Wybieramy okap

Czasem już podchodząc do drzwi, wiemy, że gospodarze ugoszczą nas bigosem. W dodatku przypalonym. Zapachy nie byłyby tak dokuczliwe, gdyby nad kuchnią mieli okap i używali go podczas gotowania.  

Zobacz galerię 3 zdjęcia

Autor: Marcin Czechowicz

Co to jest okap?

Coraz więcej kuchni jest wyposażonych w okap. W niektórych domach uważa się, że jest on tak samo niezbędny jak sama kuchenka. Dzięki okapom po domu nie roznosi się zapach smażonej ryby, przypalonego krupniku czy octu szykowanego do marynat. Bez nich na szafkach kuchennych osadzają się drobiny tłuszczu pochodzące z oparów gotowanych potraw i unoszące się w powietrzu. Sprawny okap usuwa z pomieszczenia kuchennego nadmierną wilgoć. Stanowi integralną część kuchni, a jeśli jest dopasowany do jej wystroju – zdobi pomieszczenie.

Wyciąg czy pochłaniacz?

Planując zabudowę lub przebudowę kuchni, oprócz miejsca na lodówkę, zlew i zmywarkę powinniśmy nad kuchenką przewidzieć miejsce na okap. Okap ma do spełnienia ważne zadanie i musi być nie tylko odpowiednio zainstalowany, ale i dobrany. Rynek zasypany jest różnymi okapami – krajowymi i zagranicznymi – trudno nie pogubić się w ofertach. Przy kupnie okapu radzimy postępować zgodnie z pewnymi zasadami. Najpierw trzeba odpowiedzieć sobie na dwa pytania. Po pierwsze – jakie są nasze oczekiwania? Po drugie – na co możemy sobie pozwolić ze względów technicznych i finansowych? 

Okap może być podłączony do kanału wentylacyjnego. Pracuje wtedy w systemie otwartym jako wyciąg. Jeśli nie jest podłączony do wentylacji – pracuje w systemie zamkniętym jako pochłaniacz zapachów.

Każdy dom powinien być wyposażony w układ wentylacyjny. Mimo to nie zawsze można podłączyć do niego wyciąg. Tak może się zdarzyć na przykład w domu wielorodzinnym (zwykle wielopiętrowym), wyposażonym w zbiorcze kanały wentylacyjne. Do zbiorczego kanału nie wolno podłączyć okapu kuchennego. Nie wolno również podłączać go do wentylacji grawitacyjnej, jeśli w domu jest kominek opalany drewnem lub węglem albo inne urządzenia z grawitacyjnym odprowadzeniem spalin (na przykład kuchenka gazowa, kocioł gazowy).

Okap podłączony do takiej instalacji może zakłócić ciąg i spowodować, że spaliny zamiast uchodzić do komina będą wracały do pomieszczeń mieszkalnych. Okap pracujący jako wyciąg zbiera powietrze znad kuchenki i wydmuchuje je na zewnątrz. Do przewodu wentylacyjnego podłączony jest rurą, zazwyczaj o przekroju kołowym i średnicy 125 lub 150 mm. Niektórzy producenci proponują też rury o przekroju prostokątnym.

Zobacz galerię 2 zdjęcia

Autor: archiwum muratordom

Okap może być podłączony do kanału wentylacyjnego. Pracuje wtedy w systemie otwartym jako wyciąg.

Okap pracujący jako pochłaniacz pracuje w systemie zamkniętym; filtruje powietrze i po przefiltrowaniu wydmuchuje je z powrotem do pomieszczenia. Pochłaniacze stosowane są tam, gdzie nie ma możliwości odprowadzenia oparów kuchennych na zewnątrz. Powietrze zasysane przez pochłaniacz przechodzi przez system filtrów zatrzymujących tłuszcze i substancje zapachowe, po czym już czyste zawracane jest do kuchni.

Miejsce na okap

Prawie wszystkie wersje okapów mogą pracować zarówno w systemie zamkniętym, jak i (po podłączeniu do kanału wentylacyjnego) w otwartym. Gdy wiemy już, czy okap ma działać jako wyciąg, czy jako pochłaniacz, pozostaje zastanowić się, gdzie go umieścić.

Okapy mogą być:

• przyścienne – instalowane pomiędzy szafkami kuchennymi, bezpośrednio do ściany, zwane też kominowymi;  narożne – usytuowane w rogu kuchni, montowane bezpośrednio do ściany
• wyspowe (zwane niekiedy wolno wiszącymi) – przymocowane do sufitu, nad kuchenką ustawioną z dala od ścian kuchni; 
• uchylne – do zainstalowania między szafkami, okap taki włącza się przez uchylenie płyty obudowy – stąd jego nazwa;  
• podszafkowe – montowane pod wiszącą szafką kuchenną; 
• szufladowe – również montowane pod szafką wiszącą, wyposażone w wysuwaną płytę pochłaniającą.

Mechanika

Okapy kuchenne mogą być wyposażone w jeden lub dwa silniki. Ich moc wynosi od 18 do ponad 200 W. Te o dużej mocy są potrzebne, aby „wepchnąć” zużyte powietrze do przewodu wentylacyjnego. W okapach pracujących w systemie zamkniętym nie ma potrzeby instalowania silników o większej mocy. Czasem silnik można umieścić poza okapem, w kanale wentylacyjnym, dzięki czemu urządzenie pracuje ciszej. Większość spotykanych na rynku okapów kuchennych nie ma jednak takiej możliwości. Napędzany silnikiem wentylator zasysa powietrze spod okapu i tłoczy je do kanału (system otwarty) lub do układu filtrów (system zamknięty). Wentylator może zasysać powietrze jednostronnie (od spodu), dwustronnie (od spodu i z przodu), a w wersjach wyposażonych w dwa silniki – nawet czterostronnie (ze wszystkich stron), dzięki czemu zwiększa się wydajność okapu.

Wydajność

Wydajność okapów jest zróżnicowana. Im jest większa, tym więcej powietrza okap może wymienić w jednostce czasu. Najprostsze przetłaczają nieco ponad 200 m³ powietrza w ciągu godziny, a w pełni zautomatyzowane wyciągi, dostosowane do dużych kuchni, wyciągają blisko 800 m³ na godzinę. 

Wyciąg powinien być tak dobrany, aby pracując z maksymalną wydajnością, w ciągu godziny przynajmniej sześć razy wymienił powietrze w pomieszczeniu. Z drugiej jednak strony, nie jest prawdą, że im więcej, tym lepiej. W kuchniach, gdzie gotuje się na kuchenkach gazowych nie powinno się stosować okapów o dużej wydajności, które wymieniają powietrze więcej niż 12 razy na godzinę. W pobliżu palnika wytwarzałyby podciśnienie, przez co pogarszałyby się warunki spalania gazu. Jeśli zdecydujemy się na okap pracujący w systemie zamkniętym, jego wydajność powinna być około 15% mniejsza od wydajności wyciągu dobranej do takiej samej kuchni.

Głośno, cicho – jak kto chce

Okapy nie są bezgłośne. Ale można się przyzwyczaić do poziomu emitowanego przez nie dźwięku, zwłaszcza że okap nie jest urządzeniem pracującym nieprzerwanie i nie zawsze działa na najwyższych obrotach. Najgłośniejsze okapy podczas pracy z maksymalną mocą emitują dźwięki, których głośność nie przekracza 72 dB. Dla porównania rozmowa między dwoma osobami to hałas rzędu 50 dB, odgłos maszyny do szycia – 70 dB, a tradycyjny odkurzacz – 72 dB. Niektóre firmy zastosowały w swoich produktach okładziny wyciszające, znacznie obniżające hałas emitowany podczas pracy okapu.

Włączasz mechanicznie lub elektronicznie

Najprostsze modele okapów uruchamiane są za pomocą przycisku włącz-wyłącz, czasami – przez przesunięcie suwaka. Okapy uchylne włączają się po uchyleniu, a szufladkowe – po wysunięciu szuflady. Nowoczesne modele sterowane są elektronicznie. Sensory umieszczone z przodu okapu ułatwiają precyzyjne ustawienie prędkości wentylatora, a więc i wydajności urządzenia. Prędkość wentylatora okapu kuchennego można w niektórych modelach ustawiać nawet w zakresie od 1 do 8. Można kupić okapy z cyfrowym wyświetlaczem, na którym z łatwością odczytuje się poziom prędkości wentylatora. Na panelu sterowania oprócz sensorów, suwaków czy przycisków można czasem znaleźć kontrolki informujące o konieczności wymiany filtrów. Producenci wyposażenia kuchni dążą do pełnej automatyzacji urządzeń, dlatego okap może być wyposażony w pilota do zdalnego sterowania. Bywają też okapy z pamięcią, a nawet z możliwością programowania ich pracy.