Osadnik wstępny (gnilny) - pierwszy etap oczyszczania ścieków

Niezależnie od rodzaju wybranej przydomowej oczyszczalni ścieków pierwszy etap ich oczyszczania odbywa się w osadniku wstępnym, zwanym też osadnikiem gnilnym. Sprawdź, jaką jeszcze rolę pełni osadnik wstępny w przydomowej oczyszczalni ścieków i gdzie powinien być zamontowany...

Osadnik wstępny (gnilny), czyli wstępne oczyszczanie ścieków

W osadniku wstępnym, podczas powolnej fermentacji bez dostępu tlenu jest usuwane do 60% zanieczyszczeń. Część z nich rozkłada się do postaci substancji rozpuszczalnych w wodzie, część to nierozpuszczalne związki mineralne. Zanieczyszczenia cięższe od wody opadają na dno zbiornika i gromadzą się tam w postaci osadu, lżejsze – tworzą kożuch na powierzchni cieczy. Wstępnie oczyszczona ciecz przepływa przez filtr siatkowy albo z wkładem lub materiałem filtracyjnym do dalszej części oczyszczalni. Podczas fermentacji powstają gazy, które wydostają się z osadnika przez rurę łączącą go z domową instalacją kanalizacyjną do pionu i na zewnątrz przez wywiewkę zamontowaną na jego zakończeniu ponad dachem domu. Ścieki gospodarcze zawierające dużo tłuszczów mogą być odprowadzane osobno od fekalnych przez zamontowany równolegle z osadnikiem separator tłuszczów.

Osadnik wstępny powinien być zakopany niedaleko domu, aby docierające do niego ścieki były jeszcze ciepłe, bo wtedy proces ich rozkładu jest bardziej intensywny. Musi być dobrze odpowietrzany. Gdy przydomowa oczyszczalnia ścieków ma zastąpić używane dotychczas szambo, jego zbiornik można wykorzystać na osadnik wstępny.

Osadnik wstępny: betonowy czy z tworzywa

Zbiornik osadnika wstępnego może być betonowy (prefabrykowany lub budowany na miejscu z kręgów) albo lżejszy, więc łatwiejszy do transportu i posadowienia w gruncie – z tworzywa (polietylenu o wysokiej gęstości lub żywic poliestrowych wzmacnianych włóknem szklanym). Jeśli zamiast jednej, będzie miał dwie lub trzy komory, droga ścieków się wydłuży, co poprawi skuteczność oczyszczania. Do wnętrza zakopanego zbiornika osadnika musi być dostęp (na przykład w celu jego wyczyszczenia), dlatego musi on mieć nadbudowę z włazem, najlepiej o regulowanej wysokości (łatwiej ją osadzić na wymaganym poziomie, równo z powierzchnią terenu). Osadniki wstępne z tworzywa są delikatniejsze od betonowych, więc przed zakopaniem w gruncie trzeba je otoczyć stabilizowanym cementem i napełnić wodą, żeby nie zostały zgniecione pod ciężarem ziemi lub wypchnięte przez wodę gruntową. Na osadnik można wykorzystać zbiornik, który wcześniej pełnił funkcję szamba.

Jaka wielkość osadnika gnilnego

Wielkość osadnika dobiera się do ilości ścieków powstających w gospodarstwie domowym, przyjmując, że będą w nim przebywać mniej więcej trzy doby. To odpowiedni czas, żeby nastąpiła fermentacja i ścieki zdążyły się oczyścić w wymaganym stopniu. Dłuższe przetrzymywanie nieczystości w osadniku sprawi, że zaczną gnić. W celu zabezpieczenia przed przypadkowym przepełnieniem całkowita pojemność osadnika musi być nieco większa od obliczonej na podstawie zużycia wody przez domowników. Osadnik w oczyszczalni dla przeciętnej czteroosobowej rodziny powinien mieć pojemność mniej więcej 2 m³. Można zamontować jeden osadnik o wymaganej pojemności albo dwa lub trzy mniejsze połączyć szeregowo.

Gdzie umieścić osadnik gnilny?

Osadnik wstępny dobrze jest umieścić jak najbliżej domu, aby ścieki nie wystygły, zanim do niego dotrą. Wówczas proces rozkładu będzie przebiegał z większą intensywnością. Zbiornik musi być jednak dobrze odpowietrzany (przez wewnętrzną instalację kanalizacyjną wyprowadzoną co najmniej 0,6 m powyżej górnej krawędzi okien i drzwi zewnętrznych), w przeciwnym razie nie może się znajdować bliżej niż 5 m od budynku.

W istniejących domach położenie osadnika jest w dużej mierze zdeterminowane miejscem wylotu instalacji kanalizacyjnej,­ w nowo budowanych warto ją więc tak zaplanować, aby rura kanalizacyjna wychodziła poza budynek na stronę działki, gdzie ma być oczyszczalnia.