Rozwój grzybów - gdy wilgotność powietrza i materiałów budowlanych jest nieodpowiednia
Wysoka wilgotność powietrza i materiałów budowlanych to doskonałe warunki do rozwoju grzybów. Procesy korozyjne wywoływane przez nie są spowodowane działaniem wydzielanych przez nie enzymów na składniki materiałów organicznych i nieorganicznych. Procesy te występują nie tylko w drewnie, które jest pokarmem grzybów, ale również w wielu innych materiałach budowlanych, np. w tynkach.
...niszczą materiały budowlane
Infekcja grzybami następuje przede wszystkim za pośrednictwem zarodników, znacznie rzadziej przez fragmenty strzępek grzybni. Grzyby wytwarzają zarodniki w ogromnych ilościach, na przykład grzyb domowy właściwy (Serpula lacrymans) jest w stanie wyprodukować na 1 cm2 powierzchni owocnika w czasie dziesięciu minut około 300 000 zarodników. Są one najczęściej rozprowadzane drogą powietrzną, niektóre gatunki grzybów rozprzestrzeniają je przy udziale wody.
Pewną rolę w roznoszeniu zagrzybienia odgrywają owady i gryzonie, a nawet ludzie, przenoszą bowiem zarodniki na swoim ciele. Niektóre owady niszczące drewno hodują grzybnię dla własnych celów konsumpcyjnych. Porażenie może być także wywołane przez wprowadzenie do budynku wcześniej zainfekowanych materiałów budowlanych.
Odpowiednie warunki do ich rozwoju...
Proces kiełkowania zarodników następuje przede wszystkim przy podwyższonej wilgotności powietrza i materiału, a także odpowiedniej temperaturze, kwasowości środowiska oraz ilości światła i ruchach powietrza. Grzyby powodują korozję drewna i innych porowatych materiałów organicznych w wyniku rozrostu strzępek, które wrastają do ich struktury wewnętrznej, pobierając pokarm drogą rozkładu enzymatycznego substancji wewnątrzkomórkowej, a później ścian komórkowych.
Niezwykle skromne wymagania pokarmowe grzybów pleśniowych umożliwiają ich rozwój również na powierzchniach wykonanych z materiałów mineralnych, ze śladową ilością materii organicznej. Przykładem są tynki akrylowe, w których czynniki biologiczne znajdują odpowiednie składniki pokarmowe, co wywołuje silne zabarwienie powierzchni. W zaprawach i betonach może wystąpić także wtórna korozja chemiczna wywołana wydzielaniem przez grzyby pewnych metabolitów.
Autor: WAIGEL s.c.
W sprzyjających warunkach grzyby domowe już po trzech miesiącach mogą spowodować tak dużą zgniliznę, że zagrozi ona nośności elementów konstrukcyjnych (fot. WAIGEL SC)
Wpływ grzybów na organizm ludzki
Grzyby i substancje przez nie wytwarzane (mykotoksyny i związki lotne) stanowią podstawową grupę alergenów inhalacyjnych i są przyczyną wielu chorób narządów wewnętrznych.
Mykotoksyny dostają się do organizmu człowieka drogą pokarmową lub inhalacyjną wraz z zarodnikami. Ta ostatnia jest najbardziej niebezpieczna, ponieważ toksyna może działać na makrofagi w tkankach płuc, niszcząc je i czyniąc ten organ podatnym na inwazję innych czynników chorobotwórczych. Liczne alergeny grzybów pleśniowych wyizolowano zarówno z zarodników, jak i z grzybni. Toksyny wytwarzane przez grzyby pleśniowe mogą mieć działanie rakotwórcze, uszkadzać system nerwowy, wątrobę, nerki, powodować stany zapalne skóry, wpływać niekorzystnie na stan płodu. Mogą też hamować syntezę białek, zaburzać aktywność enzymów, zmniejszać krzepliwość krwi, osłabiać naturalną odporność antynowotworową oraz powodować ciągłe uczucie zmęczenia.
Środki do impregnacji
W budynkach nowo wznoszonych najczęściej stosuje się wielofunkcyjne środki solne lub wodorozcieńczalne. Są one tanie, a dodatkowo tworzą barierę przeciwogniową. W większości stosuje się krajowe środki biochronne i biobójcze w postaci past lub koncentratów. W budownictwie zabytkowym wykorzystuje się środki wodorozcieńczalne lub rozpuszczalnikowe, co wiąże się ze stosunkowo dobrą ich jakością. Dla budownictwa dostępnych jest około 1500 środków biobójczych.
