Spis treści
- Kiedy należy poddać utylizacji panele fotowoltaiczne?
- Stare panele fotowoltaiczne - jaki to rodzaj odpadów?
- Właściciel czy producent - kto odpowiada za utylizację instalacji fotowoltaicznej i koszty z nią związane?
- Czy panele fotowoltaiczne można oddać na PSZOK?
- Jak osoby prywatne mogą zorganizować utylizację instalacji PV?
- Ile kosztuje utylizacja instalacji fotowoltaicznej?
- Co można zrobić ze starymi panelami fotowoltaicznymi? Alternatywne rozwiązania
Kiedy należy poddać utylizacji panele fotowoltaiczne?
Choć panele fotowoltaiczne uchodzą za stosunkowo trwałe komponenty instalacji domowej, nie są wieczne. Ich żywotność szacuje się na około 25–30 lat – to czas, w którym stopniowo tracą swoją efektywność. Nawet przy regularnym serwisowaniu, po dwóch–trzech dekadach mogą generować o 15–20% mniej energii niż na początku. W warunkach rosnącego zapotrzebowania na prąd taka różnica bywa istotna – szczególnie w przypadku większych gospodarstw domowych czy działalności usługowych.
Utylizacja instalacji fotowoltaicznej staje się również koniecznością w sytuacjach losowych: mechaniczne uszkodzenia paneli (np. po gradobiciu, wichurze czy upadku gałęzi), mikropęknięcia szyby ochronnej, przepalenia złącz czy utrata izolacji mogą nie tylko ograniczyć wydajność, ale i stwarzać zagrożenie.
Do tego dochodzą zmiany technologiczne – wielu użytkowników decyduje się na wymianę starych modułów na nowsze, bardziej wydajne, nawet jeśli stare nadal działają, ale już poniżej oczekiwanych parametrów.
Stare panele fotowoltaiczne - jaki to rodzaj odpadów?
Panele fotowoltaiczne, choć z pozoru przypominają szklane tafle lub metalowe płyty, z punktu widzenia prawa nie są traktowane jak zwykłe odpady. Zgodnie z Ustawą z dnia 11 września 2015 r. o zużytym sprzęcie elektrycznym i elektronicznym oraz jej aktualizacjami m.in. z 31 grudnia 2017 r., zużyte moduły PV klasyfikowane są jako sprzęt z kategorii EEE (elektryczny i elektroniczny). Oznacza to, że podlegają specjalnym zasadom zbiórki, transportu oraz przetwarzania.
Nie można ich wyrzucać do kontenera na odpady komunalne, ani segregować razem ze szkłem, metalami czy tworzywami sztucznymi. Każdy zużyty panel musi zostać przekazany do wyspecjalizowanego punktu odbioru lub recyklingu. To szczególnie istotne, ponieważ panele zawierają nie tylko szkło i aluminium, ale też pierwiastki i związki chemiczne, które – przy niewłaściwym postępowaniu – mogą stanowić zagrożenie dla środowiska.
W praktyce oznacza to, że każdy właściciel instalacji PV – zarówno prywatny, jak i biznesowy – zobowiązany jest do odpowiedzialnego zagospodarowania wyeksploatowanych lub uszkodzonych paneli. Choć dziś dla wielu użytkowników moment wymiany może wydawać się odległy, warto już teraz wiedzieć, że ich utylizacja podlega precyzyjnym regulacjom.
i
Właściciel czy producent - kto odpowiada za utylizację instalacji fotowoltaicznej i koszty z nią związane?
Utylizacja paneli fotowoltaicznych nie jest obecnie procesem opłacalnym, koszt odzysku materiałów jest wyższy niż ich wartość. Warto mieć świadomość, że obowiązujące przepisy nie obciążają właścicieli instalacji tymi wydatkami. Zgodnie z art. 18 i 19 wspomnianej już Ustawy o zużytym sprzęcie elektrycznym i elektronicznym, odpowiedzialność za organizację i sfinansowanie zbiórki oraz recyklingu leży po stronie producentów i importerów.
Art. 18. 1. Wprowadzający sprzęt, który wprowadza do obrotu sprzęt przeznaczony dla gospodarstw domowych, jest obowiązany do zorganizowania i sfinansowania odbierania od zbierających zużyty sprzęt oraz przetwarzania zużytego sprzętu pochodzącego z gospodarstw domowych.
Warto również zaznaczyć, że trwają prace nad nowelizacją przepisów, która ma dostosować polskie regulacje do unijnej dyrektywy 2024/884. Projekt przewiduje m.in. wprowadzenie minimalnych poziomów zbiórki i recyklingu dla zużytego sprzętu, co dodatkowo wzmocni odpowiedzialność producentów i importerów.
W praktyce jednak to osoby prywatne często samodzielnie biorą na siebie obowiązek utylizacji zużytych modułów. Gdzie w takim przypadku należy się zgłosić?
Przeczytaj także: Fotowoltaika latem: dlaczego podczas upałów spada wydajność paneli?
Czy panele fotowoltaiczne można oddać na PSZOK?
Można znaleźć informacje, że część Punktów Selektywnego Zbierania Odpadów Komunalnych (PSZOK) przyjmuje zużyte panele fotowoltaiczne, jednak w praktyce bywa z tym różnie.
Jak ustaliliśmy, dla przykładu PSZOK obsługiwany przez firmę Lekaro sp. z o.o., działający na terenie m.st. Warszawy, nie przyjmuje zużytych paneli PV. Dlatego też przed wizytą w punkcie zlokalizowanym w twoim regionie warto zasięgnąć informacji u gminnego operatora PSZOK, by uniknąć rozczarowania.
Jak osoby prywatne mogą zorganizować utylizację instalacji PV?
Utylizacja instalacji fotowoltaicznej przez osobę prywatną wymaga odpowiedniego podejścia i znajomości obowiązujących przepisów. W pierwszej kolejności warto zorientować się czy firma, od której nabyliśmy panele, nie zajmie się naszym problemem.
Jak już to zostało wspomniane zgodnie z obowiązującymi przepisami prawa, w tym dyrektywą WEEE oraz ustawą o zużytym sprzęcie elektrycznym i elektronicznym (ZSEE), odpowiedzialność za organizację i finansowanie zbiórki oraz recyklingu paneli fotowoltaicznych spoczywa na producentach i importerach.
W przypadku gdy panele zostały zakupione bezpośrednio za granicą i sprowadzone samodzielnie, obowiązek utylizacji może jednak przejść na właściciela instalacji. Znajomość tych regulacji pozwala na właściwe postępowanie z wyeksploatowanymi panelami i minimalizuje ryzyko naruszenia przepisów dotyczących ochrony środowiska. Warto zwrócić uwagę na politykę producentów oraz firm instalujących, które coraz częściej oferują usługę odbioru i utylizacji zużytych modułów w ramach serwisu lub gwarancji.
Alternatywnym rozwiązaniem jest znalezienie w najbliższej okolicy działających punktów specjalizujących się w odbiorze zużytego sprzętu elektrycznego i elektronicznego, które mogą przyjmować moduły fotowoltaiczne.
Nie zawsze są to standardowe punkty selektywnej zbiórki odpadów komunalnych, dlatego konieczne jest zwrócenie uwagi na oferty firm zajmujących się recyklingiem elektrośmieci, które często współpracują z instalatorami lub lokalnymi przedsiębiorstwami. Dostępne rejestry takie jak Baza danych o produktach i opakowaniach (BDO) umożliwiają wyszukanie firm zajmujących się odbiorem i przetwarzaniem paneli PV.
Ile kosztuje utylizacja instalacji fotowoltaicznej?
Koszt utylizacji paneli fotowoltaicznych zależy od kilku czynników, takich jak lokalizacja, rodzaj modułów oraz sposób ich przekazania do recyklingu. Średnio stawki oscylują w granicach 1,5–2 zł za kilogram paneli. Dodatkowo, jeśli firma recyklingowa oferuje odbiór z miejsca instalacji, należy uwzględnić koszt transportu. Warto też pamiętać, że w przypadku braku wcześniejszego demontażu instalacji, konieczne mogą być dodatkowe opłaty związane z jej rozbiórką.
Dla przykładu instalacja o mocy 6 kW, składająca się z 18 paneli, z których każdy ma około 20 kilogramów, łącznie waży 360 kilogramów. Zakładając cenę 2 zł za kilogram, koszt samej utylizacji może wynieść około 720 złotych.
Co można zrobić ze starymi panelami fotowoltaicznymi? Alternatywne rozwiązania
Rynek wtórny paneli fotowoltaicznych zyskuje na znaczeniu wraz ze wzrostem zainteresowania odnawialnymi źródłami energii. Starsze, ale nadal sprawne moduły można znaleźć nowe życie w wielu zastosowaniach – od sprzedaży prywatnym osobom lub firmom za pośrednictwem popularnych platform internetowych czy specjalistyczne grupy branżowe, aż po przekazanie ich do wykorzystania w mniej wymagających instalacjach.
Moduły te świetnie sprawdzają się na przykład w systemach zasilania domków letniskowych i wszędzie tam, gdzie ich niższa wydajność wciąż jest wystarczająca do zasilania oświetlenia czy niewielkich urządzeń.
Zobacz również: Wiata fotowoltaiczna daje cień i energię. Czy cię na nią stać?
