogą to być np. odmiany 'Ibergeregg' lub 'Mladá Boleslav' (młode igły żółto-zielone), które mają kulisto-spłaszczony lub zaokrąglony pokrój, krótsze igły i po latach osiągają zwykle około 1 m wysokości i podobną szerokość. Obie odmiany nie wytwarzają szyszek i wymagają zacisznych stanowisk, osłoniętych od mroźnych wiatrów.
