Duże okna połaciowe. Jak je prawidłowo rozmieścić i wbudować w połać dachu?
Dzięki dużym oknom połaciowym, poddasze staje się w pełni wartościową przestrzenią użytkową. To niezwykle efektowny i coraz bardziej popularny element nowoczesnych domów. Jest kilka możliwości wbudowania dużego przeszklenia w połać dachu.
Autor: Andrzej T. Papliński
Łączenie okien w zespoły daje możliwość optymalnego oświetlenia wnętrz i otwarcia ich na otoczenie
W typowych dachach z krokwiami rozstawionymi nie gęściej niż co 90 cm większość okien dachowych, nawet tych wysokich, udaje się wbudować bez ingerencji w konstrukcję więźby.
Jeżeli zdecydujesz się na modyfikację konstrukcji, do wyboru masz jeszcze okna szerokości 134 cm i szerokie balkony dachowe. Szerokość okien dobiera się najczęściej do rozstawu krokwi tak, aby po wstawieniu okna między ramą a krokwią pozostała kilkucentymetrowa szczelina, w której będzie można umieścić izolację termiczną.
Sposoby przeszklenia dachu
Najprostsze rozwiązanie polega na zgrupowaniu kilku okien dachowych o typowych rozmiarach. Najpopularniejsze to okna szerokości 78 cm oraz wysokości 118 i 140 cm.
Gdy dach jest oparty na ściance kolankowej, przeszklenie umieszczone w połaci można połączyć z tym wstawionym w ścianę, tworząc zestaw kolankowy.
Tam, gdzie skosy poddasza zaczynają się tuż nad podłogą, w połać możemy także wstawić wysokie okna z naświetlami, a nawet balkony dachowe.
Łączenie okien połaciowych w zespoły
Buduje się je z okien z takiego samego materiału. Okna grupuje się poziomo, pionowo lub blokowo, czyli w kilku rzędach. Ponieważ na cenę okna ma wpływ nie tylko jego wielkość, ale także sposób otwierania, zestawy warto komponować z różnie otwieranych okien.
Najtańsze są okna obrotowe. Wystarczą, by zapewnić kontakt wzrokowy z otoczeniem i przewietrzyć pomieszczenie.
Wygodnie podchodzi się do otwartego okna, gdy skrzydło znajduje się ponad głową. Zapewniają to okna o podwyższonej osi obrotu skrzydła oraz uchylno-obrotowe.
Przy wyborze wysokości okien znaczenie będzie miał kąt nachylenia połaci i wysokość, na której zaczynają się okna. Dolna krawędź otwieranego skrzydła powinna znajdować się co najmniej 85 cm nad podłogą.
Jeśli przeszklenia są montowane niżej, wówczas na dole wstawia się okno nieotwierane. Górna krawędź okien nie powinna wypadać niżej niż 220 cm nad podłogą, żeby zapewnić komfortowy kontakt wzrokowy z otoczeniem. Warunki te spełnia zestaw z okien wysokości 118 cm zespolonych pionowo.
Jeżeli zespolenie jest wysokie, okna montowane wyżej i tak są poza zasięgiem rąk, więc mogą być stałe (pod warunkiem że będzie możliwość umycia zewnętrznej szyby przez niżej położone okna) lub najprostsze obrotowe obsługiwane drążkiem.
Jeśli w zespoleniu są przynajmniej trzy okna, trzeba zadbać o to, by były rozmieszczone symetrycznie, czyli w równych odstępach od siebie. W zespoleniach pionowych nie stanowi to problemu wykonawczego, ale w zestawach poziomych może być trudniejsze technicznie. Aby uzyskać taki efekt w dużych zespoleniach poziomych, składających się z trzech lub większej liczby okien, może się okazać konieczne wycięcie fragmentu jednej albo dwóch krokwi. Wówczas odcięte krokwie trzeba połączyć poziomymi belkami (wymianami), żeby obciążenie, które przenosiły, mogło być przekazane na sąsiednie krokwie. O możliwości takiej przeróbki konstrukcji i ewentualnym sposobie wzmocnienia pozostałych elementów więźby dachowej powinien zadecydować konstruktor. Montaż okien w połaci dachu ułatwiają kołnierze do zespoleń. Są to gotowe zestawy składające się z elementów modułowych. Przewidziane są do zespoleń, w których standardowa odległość między oknami wynosi 10 cm. Na tych połączeniach są montowane rynienki odprowadzające wodę na niżej położone partie dachu. Jeśli odległość między oknami będzie inna, można zamówić te elementy u producenta okien na wymiar.
Duże okna a straty i zyski ciepła
Nawet najcieplejsze okna mają gorszą izolacyjność termiczną niż przegroda, w którą są wbudowane. Jednak okna dachowe mogą w znaczący sposób rekompensować to zyskami energii słonecznej. Latem, gdy zyski te mogłyby doprowadzić do przegrzania pomieszczeń na poddaszu, okna o wystawie południowej i południowo-zachodniej powinno się zacieniać.
Decydując się na zespolenie kilku okien i stworzenie dużego przeszklenia w połaci dachu, warto wybrać ciepłe okna, najlepiej o Uw nie wyższym niż 1,3 W/(m2.K), czyli zgodne ze standardem, który będzie obowiązywał od 2017 r. Bardzo ważne jest też odpowiednie wbudowanie ich w połać dachu i dokładne uszczelnienie styków. Służą temu kołnierze dachowe oraz zestawy izolacyjne.
Zespolenia kolankowe
To rozwiązanie na poddasza ze ścianką kolankową, zwłaszcza wysoką – powyżej 130 cm.
Okna kolankowe podobnie jak fasadowe umieszcza się w ścianie i na styku z dachem łączy z oknem połaciowym. Pozwala to na lepsze doświetlenie wnętrz i zapewnia rozleglejszy widok na otoczenie, zwłaszcza z pozycji siedzącej. Okna kolankowe są dopasowane szerokością do okien dachowych, więc zestaw może mieć szerokość od 78 do 114 cm. Można je połączyć z oknem o dowolnym sposobie otwierania.
Dostępne są w kilku wysokościach od 60 do 137 cm w wersji okna stałego, uchylnego lub rozwierno-uchylnego. Sposób otwierania powinien być dopasowany do wysokości, na której będzie zamontowane okno. Gdy umieścimy je niżej niż 85 cm nad podłogą, zgodnie z przepisami bezpieczeństwa może się jedynie uchylać, a rozwieralne musi mieć barierkę ochronną. Okno nieotwierane możemy wstawić nawet tuż nad podłogą.
Aby prawidłowo je zamontować, otwór w ściance kolankowej powinien być odpowiednio większy niż zewnętrzne wymiary okna. Pod oknem trzeba osadzić parapet, a styki ze ścianą wypełnić materiałem izolacyjnym. Te okna montuje się podobnie jak fasadowe – na kotwy do muru – więc do ich uszczelnienia nie używa się kołnierzy. Specjalnego połączenia kątowego wymaga styk okna kolankowego z oknem połaciowym. Uszczelnia się je materiałem izolacyjnym, a czasem dodatkowo skręca śrubami. Od zewnątrz połączenie osłania się elementami oblachowania.
Gdy ścianka kolankowa jest bardzo wysoka albo gdy okno połaciowe doświetla dwukondygnacyjną strefę dzienną, można je zestawić z kilkoma oknami kolankowymi umieszczonymi jedno nad drugim i połączonymi ościeżnicami lub zastąpić je jednoskrzydłowym oknem fasadowym o odpowiednio dobranej szerokości.
Zestawy kolankowe również można montować w zespoleniach poziomych. Wówczas konieczne jest wstawienie między okna kolankowe słupka konstrukcyjnego podpierającego krokiew, z którym będą skręcone ich ramy. W zespoleniu kolankowym wykorzystuje się kompletny kołnierz okna dachowego, a także profil łączący okno dachowe z kolankowym oraz oblachowania krokwi, które zostają odsłonięte po wycięciu wnęki okiennej w okapie.
Rozmiar okna a powierzchnia szyby
Standardowe okno dachowe 78 x 118 cm ma szybę o powierzchni 0,59 m2. Ale możliwości współczesnych okien są znacznie większe. Na poddaszu bez ścianki kolankowej bez ingerencji w konstrukcję więźby można wstawić okno o tej samej szerokości, lecz znacznie wyższe – nawet mające 206 cm, w którym szyba zajmuje 1,03 m2.
Takie możliwości ma okno Duet proSky (Fakro). To okno dwuskrzydłowe, w którym górne skrzydło ma podwyższoną oś obrotu, a dolne ze względów bezpieczeństwa jest stałe.
Nad niską ścianką kolankową można zamocować okna o wysokości do 160 cm. Nad wyższą sprawdzą się okna niższe, ale szersze. Blisko 1,2 m2 ma szyba w oknie o szerokości 114 i wysokości 140 cm, a 0,92 m2 w oknie tej samej wysokości, lecz szerokości 94 cm, a także w znacznie szerszym, za to niższym oknie 134 x 98 cm. Takie okna sprawdzą się w niskich pomieszczeniach, a także w łazienkach – umieszczone wysoko dostarczą dużo światła dziennego i zysków energetycznych, a zapewnią intymność.
