Obowiązek kontroli doraźnej domu po wichurze, burzy, wybuchu. Jak wygląda i kto jej dokonuje? Czy są kary?
Wichura zerwała dach, drzewo spadło na dom, wybuchł gaz – po takich ekstremalnych zjawiskach i wypadkach właściciel lub zarządca musi przeprowadzić kontrolę doraźną domu. To mało znany obowiązek, który wynika z Prawa budowlanego. Kontrola zweryfikuje stan budynku i określi, czy można dalej bezpiecznie z niego korzystać.
Spis treści
- Kontrola doraźna domu – kiedy jest wymagana?
- Kontrola doraźna domu – kto może ją wykonać?
- Czy kontrola doraźna domu jest płatna?
- Kontrola doraźna domu – jak przebiega?
- Protokół z kontroli doraźnej domu – co zawiera?
- Kontrola doraźna – jakie grożą kary za jej brak?
- Kontrole okresowe a kontrola doraźna
Kontrole i ich zakres, a także inne aspekty z nimi związane stanowią treść Rozdziału 6. Utrzymanie obiektów budowlanych Prawa budowlanego. Szczegółowo przepisy dotyczące kontroli są zawarte w art. 61 i 62. Przeprowadzenia kontroli okresowych oraz kontroli po oddziałujących na obiekt budowlany zdarzeniach związanych z działalnością człowieka lub sił natury to obowiązek właściciela lub zarządcy budynku. Ten drugi typ kontroli nazywany jest kontrolami doraźnymi.
Kontrola doraźna domu – kiedy jest wymagana?
Kontrola doraźna wynika wprost z pkt 2 w art. 61. Mówi on wyraźnie, że:
Właściciel lub zarządca obiektu budowlanego jest obowiązany zapewnić, dochowując należytej staranności, bezpieczne użytkowanie obiektu w razie wystąpienia czynników zewnętrznych oddziałujących na obiekt, związanych z działaniem człowieka lub sił natury, takich jak: wyładowania atmosferyczne, wstrząsy sejsmiczne, silne wiatry, intensywne opady atmosferyczne, osuwiska ziemi, zjawiska lodowe na rzekach i morzu oraz jeziorach i zbiornikach wodnych, pożary lub powodzie, w wyniku których następuje uszkodzenie obiektu budowlanego lub bezpośrednie zagrożenie takim uszkodzeniem, mogące spowodować zagrożenie życia lub zdrowia ludzi, bezpieczeństwa mienia lub środowiska.
Kontrolę należy wykonać nie tylko, kiedy uszkodzenia spowodowane czynnikami zewnętrznymi są widoczne, ale również w przypadku, kiedy zachodzi podejrzenie „bezpośredniego zagrożenia takim uszkodzeniem”. Mogło bowiem dojść do naruszenia elementów konstrukcyjnych, instalacji lub innych elementów, które zdiagnozuje jedynie specjalista.
Kontrola doraźna domu – kto może ją wykonać?
Kontroli doraźnych, podobnie jak kontroli okresowych, dokonują na zlecenie właściciela lub zarządcy nieruchomości osoby, które posiadają uprawnienia budowlane w zakresie, jakiego ona dotyczy (art 62 pkt 4).
W zależności od zakresu oględzin będzie potrzeba opinia specjalisty z uprawnieniami budowlanymi odpowiedniej specjalności: konstrukcyjno-budowlanej, architektonicznej lub instalacyjnej. Lista takich osób znajduje się w centralnym rejestrze Głównego Urzędu Nadzoru Budowlanego osób posiadających uprawnienia budowlane. Jest dostępna również elektroniczna wersja tego rejestru na stronie internetowej e-CRUB.
Czy kontrola doraźna domu jest płatna?
Zamówienie takiej kontroli jest oczywiście płatne, chyba że jest ona przeprowadzana przez urzędy nadzoru budowlanego z powodu większych szkód na danym obszarze spowodowanych zdarzeniem losowym lub klęską żywiołową, np. pożarem, powodzią. Takie okoliczności wystąpiły choćby po ostatniej powodzi w 2024 r. w wielu dotkniętych nią miejscowościach. W innych przypadkach kontrola odbywa się na koszt właściciela domu.
Kontrola doraźna domu – jak przebiega?
Zakres kontroli i jej przebieg jest zależy od osoby, która jej dokonuje. Procedura wymaga dokładnych oględzin różnych elementów znajdujących się na zewnątrz i wewnątrz budynku często przy użyciu specjalistycznych narzędzi i urządzeń. Wymagać to będzie dostępu do różnych części budynku, a czasami również wglądu w dokumentację. Kontroler może zalecić przeprowadzenie różnego rodzaju prac remontowych. Niekiedy może wydać zakaz użytkowania obiektu do czasu przeprowadzenia wymaganego remontu. Najczęściej jednak kontrola kończy się listą wymaganych napraw i dopuszczeniem do użytkowania.
Protokół z kontroli doraźnej domu – co zawiera?
Świadectwem przeprowadzenia kontroli doraźnej jest zawsze protokół. Zawiera następujące dane:
- imię i nazwisko, a także numer uprawnień budowlanych wraz ze specjalnością, w której zostały wydane, osoby przeprowadzającej kontrolę oraz jej podpis,
- imię i nazwisko albo nazwę właściciela lub zarządcy użytkowanego obiektu budowlanego,
- określenie kontrolowanego obiektu budowlanego umożliwiające jego identyfikację,
- zakres kontroli,
- ustalenia dokonane w zakresie kontroli, w tym wskazanie nieprawidłowości, jeżeli zostały stwierdzone,
- zalecenia, jeżeli zostały stwierdzone nieprawidłowości,
- metody i środki użytkowania elementów obiektów budowlanych narażonych na szkodliwe działanie wpływów atmosferycznych i niszczące działanie innych czynników, w przypadku kontroli tych elementów,
- zakres niewykonanych zaleceń określonych w protokołach z poprzednich kontroli.
Kontrola doraźna – jakie grożą kary za jej brak?
Za nieprzeprowadzenie kontroli doraźnej wynikającej z art. 61 pkt 2 Prawa budowlanego grożą sankcje prawne określone w art 91a tej samej ustawy. Brak kontroli to naruszenie obowiązku utrzymania obiektu budowlanego w należytym stanie. Za niezapewnienie bezpiecznego użytkowania budynku właściciel lub zarządca może zostać ukarany:
- grzywną nie mniejszą niż 100 stawek dziennych,
- karą ograniczenia wolności.
- karą pozbawienia wolności do 1 roku.
W przypadku przeprowadzenia kontroli, ale niezastosowanie się do jej zaleceń zastosowanie ma art. 92 Prawa budowlanego. W takim wypadku właścicielowi lub zarządcy grozi:
- grzywna,
- areszt,
- ograniczenie wolności.
Kontrole okresowe a kontrola doraźna
Obie typy kontroli są niezależne od siebie. Kontrola okresowa nie wyklucza przeprowadzenia kontroli doraźnej po ekstremalnych zdarzeniach, które mogły wpłynąć na stan obiektu budowlanego.
Kontrole okresowe i ich zakres określa art 62 ust. 1. Właściciele domów jednorodzinnych powinni przeprowadzać raz w roku kontroli stanu technicznego instalacji: gazowej, i kominowej oraz raz na pięć lat instalacji elektrycznej i piorunochronnej. Jednak nie muszą kontroli okresowych ewidencjonować, co często prowadzi do mylnego wniosku, że nie muszą ich robić. Brak potrzeby prowadzenia ewidencji i zaniechanie kontroli okresowych może spowodować jednak konsekwencje, jeśli doszło do wypadku, którego źródłem była wadliwa instalacja lub stan techniczny. Wówczas np. ubezpieczyciel będzie się domagał stosownych dokumentów. W przypadku ich braku nie będzie możliwe wypłacenie odszkodowania.
Autor: AMJ Studio
