Fundamenty murowane: z czego zrobić ściany fundamentowe murowane

Murowane ściany fundamentowe są najpopularniejszym sposobem na wykonanie podziemnej części budynku. Fundamenty murowane najczęściej wykonuje się z bloczków betonowych lub keramzytobetonowych. Ale ściany fundamentowe można też murować z cegieł ceramicznych, cegieł silikatowych lub – choć robi się to rzadziej – z kamieni.

Ściany fundamentowe murowane

Są najpopularniejszym sposobem na wykonanie podziemnej części budynku. Nie tylko dlatego, że wykonawcy już od wielu lat znają je i cenią ich niezawodność. Elementy murowe są ogólnodostępne. Można je kupić znacznie wcześniej, niż się planuje rozpoczęcie prac, ułożyć w zadaszonym miejscu i wykorzystać wtedy, kiedy przyjdzie pora. Jeśli po budowie zostanie cała paleta elementów, często można ją zwrócić w miejscu zakupu, co nie jest możliwe choćby w przypadku mieszanki betonowej.Elementy murowe używane do wznoszenia ścian fundamentowych powinny być pełne, bez otworów, aby miały jak najmniejszą nasiąkliwość i dużą wytrzymałość. Wprawdzie norma dopuszcza stosowanie pod ziemią również standardowych elementów ściennych, ale tylko przy spełnieniu określonych warunków: grunt musi być przepuszczalny, nieagresywny, poziom wód gruntowych niski, a ściany bardzo starannie zabezpieczone przed wilgocią. Do tego producent musi jasno określić w karcie technicznej produktu, że przy spełnieniu tych warunków może on być użyty do budowy fundamentów, a konstruktor musi potwierdzić jego wytrzymałość na ściskanie i parcie gruntu (jeśli ma być użyty w ścianach piwnic). Ponieważ w miejscu budowy rzadko wykonuje się szczegółowe badania geotechniczne, najbezpieczniej jest użyć elementów typowych, czyli pełnych bloczków z betonu, keramzytobetonu, cegieł czy wracających po latach do łask kamieni.

Bloczki betonowe to pełne elementy o wymiarach odpowiadających mniej więcej sześciu cegłom – ich szerokość to 25 cm, długość 38 cm i wysokość 12 lub 14 cm. Można je układać na dowolnym boku, poziomo i pionowo, choć w tym ostatnim przypadku mur ma grubość zaledwie 12 cm, więc wykonuje się w ten sposób raczej ewentualne ściany wewnętrzne piwnicy lub podwaliny pod ściany elewacyjne i obmurówki. Ściany fundamentowe nie powinny być węższe niż 20 cm. Z bloczków betonowych można murować także ściany piwnic, ale wówczas należy nieco je wzmocnić. W tym celu co pewien odcinek ścianę się pogrubia, tworząc tak zwane pilastry, czyli muruje się w niej słupki z szerszych elementów albo wykonuje wzmocnienie ze zbrojonego betonu. Dzięki temu zwiększa się sztywność przegrody i zmniejsza jej podatność na napór gruntu.

Bloczki keramzytobetonowe są większe od betonowych (ich wysokość to 24 cm), mają też większą odporność na rozwój mikroorganizmów. Wyrabia się je z mieszanki betonowej zawierającej drobne frakcje keramzytu, dzięki czemu są lżejsze i cieplejsze, choć zachowują zwartą, nienasiąkliwą strukturę. W asortymencie wyrobów z keramzytobetonu są również kształtki wieńcowe i nadprożowe, które pozwalają na wygodne rozwiązanie górnej, cokołowej części ścian, przy połączeniu ze stropem nad piwnicą albo z podłogą parteru.

Sprawdź też: Bloczki keramzytobetonowe do budowy ścian fundamentowych

Cegły ceramiczne to bardzo wytrzymałe i odporne na czynniki środowiskowe elementy, lecz ze względu na małe rozmiary, utrudniające sprawne prowadzenie prac, są wypierane przez bloczki betonowe. Murowanie trwa długo, zużywa się przy tym nie tylko dużo cegieł, ale też zaprawy murarskiej. Rosnące koszty materiałów budowlanych i usług sprawiają, że taki fundament – a zwłaszcza wysokie i grube ściany piwnic – staje się nieopłacalny. Warto natomiast rozważyć użycie cegieł, jeśli mamy dostęp do elementów pochodzących z rozbiórki – zazwyczaj można je kupić bardzo tanio, a najczęściej pomimo upływu czasu są w dobrym stanie.Kamienie to niegdyś jedyny, dziś znowu dość popularny materiał na ściany fundamentowe. Stosuje się go jako podwalinę pod domy o charakterze regionalnym, nawiązujące do stylu starych budowli drewnianych albo wysokogórskich. Elementy rzadko są obrobione, bo wtedy zbyt dużo kosztują, najczęściej korzysta się z polnych piaskowców lub skaleni, dopasowując je tak, aby stworzyły w miarę równy mur. Niestety, wadą tego rozwiązania jest jego niepraktyczność – dolnej części cokołu nie da się poprawnie zaizolować bez jej wyrównania, a po otynkowaniu traci cały urok. Dlatego kamieni nie używa się do wznoszenia całych ścian fundamentowych, lecz tylko ich górnej części, czyli wystającego wysoko ponad grunt cokołu. Strefę poniżej gruntu wykonuje się z innych materiałów, na nich układa izolację przeciwwilgociową, a dopiero widoczny nad gruntem fragment muruje się z kamieni i impregnuje, aby zabezpieczyć go przed wpływem wilgoci.Bloczki silikatowe i z betonu komórkowego oraz pustaki z ceramiki poryzowanej to rozwiązanie w wielu przypadkach wystarczające, ale nie zawsze możliwe. Jeśli elementy są przez producenta dopuszczone do stosowania w częściach podziemnych budynku, można z nich murować, lecz zawsze na pełne poziome i pionowe spoiny oraz ze staranną, poziomą i pionową izolacją przeciwwilgociową. Trzeba przy tym szczególnie zadbać o to, aby izolacja nie uległa uszkodzeniu, bo zawilgocone elementy tracą nośność i mogą popękać.

Porządna zaprawa do murowania ścian fundamentowych

Zaprawą wypełnia się wszystkie spoiny, zarówno poziome, jak i pionowe, niezależnie od tego, jak są wyprofilowane krawędzie elementów – nawet te bloczki, które w ścianach zewnętrznych są przeznaczone do łączenia wyłącznie na cienką spoinę poziomą, w ścianach fundamentowych wymagają grubych spoin dookoła. Warstwa zaprawy nie powinna być cieńsza niż 1 cm. Do murowania ścian znajdujących się poniżej poziomu gruntu używa się zapraw cementowych, które są mocne i odporne na wilgoć. Nad ziemią można je zastąpić zaprawą cementowo-wapienną, bardziej lubianą przez wykonawców ze względu na lepszą urabialność. Tylko w przypadku mieszanek przygotowywanych na budowie lepiej zawsze dodawać nieco wapna, które poprawia plastyczność zaprawy. Wprawdzie zmniejsza się przy tym jej nośność i odporność na wodę, ale lepiej współpracuje ona wtedy z bloczkami i cegłami, a to bardzo istotne dla trwałości muru. Mieszanki gotowe nie potrzebują wapna, bo mają inne dodatki, które poprawiają ich plastyczność. Wytrzymałość zaprawy (klasa) powinna być odpowiednio dobrana do materiałów ściany – nie może być ani zbyt słaba, ani zbyt mocna. Jeżeli będzie mocniejsza niż bloczki, to pod wpływem obciążeń może dojść do popękania konstrukcji muru – zamiast wzdłuż spoin, rysy pojawią się w słabszych od nich bloczkach. Jeśli więc bloczki mają klasę 15 (najbardziej popularną), to zaprawa powinna mieć wytrzymałość maksymalnie 10 MPa. Oczywiście nie może też być zbyt słaba, bo pod wpływem obciążeń popęka i przestanie spełniać swoją funkcję spoiwa muru, czyniąc z niego stos luźno ułożonych elementów. Optymalna klasa zaprawy zawsze jest podana w projekcie i nie wolno jej na własną rękę zmieniać. Jeśli kupuje się mieszanki gotowe, wystarczy postępować zgodnie z instrukcją podaną w karcie technicznej czy na opakowaniu, aby uzyskać klasę i konsystencję o odpowiednich parametrach. Niektóre takie zaprawy nadają się też do stosowania w temperaturze niższej niż standardowe 5°C, więc pozwalają na większe uniezależnienie się od pogody.