Termostat pokojowy z programatorem i bez programatora. Jak działa i gdzie zamontować termostat

Jak działa i gdzie zamontować termostat pokojowy? Programowalny termostat pokojowy jest udoskonaloną wersją tradycyjnego termostatu. Nie trzeba stale ustawiać na nim wymaganej temperatury, bo urządzenie automatycznie realizuje zadany przez użytkownika program. Zobacz, czy potrzebujesz takiego sterowania instalacją c.o.

Jak działa termostat pokojowy: regulacja temperatury

Regulacja odbywa się na podstawie zaprogramowanej charakterystyki ogrzewania zwanej krzywą grzewczą. Krzywa ta określa zależność między temperaturą powietrza zewnętrznego a temperaturą wody wychodzącej z kotła. Do grzejników dostarczana jest więc woda o temperaturze odpowiedniej dla aktualnej temperatury zewnętrznej. Termostat pokojowy można dodatkowo wyposażyć w czujnik temperatury wewnętrznej. Opcja ta umożliwia automatyczną korektę zaprogramowanej charakterystyki ogrzewania.

Termostat pokojowy: funkcje

Regulatory pogodowe mają wszystkie funkcje programowalnego termostatu pokojowego, a także – zależnie od typu – wiele dodatkowych, na przykład:

• sterowanie kilkoma obiegami jednocześnie (ogrzewaniem grzejnikowym i podłogowym),
• sterowanie układem przygotowania ciepłej wody użytkowej,
• ograniczenie maksymalnej i minimalnej temperatury wody w instalacji,
• ustawienie minimalnych czasów włączania i wyłączania palnika,
• program automatycznego rozruchu wodnej instalacji ogrzewania podłogowego.

Szczegółowy opis wszystkich funkcji regulatora zajmuje przeważnie kilka stron instrukcji obsługi.

Sterowanie ogrzewaniem: gdzie zamontować termostat?

Warunkiem poprawnego funkcjonowania układu regulacji opartego na termostacie reagującym na zmiany temperatury w pomieszczeniu jest prawidłowe umieszczenie elementu reagującego na zmiany tej temperatury. Zwykle znajduje się on w obudowie regulatora, więc miejsca jego montażu nie można wybierać, kierując się jedynie wygodnym dostępem do niego.

Na rynku oferowane są również regulatory pogodowe z modemem. Zmiany nastaw można wówczas dokonać zdalnie, łącząc się z regulatorem telefonicznie i wybierając na klawiaturze telefonu opcje regulacji i wartości nastaw.

Termostat pokojowy należy umieścić w pomieszczeniu reprezentatywnym, czyli takim, w którym chcemy utrzymywać temperaturę równie wysoką jak w pozostałych. Nie może być on narażony na działanie słońca, powinien być oddalony od źródeł ciepła takich jak kominek, piekarnik lub żarówki halogenowe. W przeciwnym razie jego działanie będzie przez nie zakłócane i inne pomieszczenia będą niedogrzewane.

Czujnik temperatury zewnętrznej nie może być nasłoneczniony. Dlatego należy go instalować na północnej lub północno-wschodniej ścianie budynku, z dala od otworów okiennych i drzwiowych. Najlepiej zamontować go na ścianie wewnętrznej na wysokości około 1,5 metra od podłogi. Aby mógł mierzyć rzeczywistą temperaturę powinien się znajdować w miejscu nienasłonecznionym, z dala od grzejników, okien i drzwi. Czujnik temperatury wewnętrznej powinien być zainstalowany tak jak termostat pokojowy, a czujnik temperatury wody – możliwie blisko kotła, na rurze zasilającej instalację centralnego ogrzewania.

Czy termostaty pokojowe instalować w każdym pomieszczeniu?

Można się spotkać z opinią, że stosując centralne sterowanie kotłem, nie ma potrzeby instalowania głowic termostatycznych przy poszczególnych grzejnikach. Głowica reaguje na zmiany temperatury w pomieszczeniu, otwierając i zamykając zawór grzejnikowy. W ten sposób dopasowuje moc grzania do strat i zysków ciepła w pomieszczeniu. A więc działa ona tak jak termostat sterujący kotłem, tyle że wpływa na moc grzewczą wyłącznie jednego grzejnika. Jeśli chcemy, żeby temperatura w całym domu była podobna, to instalowanie termostatu przy każdym grzejniku może nam się wydać zbędnym wydatkiem.

Jednak możliwość indywidualnej regulacji temperatury w poszczególnych pomieszczeniach w praktyce bardzo się przydaje, bo w różnym czasie występują w nich różne zyski ciepła. Tam, gdzie akurat przez okna zagląda słońce, działanie grzejnika może być w ogóle niepotrzebne, ale w tym czasie w pomieszczeniach z oknami po przeciwnej stronie domu powinien on działać. Podobnie jest, gdy w salonie pali się w kominku albo w kuchni pracuje piekarnik. Działanie termostatów grzejnikowych pozwala uniknąć przegrzewania pomieszczeń spowodowanego zyskami ciepła, więc rezygnacja z nich jest nierozsądna. Zaoszczędzona dzięki temu stosunkowo niewielka kwota nie zrekompensuje późniejszych wydatków na ogrzewanie, które będą większe z powodu braku możliwości ograniczania mocy niezależnie w każdym pomieszczeniu.

ZOBACZ TEŻ: Berker quicklink - szybki dostęp do rozwiązań automatyki

W jakim pomieszczeniu nie trzeba stosować termostatu?

Jedynym pomieszczeniem, w którym termostat grzejnikowy jest niepotrzebny, a wręcz nie powinien się znaleźć, jest to, w którym został umieszczony termostat sterujący kotłem (urządzenia te wzajemnie zakłócałyby swoją pracę). Dlatego jeśli termostat kotła jest zainstalowany w otwartej przestrzeni holu, pokoju dziennego i kuchni, to należy zrezygnować z umieszczania głowic termostatycznych przy grzejnikach we wszystkich tych pomieszczeniach.

Termostat pokojowy: zastosowanie

Regulatory pogodowe wykorzystywane są przeważnie do regulacji jednofunkcyjnych kotłów centralnego ogrzewania z zasobnikiem ciepłej wody użytkowej oraz w układach mieszanych, to znaczy takich, w których część pomieszczeń jest ogrzewana przez grzejniki, a część przez wodne ogrzewanie podłogowe.Cena regulatorów pogodowych jest wysoka.

Obok regulatorów montowanych na kotle, dużą popularnością cieszą się regulatory montowane w pomieszczeniu, a współpracujące z systemem grzewczym. Można wybierać pomiędzy modelami prostszymi (a zatem i tańszymi) - termostatami bez programatora - a tymi o większym stopniu skomplikowania, ale za wyższą cenę - z programatorem.

Termostat pokojowy bez programatora

Najprostszy termostat pokojowy działa jak tradycyjny włącznik elektryczny w trybie włącz-wyłącz, umożliwiając pracę źródła ciepła przez czas potrzebny do ogrzania pomieszczeń. Wbudowany w termostat czujnik temperatury daje impuls do włączenia źródła ciepła, gdy temperatura w pomieszczeniu spadnie poniżej nastawionej wartości i wyłączenie go, gdy temperatura osiągnie zadaną wartość. Regulator ten nie będzie zatem sterował temperaturą wody wychodzącej z kotła. 

Jeśli nie można podłączyć termostatu do źródła ciepła (tak może się zdarzyć w starszych, krajowych kotłach), problem centralnej regulacji można rozwiązać, sterując pompą obiegową. Termostat  pokojowy, zainstalowany w pomieszczeniu będzie wtedy włączał pompę, która spowoduje napływ do kotła ochłodzonej w instalacji wody i uruchomienie go. Gdy pompa się wyłączy, woda przestanie płynąć i szybko podgrzeje się w kotle, a wbudowany w kocioł termostat wyłączy go.

Do kotłów z palnikami o zmiennym płomieniu, czyli z tak zwaną modulacją, można zastosować termostaty pokojowe, które regulują pracą kotła sygnałem o zmiennym napięciu. Zależnie od temperatury w pomieszczeniu zmienia się sygnał elektryczny regulujący pracą palnika w kotle.

Termostat pokojowy: programatory dobowe

Najprostszy programowalny termostat pokojowy ma jeden program dobowy, realizowany w ten sam sposób przez wszystkie dni tygodnia. Bardziej zaawansowane mają dwa programy: na dzień powszedni i weekendowy. Program na dzień powszedni realizowany jest przez wszystkie dni od poniedziałku do piątku, weekendowy – w soboty i niedziele. Program weekendowy można przywołać każdego dnia w środku tygodnia, gdy wypadnie święto lub mamy dzień wolny od pracy.

Precyzyjne zaplanowanie biegu wydarzeń całego tygodnia (wieczorni goście, oglądanie telewizji do późnych godzin) jest trudne. Dlatego w każdej chwili, gdy jest taka potrzeba, można jednym przyciśnięciem klawisza wprowadzić regulator w tryb pracy dziennej. Gdy wychodzimy z domu, na przykład na zakupy możemy również jednym przyciśnięciem klawisza wprowadzić regulator temperatury w tryb pracy z obniżoną temperaturą. Powtórne wciśnięcie klawisza w obu wypadkach przywraca zadany program tygodniowy. Większość programowalnych termostatów pokojowych ma możliwość ustawienia programu wakacyjnego. Opuszczając dom na dłużej, można zaprogramować liczbę dni oraz temperaturę, jaka ma być przez te dni utrzymywana w budynku. Po zrealizowaniu programu wakacyjnego regulator automatycznie powróci do standardowego programu czasowego.

Na termostatach pokojowych można zwykle ustawić sześć okresów w ciągu doby. Prostsze regulatory mogą realizować w tych okresach tylko temperaturę: dzienną i nocną. Bardziej zaawansowane umożliwiają zaprogramowanie innej temperatury dla każdego okresu.

Termostaty pokojowe z programem tygodniowym

Najbardziej zaawansowane termostaty z programem tygodniowym umożliwiają realizację innego programu każdego dnia tygodnia. Są idealnym rozwiązaniem dla ludzi aktywnych zawodowo.

Inteligentny termostat pokojowy

Jeśli zwykły, “nieinteligentny” termostat ustawimy tak, by po obniżeniu nocnym, temperatura o godzinie 7 rano wynosiła 20°C, uruchomi on kocioł dopiero o tej godzinie i upłynie trochę czasu, zanim temperatura w pomieszczeniu się podniesie. Aby o godzinie 7 temperatura naprawdę wynosiła 20°C, na termostacie trzeba ustawić wcześniejszą godzinę, żeby kocioł zdążył ogrzać wychłodzone w nocy pomieszczenie. Termostat inteligentny działa nieco inaczej – “uczy się” bezwładności domu i systemu centralnego ogrzewania. Znając tę bezwładność, porównuje zadaną i rzeczywistą temperaturę i uruchamia źródło ciepła odpowiednio wcześniej. Jest zatem bardziej efektywny i zapewnia większy komfort.