Dom kostka do remontu: tylko lifting elewacji czy gruntowna przebudowa?
Stare domy z czasów PRL-u nie spełniają dzisiejszych oczekiwań wizualnych oraz funkcjonalnych. Remont domu kostki to okazja, by nadać domowi styl i stworzyć nowe wnętrze. Przekonaj się, jak możesz zrobić, aby dom wyglądał jak nowy oraz na co lepiej się nie decydować.
Chociaż remont domu, który ma kilkadziesiąt lat, jest kosztowny i bardziej uciążliwy niż budowa nowego, to i tak warto się go podjąć. Często walorem starych domów jest ich atrakcyjna lokalizacja. Są one zazwyczaj położone na dużych działkach, których dodatkowym atutem bywają pięknie utrzymane ogrody ze starym drzewostanem. Niebagatelna jest też ich wartość sentymentalna, przywiązanie do miejsca, osadzenie w otoczeniu. Wszystko to odgrywa dużą rolę dla inwestorów, którzy decydują się na remont.
Prace można ograniczyć do odnowienia bryły domu: wymiany okien, drzwi czy też do pokrycia ścian nowym materiałem elewacyjnym, albo poszerzyć ich zakres o bardziej radykalne rozwiązania, na przykład dobudować nowe detale lub nawet wbogacić dom o nowy kształt dachu i dodatkowe części. Prosta forma domu kostki jak żadna inna otwiera wiele możliwości zmian. Można nadać jej charakter nowoczesnej modernistycznej willi lub potraktować jako podstawę do zupełnej zmiany architektury domu.
Elewacja po liftingu
Najczęściej razi nas schematyczność elewacji kostek, ich uboga forma: typowe okna wtapiające się w szare otynkowane ściany przykryte stropodachem. Impulsem do poprawienia wyglądu elewacji jest docieplenie ścian zewnętrznych i fundamentowych. To często konieczność, ponieważ kostki były budowane z kiepskich materiałów słabo izolujących termicznie. Zmian na elewacji dokonuje się także podczas wymiany okien. Najlepiej połączyć wymianę okien z dociepleniem ścian. Ten typ architektury daje znacznie większy wybór kompozycji kształtów okien niż architektura tradycyjna. Ich wielość sprawia, że odpowiednio zaprojektowane na elewacji mogą całkowicie zmienić jej wygląd. Do wyboru mamy portfenetry, okna panoramiczne, pasmowe, narożne, łukowe, trójkątne i okrągłe. Połączenie różnych rodzajów okien dobrze wpisuje się w prostą, zamkniętą bryłę domu kostki, urozmaica elewację, wzbogaca ją, tworzy jej indywidualność. Nowe kształty okien pozwalają nadać kostce charakter nowoczesnych willi. Gdy zestawiamy okna o różnorodnych kształtach, trzeba zadbać, by ich górne krawędzie były na tym samym poziomie. Wymiana okien na portfenetry lub duże okna balkonowe może też wpłynąć na lepsze powiązanie domu z ogrodem.
Autor: Andrzej Szandomirski
Przebudowa dachu
Stare kostki były najczęściej przykryte stropodachem. Podczas remontu domu inwestorzy często uciekają od płaskich dachów, które są dla nich synonimem PRL-owskiej siermiężności. Niesłusznie – płaski dach daje szansę na ciekawe zaaranżowanie elewacji, które stają się wizytówką domu. Łatwiej też dom z niewidocznym płaskim dachem skomponować z nowymi elementami: bryłami i detalami. Jak żaden inny płaski dach daje możliwość połączenia go z dachami o innych kształtach – zarówno domów z sąsiedztwa, jak i części dobudowanych do starej kostki. Sprawdzi się też jako miejsce na taras z ogrodem. Niezbyt atrakcyjne pokrycie stropodachu wykonane z papy można zasłonić attykową ścianą, wtedy stanie się on zupełnie niewidoczny. Płaski dach daje nam też możliwość pełnego wykorzystania ostatniej kondygnacji, na której nie ma skosów. Zachowując konstrukcję stropodachu, oszczędzamy, gdyż nie ma konieczności wykonania nowej więźby. Zmiana dachu na spadzisty niesie za sobą zmianę stylistyki domu i generuje koszty, wpływa też na wygląd zewnętrzny domu oraz jego proporcje. Może pociągnąć za sobą całkowitą zmianę wizerunku domu, zwłaszcza jeśli zdecydujemy się na lukarny, dlatego lepiej wykorzystać okna połaciowe, które harmonijnie wpiszą się w stylistykę domu. Pamiętajmy, że po zdjęciu pokrycia dom jest narażony na deszcz, konieczne jest więc zabezpieczenie go folią na czas, gdy prace na dachu nie są wykonywane.
Poradź się eksperta!
Zanim przystąpimy do remontu domu, warto zlecić konstruktorowi wykonanie oględzin budynku. Konieczne będą odkrywki fundamentów, dzięki którym oceni on stan izolacji pionowej ścian (lub stwierdzi jej brak), rodzaj gruntu, na jakim posadowiono ławy fundamentowe, szerokość i wysokość ław fundamentowych, materiał, z którego je zbudowano. Skucie fragmentów tynków zewnętrznych i wewnętrznych pozwoli określić rodzaj materiału i wytrzymałość ścian konstrukcyjnych. Dzięki nawierceniu otworu przez całą grubość ściany zewnętrznej poznamy rodzaj materiału, z którego postawiono ściany poszczególnych kondygnacji. Należy też wykonać odkrywki stropu – co pozwoli określić, z czego zrobiono stropy.
Zamiast jednej bryły domu
Mimo że domy kostki są piętrowe, ich powierzchnia jest dość mała. Przyczyna jest prosta: socjalistyczne normy ograniczały powierzchnię mieszkalną domów jednorodzinnych do 110 m2. Dla wielu współczesnych rodzin to zbyt mała przestrzeń życiowa, dlatego często remont wiąże się również z rozbudową. Dom kostka – neutralny w formie – jest dobrym punktem wyjścia do dobudowania nowych części, ze względu na swój prosty kształt dobrze je „przyjmuje”. Stary dom może stać się częścią większej struktury – zamiast jednej może tworzyć kilka brył. Nowe elementy poprawiają wygląd elewacji i wpływają na funkcjonalność wnętrz – można je połączyć, powiększyć, otworzyć. Dowieszony wykusz, ryzalit czy dobudowany wiatrołap rozrzeźbiają bryłę budynku – mogą być detalami wyróżniającymi dom, służą też poprawieniu domowej komunikacji. Ciasny i ciemny przedsionek wymaga powiększenia i doświetlenia. Jeśli dobudujemy nowy wiatrołap, stary przedsionek można włączyć w przestrzeń holu, tak by przejął jego funkcję. Takie rozwiązanie ułatwi też otwarcie wnętrz. Warto przebudować schody zewnętrzne – w starej kostce były one zazwyczaj wąskie. Zamiast wysokich jednobiegowych można wykonać dwubiegowe.Mankamentem starych kostek jest złe powiązanie z ogrodem lub jego brak. Są one najczęściej podpiwniczone, co sprawia, że tarasy są w nich wyniesione ponad teren, w konsekwencji do ogrodu trzeba schodzić po schodach, które przeważnie są wąskie. Rozbudowa tarasu i poszerzenie schodów sprawią, że ogród przybliży się do domu, umożliwią też zaaranżowanie na tarasie miniogródka w skrzyniach bądź w donicach. Jeśli wymiary działki na to pozwalają, warto dokonać rozbudowy bryły domu, co nada jej lepsze proporcje. Kostka piętrowa jest dobrym punktem wyjścia do wykreowania domu o nowoczesnej rozczłonkowanej bryle. Trudniej z niej natomiast stworzyć tradycyjny dom, na przykład w stylu dworkowym. Parterowa kostka daje większe możliwości wykreowania z niej budynku w wymarzonym stylu, także bliźniak stwarza takie szanse. Jeśli do starej kostki dostawiamy nowe części, warto postawić je, zamieszkać w nich i dopiero wtedy rozpocząć remont.
Remont domu z głową
- Przebudowę warto wykorzystać na maksymalne zmodernizowanie domu. Jeśli jednak nie możemy go przebudować w pełnym zakresie, najpierw wykonujemy te prace, które są najpilniejsze.
- Planując roboty, pamiętajmy, że dom jest nie tylko miejscem budowy, ale i mieszkania. Jeśli do starej kostki dostawiamy nowe części, warto postawić je, zamieszkać w nich i dopiero wtedy rozpocząć remont starej kostki.
- Jeśli remontujemy dom stanowiący jedną bryłę, lepiej wyremontować piętro i dopiero wziąć się za parter. Gdy wymieniamy instalacje, jest to trudne, od razu rujnujemy cały dom.
- Koszt przebudowy domu może być o 30-40% wyższy niż koszt budowy nowego domu. Najlepiej zdecydować się na przebudowę etapami, wtedy koszty remontu rozkładają się w czasie, a my mamy gdzie mieszkać.
- Przygotujmy kosztorys. Pomoże on rozłożyć inwestycję na etapy, rozliczyć wykonawcę z wykonywanych prac i zużytych materiałów, a także ocenić opłacalność inwestycji.
- Zanim przystąpimy do remontu domu, trzeba wybrać wykonawcę, poprosić go o harmonogram prac i podpisać umowę.
Zysk przestrzeni i funkcji
Kolejnym minusem starych kostek jest mało funkcjonalny układ wnętrz: wąska klatka schodowa, brak drugiej łazienki, zamknięta niewielka kuchnia. Warto go podczas przebudowy zmienić. Jest to jednak trudne ze względu na niewielkie rozpiętości stropów i gęsto rozstawione ściany konstrukcyjne. Sytuację poprawi wykonanie podciągu, który pozwoli na całkowite otwarcie przestrzeni, lub nadproża, jeśli zachowujemy fragment ściany. Taka zmiana wymaga biegłości w sztuce budowlanej i wiąże się z dewastacją wnętrz. Duże możliwości adaptacyjne dają wysokie (2,5 m) piwnice oraz poddasza. Najczęściej są one słabo wykorzystane, pełnią funkcję składzików, a przecież to doskonałe miejsca na pracownię czy drugą łazienkę. Można tam zaprojektować garderobę, saunę lub pokój gimnastyczny, a więc pomieszczenia, które kiedyś nie mieściły się w standardzie domów jednorodzinnych. Wysoka piwnica może ułatwić podział na niezależne mieszkania – po adaptacji może pełnić funkcję pierwszej kondygnacji lub stać się niezależnym mieszkaniem. Remont domu kostki to również dobry moment na przebudowę garażu: powiększenie go oraz nadbudowę – miejsce nad garażem może być wykorzystane na dodatkowy pokój. Przebudowa sprawi, że z garażu będzie można wyjść wprost do ogrodu, co wpłynie na lepszą łączność domu z ogrodem. Można też poprawić układ funkcjonalny kuchni i łazienki, w starych kostkach najczęściej były to pomieszczenia niewielkie. Dzięki temu można sobie pozwolić na wyspę w kuchni czy też przejęcie funkcji łazienki przez jeden z pokoi. Planując rozbudowę domu o kilka pomieszczeń, należy pamiętać o zachowaniu właściwej dla ich przeznaczenia wysokości – pomieszczenia przeznaczone na stały pobyt ludzi, takie jak kuchnia czy pokoje, muszą mieć minimum 2,5 m wysokości.
Autor: Andrzej Szandomirski
