Spis treści
Produkcja szklanych bombek choinkowych w Polsce
Historia produkcji szklanych bombek choinkowych w Polsce związana jest z wielowiekową tradycją dmuchania szkła, lecz prawdziwy rozwój tego rzemiosła w kontekście ozdób bożonarodzeniowych nastąpił w drugiej połowie XIX wieku pod wpływem mody niemieckiej. Pierwsze manufaktury powstały na terenie zaboru pruskiego i austriackiego, gdzie szklarze zaczęli ręcznie formować cienkościenne kule. Rozkwit nastąpił w okresie międzywojennym - w małych, rodzinnych warsztatach na Kielecczyźnie, Mazowszu powstały wytwórnie eksportujące bogato srebrzone i ręcznie malowane bombki do Europy i USA, kształtując charakterystyczny polski styl z motywami roślinnymi, aniołami i scenami religijnymi.
Po II wojnie światowej produkcja została znacjonalizowana i skoncentrowana w dużych hutach (m.in. „Ząbkowice”, „Krosno”, „Irena”), które zachowały ręczne dmuchanie i srebrzenie, zapewniając polskim bombkom światową renomę. Po 1989 roku odrodziły się prywatne, rodzinne manufaktury, powracające do tradycyjnych technik. Dzięki temu Polska pozostaje jednym z ostatnich krajów Europy, gdzie bombki powstają głównie ręcznie - od dmuchania, przez srebrzenie azotanem srebra, po precyzyjne malowanie.
Polskie bombki zdobią dzisiaj nie tylko nasze domy, ale także wiszą na drzewkach w wielu innych państwach. Spora część rodzimej produkcji trafia bowiem na eksport.
Szklane bombki choinkowe z naszego kraju od wielu lat regularnie zdobią oficjalną choinkę Bożego Narodzenia w Białym Domu i drzewko na Placu św. Piotra w Watykanie - to jeden z najlepszych „certyfikatów jakości”, jakie może otrzymać tradycyjne rzemiosło.
Jak powstają bombki? Tu najważniejszy jest człowiek i jego precyzja!
Proces tworzenia tradycyjnej polskiej bombki choinkowej to w pełni ręczna, wieloetapowa sztuka, którą wykonuje się niemal tak samo od ponad stu lat. Wszystko zaczyna się od szklanej rurki (tzw. laski szklanej), którą dmuchacz rozgrzewa w palniku gazowo-tlenowym do temperatury ok. 800–1000 stopni Celsjusza, aż szkło staje się plastyczne. Przez ustnik wdmuchuje powietrze, jednocześnie obracając rurkę, tworząc idealnie kulistą (lub innego kształtu) bańkę o ściankach cieńszych niż 0,5 mm. Gorącą bombkę odcinana nożycami i szybko schładza w piecu wyżarzarkowym, by uniknąć pęknięć. Kolejny etap to srebrzenie: do wnętrza jeszcze ciepłej kuli wlewa się roztwór azotanu srebra z amoniakiem i glukozą; po wstrząśnięciu i wypłukaniu szkło pokrywa się od środka lustrzaną, idealnie gładką warstwą srebra. Potem bombka trafia do lakierni, gdzie jest ręcznie malowana.
W naszej firmie każdy etap powstawania bombki to prawdziwe rękodzieło. Wszystkie ozdoby są dmuchane ustnie i dekorowane ręcznie przez doświadczonych, niezwykle utalentowanych rzemieślników. To właśnie dzięki ich precyzji, wyczuciu estetyki i artystycznym umiejętnościom każda bombka jest niepowtarzalna i tworzona z prawdziwą dbałością o detale
- mówi Żaneta Miziołek z firmy KADPOL w wielkopolskim Gnieźnie.
Czytaj także: Bombki choinkowe ręcznie robione - z recyklingu. Jak zrobić takie bombki?
Chociaż w dzisiejszych czasach w wielu branżach ludzi coraz częściej zastępują maszyny, to w przypadku produkcji bombek, technologia nie zmienia się od lat. Mówi o tym Karina Jamorek z warszawskiej Fabryki Bombek.
Produkcja Bombek od powstania praktycznie nie zmieniła się technologicznie. Są fabryki, które są w stanie maszynowo wydmuchać jedynie okrągłe bombki w maksymalnym rozmiarze 80 mm. Dmuchanie maszynowe jest stosowane również od kilku lat. Praca dmuchacza lub też fachowo - formierza wyrobów szklanych - również się nie zmieniła. Nadal jest to praca ze szkłem przy ogniu wartości ok 1000 stopni Celsjusza, co stanowi permanentne narażenie się na oparzenie szkłem, które czasem po prostu potrafi pęknąć w trakcie pracy.
Trendy w bombkach choinkowych. Co najchętniej wieszamy na choince?
Poza tradycyjnymi kulami- gładkimi lub z pięknym, ręcznie malowanym wzorem, nasze świąteczne drzewka zdobią także bombki w różnych kształtach. W okresie PRL dmuchano grzyby (najczęściej muchomory z białymi kropkami), czerwone parasolki, ptaki na klipsach, owoce i warzywa, rakiety kosmiczne „Sputnik” i „Wostok”, samochodziki Syrenki i Warszawy, samoloty MIG-15, a także postacie z bajek: Czerwonego Kapturka, krasnoludki, Mikołaje na sankach i Dziadka Mroza w futrzanej czapce.
Jakie bombki modne są dzisiaj? Zapytaliśmy bezpośrednio w fabrykach!
O kolorach, które królują teraz na choinkach, mówi przedstawicielka firmy KADPOL.
Wielu klientów wybiera nadal tradycyjne czerwone, złote czy białe bombki . Jednak widzimy też wzrost zainteresowania modnymi pastelami m.in.: pudrowy róż, błękit, ecri, turkus czy głębokie zielenie a nawet czarne maty.
i
Natomiast o nietypowych zamówieniach na bombki, opowiedziała nam pani Kamila z Fabryki Bombek:
Najbardziej nietypowym zamówieniem niemożliwym do zrealizowania była strzykawka dla firmy farmaceutycznej. W zasadzie wszystko bez wyjątku co produkujemy ma swoich odbiorców. Trudno powiedzieć, czy jakaś forma jest bestsellerem. Zawsze znajdzie się chętny zarówno na piękny lampion, żyrandol, skrzynię z kosztownościami, meble jak i chętny na Krecika, pandę, konia czy Mikołaja.
Polecamy: Bombki i ozdoby choinkowe. Zobacz, jak pomysłowo ozdobić choinkę
Także w Fabryce Bombek GMC Staszów każda bombka tworzona jest ręcznie, ze szczególnym zaangażowaniem.
Nasz wyjątkowy zespół tworzy dr Lucyna Gozdek - znana i ceniona na całym świecie projektantka, która tworzy wszystkie wzory i wnosi do firmy nie tylko talent, ale też ogromną pasję (...) Przy jednej ozdobie pracuje zwykle od 10 do 12 osób, co najlepiej pokazuje, jak duży udział ma u nas praca ludzkich rąk. Od lat budujemy renomę GMC Fabryki Bombek jako producenta wyjątkowych, ręcznie zdobionych ozdób choinkowych, które wyróżniają się najwyższą jakością wykonania i niepowtarzalnym designem. Dzięki wieloletniej tradycji i pasji całego zespołu nasze bombki są dziś doceniane nie tylko w Polsce, ale również na wielu rynkach na całym świecie
- opowiadają przedstawiciele firmy.
Produkcja bombek - praca wre tu tylko przed świętami?
W polskich manufakturach i małych fabrykach bombek choinkowych praca trwa przez okrągły rok - nigdy nie milknie syk palników ani szelest pędzli. Jak to wygląda w praktyce?
Okres przedświąteczny to oczywiście czas największego zainteresowania i intensywnej sprzedaży, ale produkcja trwa u nas przez cały rok. Aby przygotować tysiące wzorów i zrealizować wszystkie zamówienia, musimy zaczynać dużo wcześniej. Już wiosną i latem powstaje większość kolekcji, a jesienią dopracowujemy szczegóły. Dodatkowo tworzymy ozdoby także na inne okazje, jak choćby wiosenne dekoracje czy bombki tematyczne. Dzięki temu u nas praktycznie nie ma przerwy.
- podsumowuje przedstawiciel Fabryki Bombek GMC Staszów.
Zobacz galerię: Jak się robi bombki na choinkę? Odwiedziliśmy fabrykę bombek w Piotrkowie Trybunalskim!
