Unijny zakaz f-gazów! Jak wpłynie na rynek pomp ciepła?
Ostatnio w mediach i wypowiedziach polityków pojawiły się informacje, jakoby Unia Europejska miała wprowadzić przepisy utrudniające rozwój pomp ciepła. Chodzi o unijny zakaz f-gazów. Wyjaśniamy zatem, czy nabywcy pomp ciepła i ich użytkownicy będą mieć za chwilę problem z korzystaniem z urządzeń, które nie pracują w oparciu o czynniki naturalne.
Spis treści
- Zmiany w unijnym rozporządzeniu f-gazowym
- Unijny zakaz f-gazów od kiedy?
- Jak zakaz f-gazów wpłynie na rynek pomp ciepła?
Ambitna polityka klimatyczna Unii Europejskiej dotyczy wszystkich technologii, również tych, które są wskazane jednoznacznie jako kluczowe, takich jak pompy ciepła. Obecnie ślad węglowy wynikający z ewentualnej nieszczelności układu z czynnikiem chłodniczym w pompach ciepła jest minimalny, jednak w przyszłości, gdy energia elektryczna zostanie całkowicie zdekarbonizowana, a pompy ciepła będą powszechnie stosowane, to ‒ m.in. z uwagi na skalę ich wykorzystania ‒ kwestia ta będzie mieć istotne znaczenie.
Zmiany w unijnym rozporządzeniu f-gazowym
W polityce unijnej wprowadza się ograniczenia w stosowaniu w nowych pompach ciepła niektórych syntetycznych czynników chłodniczych (gazów fluorowanych), a jednocześnie promowane jest przejście na czynniki naturalne, o minimalnym wpływie na środowisko.
Aż do teraz, w kwestii stosowania f-gazów, pompy ciepła były traktowane jako wyjątek. Urządzenia nie były brane pod uwagę w przepisach dot. współczynnika GWP (współczynnik ocieplenia globalnego). Teraz ma się to zmienić. Parlament Europejski ogłosił projekt dot. zakazu stosowania i sprzedaży f-gazów.
Nie oznacza to jednak, że nabywcy pomp ciepła i ich użytkownicy będą mieć w przyszłości problem z serwisowaniem urządzeń, które nie pracują w oparciu o czynniki naturalne. Ograniczenia w zakresie serwisowania, które zaproponowano w związku z nowelizacją rozporządzenia f-gazowego, dotyczą innych urządzeń chłodniczych niż pompy ciepła lub czynników chłodniczych, które nie są stosowane w pompach ciepła sprzedawanych w Polsce.
Unijny zakaz f-gazów od kiedy?
F-gazy mają zniknąć z urządzeń już od 2026 roku.
F-gazy, czyli fluorowane gazy cieplarniane, tj. HFC - wodorofluorowęglowodory, PFC - perfluorowęglowodory oraz SF6 - heksafluorek siarki, są to substancje chemiczne zawierające w swojej cząsteczce fluor oraz odznaczające się wysokim lub bardzo wysokim współczynnikiem ocieplenia globalnego (GWP).
F gazy stosowane między innymi jako: czynniki chłodnicze w chłodnictwie oraz klimatyzacji czy gazy izolujące w rozdzielnicach wysokiego napięcia w elektroenergetyce. F gazy stosowane są także przez producentów pomp ciepła.
Jak zakaz f-gazów wpłynie na rynek pomp ciepła?
Duże wyzwanie czeka producentów pomp ciepła. Szczególnie tych mniejszych. Polskie organizacje branżowe zapowiadają negocjację terminów. Według ekspertów wydłużenie terminu zakazu stosowania f gazów o rok czy dwa pozwoli producentom pomp ciepła dostosować się do zmiany przepisów.
Eksperci zapewniają jednak, że wszystkie pompy ciepła, które obecnie są w sprzedaży w Polsce i będą dostępne na naszym rynku w najbliższych latach, będzie można serwisować bez żadnych przeszkód w całym okresie ich eksploatacji.
Zmiany przepisów rozporządzenia nie powinny wpłynąć na już zaplanowane budowy nowych fabryk pomp ciepła. Większość europejskich producentów tych urządzeń, budujących w Europie duże i megafabryki, w tym dwie w Polsce, jest bowiem przygotowana na wprowadzenie naturalnych czynników chłodniczych, które zastąpią gazy fluorowane (f-gazy). Do zmian świetnie są też przygotowani polscy producenci pomp ciepła typu powietrze-woda ‒ większość z nich już stosuje w swoich urządzeniach naturalny czynnik chłodniczy R-290 (propan), który nie jest f-gazem. Przejście na naturalne czynniki chłodnicze pozostaje jednak wyzwaniem technicznym dla producentów gruntowych pomp ciepła (również polskich).
Warto wspomnieć, że 16 marca 2023 r. Komisja Europejska przyjęła kolejny istotny dla jej rozwoju dokument ‒ „Net-Zero Industry Act”. Technologię pomp ciepła wskazuje się tam jako jedną z ośmiu kluczowych technologii, które mają przyczyniać się do zwiększenia konkurencyjności rynku UE wobec innych rynków światowych oraz stanowić fundament europejskiego „zielonego” przemysłu.
