Jak podczas prac budowlanych nie zniszczyć ziemi i roślin w ogrodzie?
O tym, jak ma wyglądać ogród, decydujemy zwykle po zakończeniu budowy domu. Tymczasem o zakładaniu ogrodu warto pamiętać już na etapie prac budowlanych. Zobacz, co robić aby budowa domu nie zniszczyła ziemi w przyszłym ogrodzie i rosnących już tam roślin.
Najlepiej, jeśli równocześnie z projektem domu powstaje projekt ogrodu. Mając w ręku obydwa te projekty, można ustalić racjonalną kolejność prac wykonywanych w czasie budowy. Zaplanować miejsce składowania ziemi urodzajnej. Wybrać sposób przemieszczania i miejsce gromadzenia ziemi wydobytej z wykopów, a także miejsce składowania materiałów budowlanych. Wtedy można też zdecydować, które z rosnących na działce drzew wymagają zabezpieczenia przed uszkodzeniami mechanicznymi, a w której części działki można już sadzić nowe rośliny.
Gdy będziemy postępować według planu, prace związane z budową domu i urządzaniem ogrodu będą przebiegać spokojniej, pochłoną też mniej czasu i pieniędzy. Jeżeli budowę domu zaczyna się bez projektu ogrodu czy choćby planu zagospodarowania działki, to w czasie prac budowlanych warto pamiętać przynajmniej o następujących zasadach:
- chronić warstwę urodzajną gleby znajdującej się na działce,
- gospodarować ziemią w sposób przemyślany,
- chronić rosnące na niej drzewa i krzewy.
Jak chronić glebę?
Urodzajna, wierzchnia warstwa ziemi jest bardzo cenna – zniszczonej nie da się w sposób sztuczny naprawić ani odtworzyć. Trzeba ją zastąpić nową ziemią urodzajną, która jest dość kosztowna. Pamiętajmy, że 1 m3 przywiezionej ziemi wystarczy na pokrycie 15-centymetrową warstwą zaledwie 7 m2 powierzchni. Dlatego właśnie ziemię na działce warto chronić przed zniszczeniem i zanieczyszczeniem.
Co zrobić z warstwą urodzajną?
Przed przystąpieniem do jakichkolwiek robót z wszystkich miejsc, na których będą prowadzone prace budowlane, a więc tam, gdzie będzie stał dom, tam gdzie będą składowane materiały budowlane oraz tam, gdzie będą jeździć maszyny, trzeba bezwzględnie zdjąć wierzchnią (około 20-centymetrową), urodzajną warstwę ziemi.
Uwaga! Zdejmując ziemię urodzajną, nie należy dopuszczać do wymieszania jej z podglebiem. Łatwo te warstwy rozróżnić – ziemia urodzajna jest ciemnobrunatna, a podglebie – jasne.
Zdjętą ziemię urodzajną składujemy w pryzmie usytuowanej w miejscu nie zagrożonym pracami budowlanymi. Układając pryzmę, dobrze jest przesypać ją warstwami obornika. Po kilku miesiącach otrzymamy w ten sposób znakomity kompost, który będzie można rozłożyć na powierzchni nowo zakładanego ogrodu. Pryzma nie powinna być wyższa niż 1,5 i szersza niż 3 m.
Co robić z ziemią nieurodzajną?
Ziemię wydobywaną z głębszych niż urodzajna warstw – tak zwaną martwicę – najlepiej prosto z wykopów gromadzić w jednym miejscu działki, niezbyt oddalonym od budowy.
Uwaga! Tej jałowej ziemi nie należy rozsypywać na powierzchni działki, bo w ten sposób zniszczyłoby się warstwę urodzajną. Martwica przyda się do przemodelowania terenu: kształtowania skarp i wzniesień.
Ziemia nie może być goła
Jeżeli w części ogrodu nie objętej budową znajduje się ziemia urodzajna, to nie powinno się jej pozostawiać bez roślinnego okrycia. Byłaby wtedy narażona na wypłukiwanie cennej warstwy urodzajnej oraz inwazję chwastów, których potem trudno byłoby się pozbyć. Najlepiej czas budowy wykorzystać na użyźnienie ziemi i posiać na niej zielone nawozy.
Gdzie składować materiały budowlane?
Nie powinno się ich układać bezpośrednio na ziemi, ponieważ utrudniają dostęp powietrza do gleby i przez to pogarszają jej właściwości. Ponadto składowane w ten sposób materiały same szybciej niszczeją, bo podciągają wodę z gruntu. Nie powinno się ich też stawiać na folii, bo pod nią szybko rozpoczynają się procesy gnilne. Najlepiej składować materiały na paletach lub podkładach. Można też składować je na przykład w wykopach – między ławami fundamentowymi – jeśli usunięto już stamtąd ziemię urodzajną.
Jak chronić rośliny?
Tych, którzy planują przenieść się do domu z ogrodem z mieszkania w bloku, nie trzeba na ogół przekonywać, jak wielkim skarbem są drzewa rosnące na działce, ale nie każdy potrafi skutecznie ochronić te rośliny przed szkodami podczas budowy domu.
Drzewa i krzewy, które będą elementem przyszłego ogrodu, trzeba koniecznie zabezpieczyć przed uszkodzeniami mechanicznymi, o jakie nietrudno na każdej budowie. W tym celu pnie drzew należy owinąć słomą lub miękką tkaniną, a potem obłożyć deskami i obwiązać drutem. Innym sposobem jest zbudowanie wokół pni osłon z desek. Jeżeli roboty są krótkotrwałe, jak na przykład układanie nawierzchni, to rośliny można zabezpieczyć przed zniszczeniem folią – najlepiej perforowaną i przezroczystą .
Zwisające gałęzie – zarówno drzew, jak i krzewów – również wymagają zabezpieczenia, jeśli znajdują się w zasięgu pracy maszyn. Zamiast je usuwać, lepiej je podeprzeć lub podwiązać, bo na odbudowanie zniekształconej przez cięcie korony trzeba będzie długo czekać.
Często wykopy pod instalacje, fundamenty budynku i ogrodzenia trzeba przeprowadzić w pobliżu rosnących na działce drzew. Łatwo dochodzi wtedy do uszkodzenia korzeni, czego skutki mogą się ujawnić dopiero po dwóch latach.
Nie podcinać korzeni
Należy unikać przeprowadzania wykopów w tak zwanej nienaruszalnej strefie korzeni drzewa. Jeżeli jednak nie da się tego uniknąć, prace należy przeprowadzić tak, aby ich wpływ na kondycję drzewa był jak najmniejszy. Planując prace w pobliżu drzew pamiętajmy, że im krótszy jest okres odsłonięcia korzeni, tym roślina lepiej to zniesie. Najmniej groźne dla drzew są roboty przeprowadzane jesienią, po opadnięciu liści. Najbardziej groźne są te, przeprowadzane latem – gdy łatwo o przesuszenie odsłoniętych korzeni oraz zimą – gdy korzenie mogą przemarznąć. Wszelkie prace w pobliżu korzeni powinno się przeprowadzać ręcznie. Mniejsze jest wtedy ryzyko poszarpania korzeni – zwłaszcza tych grubszych niż 2-centymetrowe, o które powinno się szczególnie zadbać. To właśnie one utrzymują drzewo w ziemi, więc jeśli zostaną poważnie uszkodzone, drzewo może się wywrócić. Korzenie, które uszkodzimy podczas kopania, powinniśmy od razu przyciąć ostrym narzędziem – od strony drzewa, tuż za uszkodzeniem. Powierzchnię cięcia trzeba wygładzić i natychmiast zabezpieczyć preparatem impregnującym, ponieważ do korzeni mogą szybko wniknąć grzyby powodujące rozkład drewna.
Fundamenty ogrodzenia i instalacje
Jeżeli w pobliżu drzewa budujemy ogrodzenie, to w zasięgu strefy nienaruszalnej możemy zamiast fundamentu ciągłego wykonać fundament punktowy. Instalacje, które muszą być wykonane w tej strefie lepiej układać nie w otwartym wykopie, lecz przeciągnąć tunelem wykonanym poniżej korzeni.
Jak chronić korzenie?
Odsłonięte podczas robót korzenie trzeba zabezpieczać przed wysuszeniem. W tym celu najpierw układamy na nich warstwę torfu, po czym przykrywamy je jutą i matami słomianymi. Trzeba dbać, by torf był stale wilgotny. Jeżeli wiemy, że prace będą trwały dłużej niż pół roku, to najlepiej od strony wykopu korzenie zabezpieczyć ekranem. Aby drzewo dobrze zniosło te zmiany, taki ekran powinno się zbudować na rok przed rozpoczęciem prac. Trzeba w tym celu wykopać rów na granicy nienaruszalnej strefy korzeni drzewa; głębokość rowu powinna odpowiadać wysokości bryły korzeniowej (około 60 cm) lub głębokości planowanego wykopu (jeśli sięga głębiej niż korzenie). Od strony wykopu wbijamy w ziemię paliki i rozwieszamy na nich siatkę drucianą i jutę. Na dno wykopu, poniżej korzeni układamy 20-centymetrową warstwę drenażu z kruszywa mineralnego. Pozostałą przestrzeń wypełniamy ziemią urodzajną i dbamy, aby była stale wilgotna.
