Konserwacja i czyszczenie okien. Jak należy dbać o okna, aby dłużej wygodnie z nich korzystać?

Wszystkie okna wymagają czyszczenia i konserwacji. Są stale poddawane obciążeniom – od wewnątrz otwiera się je i zamyka, od zewnątrz są narażone na słońce, deszcz i silny wiatr. Ramy okienne i uszczelki są stopniowo niszczone przez czynniki atmosferyczne, a okucia okienne zużywają się podczas otwierania i ryglowania skrzydeł.

Zobacz galerię 3 zdjęcia

Autor: Rehau

Brak konserwacji okien powoduje szybsze starzenie się mechanizmów i uszczelek, ścieranie powłok ochronnych okuć i ram, a w rezultacie zmniejszenie trwałości okien i kom­fortu ich użytkowania

Dlatego większość elementów okiennych trzeba co pewien czas odświeżyć, czyli przesmarować specjalnymi preparatami ochronnymi, a okucia wyregulować i sprawdzić ich stan techniczny.

Konserwacji i czyszczenie okien starych i nowych... 

Właściciele nowych okien często zapominają o konieczności okresowej konserwacji i czyszczeniu okien. W punkcie zakupu nie otrzymują informacji o sposobie obsługi i użytkowania okien, więc dopóki działają one komfortowo, nie interesują się ich stanem. Tymczasem brak należytej pielęgnacji powoduje szybsze starzenie się mechanizmów i uszczelek, ścieranie powłok ochronnych okuć i ram, a w rezultacie zmniejszenie trwałości okien i kom­fortu ich użytkowania. W skrajnym przypadku prowadzi nawet do zniszczenia poszczególnych elementów, a naprawa uszkodzeń jest znacznie trudniejsza i bardziej kosztowna niż zapobieganie im.

Regulacja okuć okiennych

Pierwsza regulacja powinna się odbyć w krótkim czasie od zamontowania okien, zwłaszcza jeśli są to duże, ciężkie skrzydła. W pierwszym roku użytkowania mają one bowiem tendencję do opadania, co można poznać po tym, że zaczynają trudniej się domykać i otwierać, a klamka nie obraca się tak lekko jak dotychczas. Należy wtedy wprowadzić niewielkie korekty ustawienia skrzydła.

Okucia okienne w dolnym zawiasie odpowiadają za prawidłową wysokość i położenie względem osi zawiasów. Aby wyregulować wysokość, okno najpierw ustawia się w pozycji uchylonej, a następnie zdejmuje osłonkę zawiasu i za pomocą klucza imbusowego (najczęściej 4-milimetrowego) dokręca widoczną z góry śrubę regulacyjną. Trzeba przy tym sprawdzać, czy okno swobodnie się uchyla. Kiedy uchył zacznie obcierać, należy cofnąć pół obrotu klucza.

W celu wprowadzenia korekty położenia skrzydła w pozostałych kierunkach okno trzeba otworzyć. W dolnym zawiasie najczęściej dokręca się śrubę tak, aby skrzydło przesunęło się w stronę klamki, co powoduje jego podniesienie. Okucia okienne w górnym zawiasie odpowiadają za przeniesienie skrzydła po przekątnej, a więc podczas regulacji unosi się tylko przeciwległy bok skrzydła, nie zmieniając położenia dolnego narożnika. Koryguje się nie tylko położenie, ale też stopień docisku ramy skrzydła do ościeżnicy. Odpowiedzialne za to okucia znajdują się na skrzydle. Ustawienie ich bliżej uszczelki sprawia, że docisk jest większy, a okno szczelniejsze, dlatego zimą okucia powinno się dokręcać w kierunku uszczelki, a latem warto je luzować, aby zwiększyć przepływ powietrza do wnętrza domu. Oczywiście należy wypośrodkować siłę docisku tak, aby okno nie zamykało się zbyt ciężko.

Przy okazji regulacji okuć warto też sprawdzić stan umocowania wszelkich wkrętów oraz klamkę (czy się nie poluzowała). Wkręty dokręca się, gdy skrzydło jest otwarte.

Częstotliwość regulacji okuć zależy od warunków, w jakich pracuje okno. Okna duże, często uchylane, otwierane, wystawione na działanie słońca i silnego wiatru będą wymagały regulacji częściej niż małe, rzadko otwierane okienka od północy. Można założyć, że ponowna regulacja jest potrzebna wtedy, kiedy okna przestają działać lekko. Należy też pamiętać, że im okna starsze, tym bardziej trzeba o nie dbać.

Konserwacja okuć okiennych

Polega na smarowaniu ich preparatami chroniącymi przed korozją i zmniejszającymi tarcie. Producenci okuć zalecają konserwację przynajmniej raz w roku. Jednak na terenach nadmorskich, gdzie powietrze jest wilgotne i słone, powłoka okuć jest bardziej narażona na korozję, dlatego tam zabiegi pielęgnacyjne powinno się przeprowadzać częściej.

Do smarowania można użyć wazeliny technicznej, oliwy do maszyn lub smaru – ważne, aby środki nie zawierały kwasów i żywic, bo wywołają korozję. Szczególną uwagę należy zwrócić na listwy okuciowe w górnej części skrzydła, między innymi na listwę rozwórki, bo tam gromadzi się najwięcej kurzu. Ważne są też narożniki, wszystkie zaczepy na ramie, miejsca, w których daje się zauważyć tarcie, oraz zawiasy (smarujemy je po zdjęciu osłonek). Resztę okuć dokładnie przecieramy lekko naoliwioną szmatką. Zaraz po konserwacji okno można zamknąć.

Jeśli element okucia ulegnie uszkodzeniu, należy go wymienić. Takie zadanie zawsze powierza się fachowcowi. Zanim się go wezwie, warto jednak samodzielnie spisać wybity na listwie symbol uszkodzonego elementu oraz jego nazwę i wymiar. Pozwoli to zaoszczędzić czas potrzebny na ewentualne zamówienie nowych części, a serwisant przyjedzie od razu z gotowym okuciem.

Konserwacja uszczelek

Uszczelki w ramie skrzydła i ościeżnicy są narażone przede wszystkim na parcenie. Zwłaszcza strefa w dolnej części ramy, na którą szczególnie oddziałują promienie słońca, deszcz i brud – tam uszczelki najszybciej niszczeją. Podczas parcenia materiał uszczelek staje się coraz twardszy, tracą one elastyczność, pękają i przestają chronić okno przed przewiewami oraz wodą. Aby tego uniknąć, należy je przynajmniej raz w roku smarować gliceryną, olejem do maszyn albo środkiem przeznaczonym do pielęgnacji uszczelek. Uszkodzone uszczelki trzeba wymienić.

Pielęgnacja i czyszczenie profili okiennych

Profile okienne zmywa się, aby usunąć z nich kurz będący pożywką dla mikroorganiz­mów i stopniowo niszczący ochronną warstwę ram. Do mycia używa się miękkiej szmatki i letniej wody z dodatkiem delikatnego środka myjącego. Nie wolno stosować proszków do szorowania, drapiących szczotek ani agresywnych środków chemicznych. Dobrze jest kupić specjalny zestaw pielęgnacyjny przeznaczony do konkretnego typu okien, zawierający środek czyszczący dostosowany do pro­fili plastikowych, drewnianych lub aluminiowych, a do tego sztyft do uszczelek oraz olej do okuć. Taki zestaw można kupić u producenta okien albo w punktach ich sprzedaży. Gwarantuje on, że nie uszkodzi się powłoki ram nieodpowiednim preparatem myjącym (to ważne zwłaszcza przy oknach aluminiowych), i umożliwia kompleksową konserwację całego okna.

Kiedy potrzebny będzie fachowiec?

Większość zabiegów konserwacyjnych jesteśmy w stanie wykonać samodzielnie, ale fachowcy zrobią to szybciej, lepiej, a czasami są wręcz niezbędni – dotyczy to wymiany elementów oraz konserwacji okien o skomplikowanej konstrukcji (przesuwnych, składanych).

Część mechanizmów jest tam ukryta pod osłonami, które łatwo uszkodzić przy nieumiejętnym zdejmowaniu. Przy wymianie okuć trzeba wiedzieć, jak ustawić w rowku okuciowym ząbki łączące elementy. To samo dotyczy uszczelek – stare należy poprawnie usunąć, a nowe szczelnie wcisnąć w rowki. Jako elementy systemowe są one zawsze dopasowane do konkretnego profilu okiennego, więc przed wymianą serwisant musi określić rodzaj profilu i typ uszczelki lub jej zamiennika. Samodzielnie można wymieniać tylko okucia widoczne na ramie. Zlecenie konserwacji serwisantowi jest wygodniejsze i bardziej bezpieczne niż wykonywanie jej samodzielnie. Nie jest też kłopotliwe – odbywa się na miejscu i trwa do kilku godzin (na jedno okno potrzeba zazwyczaj od 10 minut do pół godziny, zależy to od jego wielkości i budowy).