Zgłoszenie szkody, wysokość odszkodowania i likwidacja szkody. Jak szybko załatwić formalności?
Postępowanie prowadzone przez firmę ubezpieczeniową po zgłoszeniu szkody przez ubezpieczonego zmierzające do ustalenia wysokości odszkodowania może zakończyć się pozytywnie bądź odmową wypłaty. Sprawdź, przez jakie procedury musisz przebrnąć. Od czego zależy kwota odszkodowania?
Autor: Andrzej Szandomirski
Czy warto ubezpieczyć swoje mienie?
Wysokość szkody i wypłata odszkodowania
W momencie szkody, na przykład kradzieżowej, poszkodowany sporządza listę utraconych przedmiotów, w której określa ich cechy, cenę i datę zakupu. W razie zalania czy pożaru wartość szkody ustala się na podstawie pomiaru zniszczonego obszaru domu. Właściwie wszystkie firmy ubezpieczeniowe do wyliczenia szkód budowlanych posiłkują się programami eksperckimi („Sekocenbud”, „Norma” itp).
Otrzymując wycenę szkody dokonaną na podstawie takiego programu, należy zwrócić uwagę na wysokość stosowanych stawek roboczogodzin oraz cen materiałów budowlanych i porównać je do wartości usług budowlanych obowiązujących na lokalnym rynku. Jeśli się okaże, że przyznane odszkodowanie jest poniżej cen rynkowych lub w kosztorysie nie zostały uwzględnione jakieś materiały czy prace, należy niezwłocznie odwołać się od wydanej decyzji dotyczącej wysokości ustalonego odszkodowania.
Wysokość odszkodowania może być również określona na podstawie dokumentów dostarczonych przez ubezpieczonego: własnego kosztorysu lub faktur potwierdzających koszt poniesiony na naprawę lub remont mienia.
Kwota odszkodowania zależy od wariantu ubezpieczenia. Ogromne znaczenie ma tu sposób ustalenia sumy ubezpieczenia: według wartości rzeczywistej lub odtworzeniowej. W skrócie rzecz ujmując: wartość odtworzeniowa to kwota, która pozwala w miejsce mienia utraconego nabyć nowe mienie o podobnych parametrach. Wartość rzeczywista to wartość odtworzeniowa pomniejszona o stopień zużycia ustalony na podstawie oględzin bądź wieku mienia ruchomego lub nieruchomości. Jeśli więc kupiliśmy polisę, w której jako sumę ubezpieczenia przyjęto wartość odtworzeniową, odszkodowanie powinno stanowić faktyczną, realną rekompensatę pozwalającą na doprowadzenie majątku do stanu sprzed szkody. W przeciwnym razie może się okazać, że odszkodowanie wystarczy jedynie na częściowy remont lub odkupienie mienia. Należy jednak pamiętać, że zawsze górną granicę stanowić będzie suma ubezpieczenia ustalona w polisie i ewentualnie limity ustalone dla określonych przedmiotów lub zdarzeń.
Zgłoszenie szkody
Powinno mieć formę wskazaną w ogólnych warunkach ubezpieczenia (o.w.u.) lub w polisie. Właściwie wszystkie firmy ubezpieczeniowe dopuszczają możliwość powiadomienia o szkodzie listem, faksem, e-mailem lub telefonicznie. Ostatni sposób zgłaszania szkody jest najbardziej popularną formą kontaktu z ubezpieczycielem. W razie pożaru w pierwszej kolejności należy oczywiście powiadomić odpowiednie służby ratownicze, a dopiero później ubezpieczyciela. Jeżeli zachodzi podejrzenie, że szkoda powstała w wyniku przestępstwa (na przykład włamania), trzeba niezwłocznie zawiadomić o zaistniałym zdarzeniu miejscową jednostkę policji. Jeśli zaś nastąpiła szkoda mająca wpływ na substancję budynku (jego konstrukcję i integralne elementy strukturalne oraz wyposażenie), który nie jest naszą własnością, należy niezwłocznie powiadomić jego właściciela lub zarządcę.
Zgłaszając szkodę ubezpieczycielowi, musimy podać dane ubezpieczającego (numer polisy nie jest wymagany), dane do kontaktu z poszkodowanym, datę zdarzenia, miejsce szkody, przyczynę (gdy jest ustalona) oraz krótki opis tego, co zaszło. Termin, w jakim powinno odbyć się zgłoszenie szkody do zakładu ubezpieczeń, jest zawsze określony w o.w.u. Najczęściej zgłoszenia należy dokonać bezzwłocznie, nie później niż w terminie trzech-siedmiu dni od daty powzięcia informacji o szkodzie. Kluczowe znaczenie ma tutaj „powzięcie informacji o szkodzie”. Można sobie wyobrazić, że do zalania domu czy kradzieży dochodzi w czasie urlopu, gdy nie ma w nim domowników. Wówczas dzień powstania szkody może być trudny do ustalenia.
Likwidacja szkody
Rozpoczyna się ona w momencie zgłoszenia szkody. Terminy rozpoczęcia i zakończenia tego procesu oraz wypłaty odszkodowania zostały określone w przepisach prawa: art. 16 ust. 1-2 ustawy o działalności ubezpieczeniowej oraz art. 817 Kodeksu cywilnego. Umowa ubezpieczenia lub o.w.u. mogą jednak zawierać postanowienia korzystniejsze dla uprawnionego niż te wynikające z ustaw.
Zgodnie z przepisami zakład ubezpieczeń w ciągu siedmiu dni musi podjąć działania, które mają na celu ustalenie przyczyny szkody i zakresu odpowiedzialności ubezpieczyciela oraz określenie wysokości odszkodowania. W tym samym terminie ma on poinformować klienta, jakie musi dostarczyć dokumenty konieczne do ustalenia odpowiedzialności zakładu ubezpieczeń i wysokości świadczenia. W ciągu 30 dni od daty zgłoszenia szkody ubezpieczyciel ma obowiązek wypłacić świadczenie (odszkodowanie).
Przyczyną opóźnienia wypłaty odszkodowania może być:
- niemożność ustalenia, czy w danej sytuacji zakład ubezpieczeń przyjmuje odpowiedzialność za szkodę i zobowiązany jest do wypłaty odszkodowania;
- problem z oszacowaniem wysokości odszkodowania (to zdarza się najczęściej, dlatego w tym zakresie pożądana jest ścisła współpraca zakładu ubezpieczeń z poszkodowanym);
- oczekiwanie na umorzenie śledztwa przez policję – ale tylko w sytuacji, gdy są wątpliwości co do sprawstwa osób trzecich. W innych wypadkach ubezpieczyciel powinien wypłacić odszkodowanie, nie czekając na umorzenie dochodzenia.
Jeżeli wypłata odszkodowania nie jest możliwa w 30-dniowym terminie, to ubezpieczyciel ma obowiązek dokonania wypłaty w ciągu 14 dni od dnia, kiedy zostaną wyjaśnione wszystkie okoliczności, które nie pozwalały na ustalenie, czy zakład ubezpieczeń ponosi odpowiedzialność za szkodę lub jaka powinna być wartość wypłaconego odszkodowania. Jeśli jednak nie ma wątpliwości co do odpowiedzialności zakładu ubezpieczeń za szkodę, a problematyczne jest tylko ustalenie wysokości odszkodowania – ubezpieczyciel musi w terminie 30 dni od zgłoszenia wypłacić przynajmniej bezsporną wartość szkody.
Postępowanie odwoławcze
Likwidację szkody kończy wydanie decyzji o wypłacie odszkodowania lub odmowie jego wypłaty (całości lub części). Zgodnie z art. 16 ustawy o działalności ubezpieczeniowej zakład ubezpieczeń musi poinformować o odmowie pisemnie, wskazując na okoliczności oraz na podstawę prawną takiej decyzji. Informacja ta powinna też zawierać pouczenie o możliwości dochodzenia roszczeń na drodze sądowej.
Większość zakładów ubezpieczeń przewiduje jednak w ogólnych warunkach umów tryb odwoławczy. Ubezpieczony (lub inna osoba uprawniona do wystąpienia z roszczeniem), który spotkał się z odmową wypłaty odszkodowania, nie musi więc od razu wnosić sprawy do sądu. Jeżeli nie zgadza się z decyzją zakładu ubezpieczeń, może wystąpić z wnioskiem o ponowne rozpatrzenie sprawy. Jeśli ponowna decyzja zakładu ubezpieczeń nie spełni oczekiwań klienta, może on wnieść skargę z prośbą o pomoc do Rzecznika Ubezpieczonych, a gdy interwencja rzecznika również nic nie da – pozostaje mu tylko droga postępowania sądowego.
