Blachy dachowe. Pokrycia z blachy na rąbek stojący
Blacha dachowa jest wciąż na topie. Panele z blachy na rąbek stojący układa się szybko i sprawnie, wyglądają elegancko, a przy tym będą służyć długie lata. Warto się im przyjrzeć z bliska.
Powraca moda na krycie dachów blachą płaską. Czasem jest to nawiązanie do tradycji – w ten sposób odtwarza się pierwotny wygląd budynków zabytkowych i remontowanych. Ostatnio jednak to pokrycie kojarzy się także z nowoczesną architekturą. Wyglądające lekko stalowe dachy są coraz bardziej popularne. Widuje się je zarówno na dużych budynkach, jak i na domach jednorodzinnych. Współcześni projektanci sięgają po ten rodzaj pokrycia dachowego, ponieważ doceniają to, że płaskie arkusze blachy nie naśladują innych materiałów. Ich prostota i skromność pozostają w zgodzie z aktualnym trendami.
Tradycyjny rąbek stojący
Dawniej dachy kryto arkuszami blachy ocynkowanej. Aby uzyskać szczelne i stabilne pokrycie, blachy łączyło się na rąbki, zakładając i zaginając razem krawędzie arkuszy. Na rąbki stojące łączy się te krawędzie, które biegną od okapu do kalenicy, natomiast poprzeczne krawędzie połaci dachu – na rąbki leżące. Połączenie może być pojedyncze (powstaje przez zagięcie sąsiadujących arkuszy) lub podwójne (powstaje przez zagięcie i wywinięcie sąsiadujących arkuszy). Metodą, która dominuje obecnie, jest krycie dachów blachą płaską z taśmy (blachy dostarczanej w rolkach). Ten sposób jest wygodny i pozwala ograniczyć liczbę poprzecznych połączeń rąbkowych. Taki dach wygląda lekko, choć tak naprawdę jego ciężar jest duży, bo blachę płaską układa się zawsze na sztywnym poszyciu (deskowaniu).
Panele z blachy na rąbek stojący
Podobny efekt zapewnia stosunkowo nowe rozwiązanie, czyli panele z blachy płaskiej. Tak jak blachodachówki panele wytwarza się zazwyczaj z blachy ocynkowanej grubości 0,5, 0,6 lub 0,7 mm, powlekanej kolorową powłoką ochronno-dekoracyjną z poliestru, puralu lub warstwą innego rodzaju (zależnie od producenta). Niektóre modele mają zupełnie płaską powierzchnię, większość jednak ma podłużne niskie przetłoczenia, które służą wzmocnieniu długich arkuszy i zapobiegają ich falowaniu. W sprzedaży są też panele o wytłaczanej, nieregularnej fakturze. Producenci oferują panele różnej szerokości. Warto zapytać nie tylko o szerokość całkowitą, lecz także tę uzyskiwaną po ułożeniu, czyli tak zwaną efektywną (inaczej krycia lub roboczą); szerokość całkowita może wynosić od 34,5 do 67 cm, a efektywna – od 30 do 59,5 cm. Maksymalna długość dostępna na rynku to 10 m, jednak najczęściej jest to 7 m.
Jak kupować i montować blachę dachową w postaci paneli?
Panele są dostarczane na zamówienie, w długościach ustalanych na podstawie wymiarów i kształtu dachu. Podstawowa zaleta tego pokrycia to łatwy sposób łączenia paneli. Służą do tego wyprofilowane zamki. Rąbki charakterystyczne dla tradycyjnych dachów powstają już w fabryce – dekarz nie musi zaginać blachy na dachu. Obie podłużne krawędzie każdego panelu są wyprofilowane – z jednej strony rąbek jest niższy, z drugiej – tej, która przykryje bok sąsiedniego panelu – wyższy. Podczas montażu każdy kolejny panel nakłada się krawędzią na poprzedni, a następnie dociska na całej długości, tak żeby zamek się zatrzasnął (zaczynając od okapu i posuwając się w stronę kalenicy). Można to robić ręcznie lub pomagając sobie gumowym młotkiem. Połączenie takie jest mniej pracochłonne niż wykonywanie tradycyjnych rąbków (choć obróbki robi się trudniej). Każdy panel ma też gotowe otwory montażowe ułatwiające mocowanie do konstrukcji. Dzięki temu podczas montażu paneli nie trzeba przebijać powierzchni pokrycia.
Panele z blachy na rąbek stojący: czy sztywne poszycie jest konieczne?
Panele z blachy na rąbek stojący nie wymagają budowania na dachu sztywnego poszycia z desek. Można je położyć na dachu krytym folią i przymocować na łatach. To wpływa na obniżenie ciężaru całego dachu, a także pozwala zmniejszyć koszty materiału o wykonanie poszycia z desek. Konstrukcja pod panele wygląda identycznie jak pod blachodachówkę lub blachę trapezową.
Przeczytaj także:
Montaż izolacji z membrany dachowej
Gdy nie przewidujesz sztywnego poszycia, na krokwiach rozpościera się wysokoparoprzepuszczalną membranę dachową. Najpierw nabija się kontrłaty grubości nie mniejszej niż 2,5 cm, wzdłuż grzbietów krokwi tak, żeby dociskały do nich membranę i tworzyły szczelinę wentylacyjną. Prostopadle do kontrłat mocuje się łaty. Ich rozstaw powinien wynosić 25-30 cm. Szerokość łat to 8 cm, a ich grubość dobieraj do rozstawu krokwi: rozstaw 60 cm – grubość łaty 3 cm; rozstaw 90 cm – grubość łaty 3,2 cm.
Montaż paneli do sztywnego poszycia
Panele układa się także na sztywnym poszyciu z desek lub płyt i niektórzy producenci zalecają właśnie takie rozwiązanie. W takim wypadku, aby zapewnić wentylację pokrycia, między blachą a deskowaniem trzeba ułożyć warstwę rozdzielającą, na przykład folię czy membranę separacyjną zapewniającą wentylację, a także tłumiącą odgłosy deszczu oraz drgania powodowane porywami wiatru. Jeszcze innym sposobem jest budowa na sztywnym poszyciu podkonstrukcji z kontrłat i łat. Panele łączy się przez zatrzaśnięcie rąbka i mocuje do łat wkrętami o płaskich łbach lub haftrami (specjalnymi uchwytami zwanymi też żabkami lub łapkami). Do mocowania sztywnego pokrycia używa się wkrętów.
Przeczytaj także:
Panele z blachy na rąbek stojący: na jaki dach?
O ile blachę płaską można stosować do krycia dachów o minimalnym kącie nachylenia 5º, to panele nadają się na dachy o kącie nachylenia nie mniejszym niż 8º (14%). Wybierając rodzaj paneli, warto zwracać uwagę na wysokość rąbka, bo im mniejsze nachylenie połaci, tym rąbek powinien być wyższy. Pionowe rąbki fabrycznie wyprofilowane wzdłuż krawędzi mają wysokość 25, 32 lub 37 mm. Jeżeli kryjesz dach tradycyjnie blachą przygotowywaną na placu budowy, można wykonać wyższy rąbek, a potem zagiąć go podwójnie, co gwarantuje szczelność. Długość paneli dobiera się do wymiarów konkretnej połaci. Na małych dachach (o długości połaci do 10 m) jeden panel może pokryć całą jej długość. W innych wypadkach panele łączy się wzdłuż krótszej krawędzi.
Panele z blachy na rąbek stojący: materiał z wymaganiami
- Panele najlepiej przewozić i przechowywać w pozycji stojącej. Podczas transportu bezwzględnie należy zabezpieczyć paczki przed przesuwaniem i zamoczeniem.
- Rozładunek powinien być prowadzony specjalistycznym sprzętem lub przez odpowiednią liczbę osób, tak aby nie dopuścić do deformacji materiału. Nie wolno też przesuwać paneli jeden po drugim, bo mogłyby się porysować.
- Dowiezione elementy, jeśli nie będą musiały czekać dłużej niż dwa tygodnie, można umieścić na równym, suchym podłożu i zakryć plandeką w taki sposób, by miały zapewniony dostęp powietrza. Folię lepiej zerwać, a panele przełożyć cienkimi, miękkimi przekładkami – inaczej pod wpływem wilgoci i słońca folia ochronna może przywrzeć, a podczas jej usuwania można uszkodzić powłokę ochronno-dekoracyjną.
- Jeśli okaże się, że z jakiegoś powodu konieczne jest dłuższe przechowywanie paneli, należy je umieścić w pomieszczeniu. Trzeba jednak pamiętać, że montaż musi się odbyć nie później niż pół roku od zakupu.
- Do cięcia paneli powinno się używać ręcznych lub elektrycznych nożyc (nibblerów). Elementów nie wolno przycinać pilarką ani szlifierką kątową, bo powstające wtedy iskry mogą zniszczyć powłokę i warstwę ocynku.
- Po cięciu lub wierceniu należy natychmiast zmiatać z dachu wszelkie opiłki, bo mogą porysować powłokę.
- Miejsca cięcia lub wiercenia w blasze oraz wszelkie zarysowania trzeba zamalować dostarczaną przez producenta pokrycia farbą zaprawkową lub lakierem zaprawkowym. Wcześniej powierzchnię należy oczyścić z brudu i tłuszczu.
