Świetliki dachowe - dobry sposób na wprowadzienie światła do ciemnych pomieszczeń

Świetliki dachowe zapewniają naturalne oświetlenie tam, gdzie nie mogą tego zrobić okna. Poza tym potrafią urozmaicić, unowocześnić i oczywiście… rozświetlić aranżację.

Schemat, według którego działają, jest prosty – dwa przezroczyste materiały są połączone rurą odbijającą światło. Jeden koniec rury jest tam, gdzie naturalnego światła jest w bród, drugi tam, gdzie jest jego niedostatek.

Oczywiście producenci świetlików w tym momencie mogliby się poczuć urażeni, bo przecież całe sztaby inżynierów w ich centrach badawczych zastanawiają się nad tym, jak zwiększyć efektywność tego prostego pomysłu – co zrobić, by było jak najwięcej „światła w świetle” dostarczanym do pomieszczenia. I tak za sprawą materiałów odbijających i rozpraszających promienie świetliki dają go dużo więcej niż tradycyjne okna fasadowe o takiej samej powierzchni przeszklenia.

Dzięki temu korytarze, klatki schodowe, garderoby, spiżarnie, łazienki usytuowane w głębi domu mogą stanąć w pełnym naturalnym świetle. Nie dotyczy to jedynie części mieszkalnej domu – świetliki mogą doświetlać także garaże czy piwnice.

W ten sposób domowa przestrzeń staje się bardziej komfortowa. Poza tym jest ekologicznie, bo nie zużywamy energii elektrycznej, i ekonomicznie, bo nie musimy za nią płacić.

Świetlik dachowy w duecie z oknem

Świetliki są nieocenione w pomieszczeniach pozbawionych okien, ale to nie jest ich jedyne zastosowanie. Światło, które dostarczają, jest łagodne, a jednocześnie skutecznie rozjaśnia powierzchnię, na którą jest skierowane.

Dlatego wykorzystuje się je także oprócz zwykłych okien tam, gdzie jest wymagane bardzo dobre dodatkowe doświetlenie – na przykład w kuchni nad blatem roboczym, w gabinecie nad biurkiem czy przy stole.

Jest to bardzo pomocne zwłaszcza w pomieszczeniach usytuowanych od północy, północnego wschodu czy północnego zachodu, do których promienie słońca mają ograniczony dostęp przez większą część dnia. Montaż świetlików będzie też doskonałym rozwiązaniem w domach wzniesionym na zadrzewionych, zacienionych działkach. Także w tych, w których są duże panoramiczne okna, ponieważ w takiej sytuacji odgrywają one głównie rolę w idokową, nie doświetlającą. To zadanie przejmą świetliki.

Zadanie dla świetlika dachowego - aranżacja światłem

Wnętrze wypełnione naturalnym rozproszonym światłem wydaje się przestronniejsze i nabiera lekkości. Oszczędna forma świetlików idealnie wpisuje się w nowoczesną architekturę, ale nie jest dla niej zarezerwowana. Aby dopasować świetlik do charakteru wnętrza, wystarczy wybrać odpowiednią wewnętrzną szybę i ramę, która ją otacza. Rama może być biała, czarna, aluminiowa, mosiężna albo mahoniowa, a szyba wykonana ze szkła matowego, mrożonego lub pryzmatycznego. W standardowej ofercie producentów znajdziemy świetliki z białymi ramami i matowymi szybami, inne są robione na zamówienie. To, jaką rolę świetlik odegra w aranżacji wnętrza, zależy przede wszystkim od jego usytuowania i wielkości.

O ile w pomieszczeniu pozbawionym okien duży świetlik bez wątpienia stanie się najważniejszym jego punktem, to w takim z oknem z reguły będzie dopełnieniem kompozycji. Zawsze jednak strumień światła wpadający do wnętrza przez przeszklenie w suficie będzie istotny dla aranżacji.

Można go wykorzystać do wyodrębnienia pewnej strefy wnętrza, na przykład w otwartej części dziennej świetlik nad stołem może posłużyć do wyraźnego zaznaczenia strefy jadalnianej.

Światło świetlika może też podkreślić rangę jakiegoś wybranego elementu wystroju wnętrza.

Duży świetlik o średnicy 85 czy 55 cm to mocny akcent. Wykorzystanie mniejszych, o średnicy 35 lub 25 cm, nie daje tak spektakularnego efektu, ale pozwala równomierniej oświetlić pomieszczenie i stworzyć harmonijną kompozycję.

Atrakcyjność świetlika wynika też z plastyczności światła, które dostarcza. Dzięki temu, że jest ono miękkie i rozproszone, w subtelny sposób wydobywa kształt przedmiotów i jest wrażliwe na niuanse kolorystyczne. Poza tym zmienia się wraz z porą dnia i roku, więc nigdy nie staje się dla domowników nudne, choćby dlatego, że potrafi odmieniać barwę ścian.

Jeśli wewnątrz świetlika zamontujemy lampkę doświetlającą, po zmroku zamieni się w plafon.

Jaki świetlik dachowy wybrać?

Podstawowy podział to ten na starsze modele z zewnętrzną kopułą poliwęglanową czy polimetakrylową i nowocześniejsze z płaską hartowaną szybą pokrytą powłoką łatwo zmywalną.

Pierwsze są tańsze o blisko 25%, ale drugie mają o mniej więcej 10% niższy współczynnikiem przenikania ciepła U. Poza tym niektóre nowoczesne modele wyposażono w dodatkową funkcję doświetlania nie tylko docelowego pomieszczenia, ale także tego, nad którym są bezpośrednio zamontowane. Kolejnym atutem płaskich świetlików jest to, że doskonale wpisują się w spadziste dachy – ponieważ przypominają z wyglądu wyłazy lub okna dachowe, nie zaburzają jednolitości powierzchni połaci.W przypadku dachów płaskich, wykorzystywanych jako zielone ogrody czy tarasy, zastosowanie świetlików o płaskiej zewnętrznej konstrukcji sprawi, że w większym stopniu wtopią się w otoczenie. Jeśli zależy nam na odwrotnym efekcie – stworzeniu kompozycji przywołującej kosmiczne skojarzenia – wybierzmy świetlik kopułkowy. Kolejny ważny element odróżniający świetliki to rura światłonośna. Może być giętka, wykonana z reguły z metalizowanego poliestru usztywnianego drutem, albo sztywna, na przykład z aluminium pokrytego powłoką refleksyjną na bazie srebra.

Obie rury występują zarówno w modelach płaskich, jak i tych z kopułkami. Obie też mają zalety i wady. Rura giętka to dobre rozwiązanie w sytuacji, gdy konieczne jest ominięcie przeszkód konstrukcyjnych, a droga światła nie musi być bardzo długa.

Z kolei sztywna gwarantuje znacznie mniejsze straty światła, ponieważ jej powłoka refleksyjna odbija promienie aż w 98% (więcej niż nowe lustra, które odbijają 90-95%). Tak małe straty podczas przesyłania światła sprawiają, że sztywne rury są zalecaną wtedy, gdy odległość między dachem a sufitem doświetlanego pomieszczenia jest duża. Są zbudowane z łączonych segmentów albo mają budowę teleskopową. To drugie rozwiązanie pozwala na łatwy montaż, bo rury nie trzeba skracać – wystarczy wsunąć poszczególne elementy na odpowiednią głębokość, by uzyskać wymaganą długość.

Sztywne rury mają standardowo jedno albo dwa kolanka zmieniające kąt od 0 do 45^o albo do 65^o. Oprócz zalet technicznych obu rozwiązań istotna też jest cena, jaką musimy za nie zapłacić. Tym razem różnica jest znaczna – świetliki z giętkimi rurami są z reguły o blisko 39% tańsze od analogicznych ze sztywnymi rurami. Wybierając świetlik, warto również zwrócić uwagę na kształt części sufitowej – rama może być bardziej lub mniej zaokrąglona. Te zaokrąglone są w świetlikach płaskich.

Ile światła dostarczy świetlik?

To, ile doprowadzimy go do pomieszczenia, zależy od wielu czynników. Między innymi od wielkości świetlika, rodzaju rury, jej długości, ale też od usytuowania połaci, na której będzie zewnętrzna część świetlika, i szerokości geograficznej decydującej o nasłonecznieniu. Wbrew pozorom optymalny wybór nie jest trudny, bo na stronach producentów są kalkulatory uwzględniające wszystkie niezbędne dane i pozwalające na szybkie dostosowanie świetlika do naszych możliwości i kubatury pomieszczenia

Anna Okołowska