Przegrzewanie się budynku. Jak tego uniknąć podczas upałów

Nadchodzi lato, a wraz z nim gorące dni. Jak zminimalizować problem przegrzewania się budynku? Przegrzewanie się domu nie jest komfortowe dla jego mieszkańców. Podpowiadamy sposoby na upały przydatne podczas projektowania i budowy domu oraz jego wyposażania.

Komfortowa dla ludzi temperatura we wnętrzach to 22-25^oC. Latem, gdy pojawiają się upały, które trwają dłuższy czas, dom może ulec przegrzaniu. W jego wnętrzu będzie ponad 25^oC. Jednocześnie może być gęste powietrze i zbyt wysoka wilgotność powietrza. Takie warunki nie są dobre ani do pracy, ani do odpoczynku. Zobaczmy, jak uniknąć takie sytuacji bez konieczności stosowania klimatyzacji.

Spis treści

1. Dlaczego domy się przegrzewają
2. Jak uniknąć przegrzewania się budynku
3. Termoizolacja przegród zewnętrznych
4. Wysoka izolacyjność okien
5. Zadaszenie nad oknami
6. Przesłony przeciwsłoneczne na oknach
7. Rośliny wokół domu
8. Wietrzenie nocą
9. Odpowiednia regulacja wentylacji
10. Gruntowy wymiennik ciepła

Dlaczego domy się przegrzewają

Problem z przegrzewaniem się budynków jest związany z tym, że obecnie budujemy domy o cienkich ścianach, które nie akumulują ciepła. Grube ceglane mury długo się nagrzewają. Teraz najczęściej buduje się z lekkich pustaków ceramiczych lub betonu komórkowego o grubości 24-25 cm. Takie ściany, nawet z ociepleniem, nie stanowią przegrody uniemożliwiającej przenikanie ciepła. W bardzo wielu domach izolacja termiczna ścian jest zdecydowanie nieskuteczna. Problem ten dotyczy także domów szkieletowych.

Skuteczniejszej niż ściany izolacji wymaga dach pokryty blachą albo dachówkami, które szybko się nagrzewają. Wielu mieszkańców domów z poddaszem użytkowym doskonale zna ten problem, że latem trudno tam wytrzymać. Kiedyś poddasza były nieużytkowe i stanowiły naturalny bufor cieplny między dachem a pomieszczeniami na parterze.

Do przegrzewania się domów przyczyniają się również wielkie przeszklenia, zwłaszcza te umieszczone na elewacji południowej, ale również te na wschodniej lub zachodniej. Wraz ze światłem słonecznym wnika do domu ciepło. Nagrzewa się nie tylko powietrze, ale również podłoga, w szczególności ceramiczna, na którą padają promienie słoneczne.

Kolejnym problemem jest niewystarczająca wentylacja. Dotyczy to przede wszystkim budynków z wentylacją grawitacyjną. Problemy z przegrzewaniem się domu mogą również pojawić się tam, gdzie działa wentylacja mechaniczna z odzyskiem ciepła, ale jest nieodpowiednio sterowana.

Jak uniknąć przegrzewania się budynku

O gorącym lecie trzeba myśleć już podczas projektowania domu. To jest najlepszy moment, ponieważ można spojrzeć na sprawę kompleksowo i już wcześnie zaplanować odpowiednie rozwiązania, a potem je realizować podczas budowy i wykańczania domu. O przegrzewaniu się domu warto pomyśleć także podczas jego remontu. Wiele rozwiązań, np. osłony na oknach, można zastosować również w starych budynkach. To pozwoli uniknąć rozczarowań, kiedy będzie mieszkać się w swoim domu.

Termoizolacja przegród zewnętrznych

Jednym z podstawowych zabiegów zapobiegających zjawisku przegrzewania się budynku jest odpowiednie ocieplenie. Mówimy o ociepleniu budynku, myśląc o zimie, ale tak naprawdę jest to termoizolacja, która ma działać i zimą, i latem. Odpowiednio skuteczna warstwa materiału izolacyjnego na przegrodach zewnętrznych sprawi, że ciepło nie będzie przez nie przenikało, zależnie od pory roku, w jedną albo drugą stronę.

Wysoka izolacyjność okien

Jeśli planujemy duże okna i drzwi tarasowe na najbardziej nasłonecznionych elewacjach powinny mieć one jak najniższy współczynnik przenikania ciepła U_w. Obecnie obowiązuje nie większy niż 0,9 W/(m².K). 

Myśląc o komforcie w oknach można zastosować różnego rodzaju szyby. Jedną z ich właściwości jest współczynnik g mówiący o tym, ile energii światła słonecznego przez nie przeniknie. Dobry współczynnik g to około 50%. Dodatkowo na szybach można zastosować powłoki niskoemisyjne. Znajdziemy też okna zintegrowane z żaluzjami umieszczonymi w przestrzeni międzyszybowej.

Zadaszenie nad oknami

Gdy duże okna są na elewacji południowej, dobrym rozwiązaniem jest zacienienie ich od góry daszkiem (może być to też wysunięta część bryły). Promienie słoneczne latem w środku dnia, gdy są najwyższe temperatury, padają pod dużym kątem. Nawet niewielki daszek odetnie je od powierzchni szyb. Taką funkcję może pełnić również szeroki okap domu.

Przesłony przeciwsłoneczne na oknach

Osłony przeciwsłoneczne są niezbędne na elewacjach południowej, wschodniej i zachodniej, a także na dachach o takiej wystawie. Zdecydowanie skuteczniejsze są przesłony zewnętrzne, które sprawiają, że promieniowanie słoneczne nie dociera do okien. Ważna jest również ich grubość i budowa. Rolety zewnętrzne mogą stanowić cienkie listewki albo panele z wypełnieniem z materiału termoizolacyjnego. Te drugie będą znacznie lepiej izolować od ciepła. Do wyboru mamy również żaluzje zewnętrzne, markizy, czy okiennice. Wiele przesłon okiennych można wyposażyć w sterowanie elektryczne oraz czujniki nasłonecznienia. Będę się wtedy automatycznie uruchamiać w porze największego upału.

Rośliny wokół domu

Wysokie drzewa o szerokiej koronie albo konstrukcje porośnięte pnączami sprawdzą się szczególnie przy południowej elewacji. Pergola przy tarasie, po której wiją się rośliny, da przyjemny cień latem, a zimą, gdy opadną liście, nie będzie zacieniać pomieszczenia obok niego. Podobnie wielkie drzewo liściaste może rzucać cień na okna na elewacji latem, a zimą nie odbierze słońca. Również pnącza wijące się po ścianach domu mogę ograniczać nagrzewanie się budynku.

Wietrzenie nocą

Gdy budynek nagrzeje się w ciągu dnia, dobrze jest ochłodzić go nocą. W tym celu można otworzyć okna po przeciwległych stronach domu albo na parterze i poddaszu, tak żeby wywołać ciąg wentylacyjny. Zbyt ciepłe powietrze może w ten sposób zostać usunięte z wnętrz i będzie tam przyjemniej.

Odpowiednia regulacja wentylacji

Przegrzewać się może również budynek z wentylacją mechaniczną. Latem powinna ona pracować z by-passem lub wkładem letnim, czyli bez odzysku ciepła. Może ona pracować wtedy także z odzyskiem ciepła, ale wymaga odpowiedniego zaprogramowania.

Gruntowy wymiennik ciepła

To złoże lub rury zakopane w ziemi na głębokości 1,5-2 m, przez które przepływa powietrze czerpane przez wentylację. Latem będzie ono naturalnie schłodzone, przez co we wnętrzach uzyskamy efekt zbliżony do klimatyzacji.

Anna Kazimierowicz