Głożyna pospolita: uprawa „chińskich daktyli” w Polsce
Głożyna pospolita (Ziziphus jujuba) to wysoki krzew lub nieduże drzewo występujące w Chinach, Indiach i Europie Płd. W Polsce jest mało znana. Uprawia się ją dla atrakcyjnych, leczniczych owoców (Jujube). Jak o nią dbać w naszych warunkach klimatycznych?
Głożyna pospolita („chiński daktyl”, owoce Jujube) nie jest wysoka, ale ma rozłożysty, szeroki pokrój. Osiąga zwykle do 3 metrów wysokości (przy podobnej szerokości). Ma właściwości lecznicze, ale także duże walory dekoracyjne. Głożyna pospolita tworzy jasnozielone, eliptyczne liście z dwoma cierniami u nasady. Kwitnie wiosną, na jednym egzemplarzu występują kwiaty męskie i żeńskie. Są niepozorne, za to wydzielają przyjemny zapach i stanowią cenny pożytek pszczeli. Owoce Jujube dojrzewają dopiero późną jesienią (często już w stanie bezlistnym). To czerwone lub brązowawe pestkowce o długości do 2,5 cm, przypominające śliwki. Nie dojrzewają równomiernie (pojedynczy owoc może mieć kilka kolorów). W środku owocu Jujube znajduje się podłużna pestka.
Zobacz galerię zdjęć - Głożyna pospolita
Autor: thinkstockphotos.com
Głożyna pospolita ma niewielkie wymagania glebowe
Głożyna pospolita wymagania: gdzie ją posadzić?
Głożynę pospolitą powinno się sadzić w miejscu słonecznym, ciepłym, ale jednocześnie zacisznym. Ze względu na niepełną mrozoodporność nie zaleca się jej uprawiać w chłodniejszych rejonach Polski. Głożyna pospolita ma natomiast niewielkie wymagania glebowe. Radzi sobie w przeciętnych podłożach. Wytrzyma na dość wilgotnym terenie. Optymalna jest piaszczysto-gliniasta gleba o odczynie lekko zasadowym lub zbliżonym do obojętnego. Głożyna charakteryzuje się dużą odpornością na choroby i szkodniki.
Głożyna pospolita uprawa
Głożynę pospolitą najlepiej sadzić wiosną, wtedy ma więcej czasu na przygotowanie się do nadejścia zimy. Optymalna rozstawa wynosi 3 x 3,5 m. Można wykopać dołki o wymiarach 60/60/60 cm, wypełnić część dna kompostem i odrobiną przefermentowanego obornika. Młode sadzonki głożyny wymagają regularnego podlewania, starsze nawadnia się w czasie długo utrzymującej się bezdeszczowej pogody. Do nawożenia głożyny pospolitej optymalne są nawozy organiczne. Z nawozów mineralnych warto wybierać te, które poza zrównoważonym NPK mają wysoką zawartość mikroelementów. Wartościowym zabiegiem pielęgnacyjnym jest ściółkowanie, które ogranicza wyparowywanie wody z gleby i zmniejsza zachwaszczenie.
Głożyna teoretycznie wytrzymuje temperatury do -18°C, w praktyce mogą zaszkodzić jej bezśnieżne zimy, nadmierna wilgoć w glebie w miesiącach zimowych i kapryśna pogoda. Dlatego warto ją na wszelki wypadek zabezpieczyć, zwłaszcza w rejonach centralnej i wschodniej Polski. Młode drzewka głożyny można okryć agrowłókniną lub chochołami ze słomy. Najważniejsze jest jednak usypanie u podstawy grubej warstwy ściółki okrywającej. Prace wykonuje się dopiero po nastaniu pierwszych przymrozków, wtedy ograniczy się ryzyko zasiedlenia ściółki przez szkodniki.
Głożyna pospolita rosnąca naturalnie ma często dziki, niezbyt atrakcyjny pokrój. Można ją formować na drzewko. Cięcie głożyny wykonuje się już na kilkuletnich okazach. Ponadto corocznie należy wykonać cięcie sanitarne usuwając pędy przemarznięte, uszkodzone i wrastające do wnętrza korony.
Głożyna pospolita w ogrodzie
Głożyna w aranżacjach ogrodowych może tworzyć efektowne kompozycje drzewiasto-krzewiaste. W małych ogrodach można ją sadzić jako soliter. Nadaje się do zakładania szpalerów. Głożyna pospolita to także ciekawy dodatek do przydomowego sadu. Pasuje do ogrodów orientalnych, ale także wielu innych (np. ogrodów wiejskich i naturalistycznych).
Polecany artykuł:
Jujube (owoce głożyny): smak, właściwości i zastosowanie
Głożyna ma jędrny miąższ o lekko kwaskowatym i słodkawym smaku. Przypomina nieco mieszaninę suszonego jabłka i gruszki. Owoce Jujube można spożywać na surowo, ale także kandyzować i suszyć. Suszona głożyna przypomina w smaku daktyle (stąd potoczna nazwa). Może być dodawana do różnorodnych potraw i deserów. Ma podobne zastosowanie jak rodzynki. Owoc głożyny po zmieleniu jest traktowany jako substytut kawy.
Owoce głożyny zawierają cukry, białko, pektyny, taniny, witaminy (A, B1, B6, C) i sole mineralne (Ca, Fe, K, Mg, Zn). W tradycyjnej medycynie chińskiej służą m.in. do wzmocnienia odporności i poprawy funkcjonowania wątroby. Ponadto są przydatne przy zwalczaniu biegunki, zapalenia gardła i nadmiernej drażliwości. Owoce głożyny są polecane kobietom w ciąży (ze względu na wysoką zawartość żelaza i cynku). Poprawiają apetyt. Znaczenie jako lek mają także pestki głożyny, liście i sproszkowany korzeń. Samemu – w warunkach amatorskich – zaleca się korzystać jedynie z owoców.
Głożyna to mało znany gatunek w Polsce, który warto uprawiać dla smacznych i wartościowych owoców. Nie bez znaczenia jest też atrakcyjny, nieco dziki wygląd rośliny.
