System kaucyjny w Polsce. Oto konkretne stawki za opakowania zwrotne

W Polsce wprowadzony zostanie system kaucyjny. Ma wejść w życie w styczniu 2025 roku. Wprowadzenie kaucji sprawi, że za część produktów zapłacimy więcej, ale kaucja ta będzie później zwracana, gdy oddamy puste opakowania z powrotem do sklepu. Jak dokładnie będzie działał system kaucyjny w Polsce i kiedy wejdzie w życie?

Zobacz galerię 4 zdjęcia

Autor: Pixabay

Spis treści

1. Jest rozporządzenie w sprawie wysokości stawek kaucji za zwrot opakowań
2. Co w ustawie rozumie się przez kaucję?
3. Oto konkretne stawki za oddanie opakowań zwrotnych w systemie kaucyjnym
4. Co to jest system kaucyjny?
5. Tak ma działać system kaucyjny – założenia ustawowe
6. System kaucyjny w praktyce:

Jest rozporządzenie w sprawie wysokości stawek kaucji za zwrot opakowań

System kaucyjny w Polsce ma już konkretne stawki za opakowania. Rozporządzenie w tej sprawie wydało Ministerstwo Klimatu i Środowiska. Ile będą nam płacić za oddanie butelek plastikowych, szklanych czy metalowych puszek? Obecnie większość z nas oddaje je za darmo wrzucając do pojemników na odpady segregowane.

Minister klimatu i środowiska, Paulina Hennig-Kloska wydała rozporządzenie w sprawie wysokości kaucji dla poszczególnych rodzajów opakowań objętych systemem kaucyjnym. Ukazało się 16 lipca 2024 i wchodzi w życie 31 lipca.

System kaucyjny w Polsce zacznie obowiązywać 1 stycznia 2025 roku. System kaucyjny obejmuje trzy frakcje opakowań:

• puszki metalowe o pojemności do 1 litra,
• butelki plastikowe do 3 litrów pojemności,
• szklane butelki wielorazowego użytku do 1,5 litra.

Wynika z niego, że właścicielom gospodarstw domowych będzie się opłacało segregować odpady i oddawać wspomniane opakowania szklane, metalowe czy z tworzyw sztucznych do punktów skupu.

Co w ustawie rozumie się przez kaucję?

Kaucja to określona kwota pobierana w momencie sprzedaży produktu w opakowaniu na napoje jednorazowe albo wielokrotnego użytku, od użytkownika końcowego tego napoju i zwracaną w momencie zwrotu odpowiednio opakowania objętego systemem kaucyjnym albo odpadu opakowaniowego powstałego z opakowania objętego systemem kaucyjnym.

Oto konkretne stawki za oddanie opakowań zwrotnych w systemie kaucyjnym

Wysokość kaucji za jedną sztukę opakowania wynosi dla:

• butelek jednorazowego użytku z tworzyw sztucznych na napoje o pojemności do trzech litrów, włącznie z ich zakrętkami i wieczkami z tworzyw sztucznych, z wyłączeniem szklanych lub metalowych butelek na napoje, których zakrętki i wieczka są wykonane z tworzyw sztucznych – 0,50 zł;
• puszek metalowych o pojemności do jednego litra – 0,50 zł;
• butelek szklanych wielokrotnego użytku o pojemności do półtora litra – 1,00 zł.

Co to jest system kaucyjny?

To system regulujący obieg odpadów będących opakowaniami, które mogą być poddane recyklingowi i ponownie użytymi w gospodarce. Dzięki niemu będzie można oddać opakowania zwrotne w punkcie skupu i otrzymać za nie ekwiwalent pieniężny. W ustawie zdefiniowano go tak:

System kaucyjny – to system, w którym przy sprzedaży produktów w opakowaniach na napoje jednorazowego albo wielokrotnego użytku, o których mowa w załączniku nr 1a do ustawy, będących napojami, pobierana jest kaucja, która jest zwracana użytkownikowi końcowemu w momencie zwrotu odpowiednio opakowania objętego systemem kaucyjnym albo odpadu opakowaniowego powstałego z opakowania objętego systemem kaucyjnym.

Przepisy dotyczące systemu kaucyjnego wprowadzone zostały ustawą z dnia 13 lipca 2023 r. o zmianie ustawy o gospodarce opakowaniami i odpadami opakowaniowymi oraz niektórych innych ustaw. Podstawą prac nad ustawą była dyrektywa Parlamentu Europejskiego i Rady (UE) 2019/904 w sprawie zmniejszenia wpływu niektórych produktów z tworzyw sztucznych na środowisko (tzw. dyrektywa SUP) .

Opakowania objęte systemem kaucyjnym będą odpowiednio oznakowane.

Tak ma działać system kaucyjny – założenia ustawowe

Wprowadzony zostanie w Polsce system kaucyjny obejmujący jednorazowe butelki z tworzyw sztucznych o pojemności do 3 litrów, szklane butelki wielokrotnego użytku do 1,5 litra oraz metalowe puszki o pojemności do 1 litra.

Zakłada się, że to rozwiązanie:

• zmniejszy zanieczyszczenie środowiska przez odpady opakowaniowe,
• zwiększy poziom selektywnego zbierania odpadów opakowaniowych,
• zwiększy poziom recyklingu odpadów opakowaniowych,
• wyrobi w społeczeństwie pozytywne nawyki dot. segregowania odpadów,
• w ramach systemu kaucyjnego, przedsiębiorcy wprowadzający napoje w opakowaniach objętych systemem zobowiązani zostaną do umieszczania na tych opakowaniach oznakowania określającego wysokość kaucji,
• przy sprzedaży napojów w opakowaniach jednorazowego albo wielokrotnego użytku objętych systemem kaucyjnym do ceny napojów doliczona zostanie kaucja, której wysokość zostanie określona w rozporządzeniu. Przy zwrocie opakowań, w celu odzyskania kaucji, nie będzie wymagane okazanie paragonu, gdyż opakowania objęte systemem będą odpowiednio oznakowane,
• wszystkie jednostki handlowe, niezależnie od ich powierzchni, będą pobierały kaucję, jeżeli oferują napoje w opakowaniach objętych systemem. Puste opakowania objęte systemem kaucyjnym będzie można zwracać w jednostkach handlowych o powierzchni powyżej 200 m². Jednostki handlowe o powierzchni poniżej 200 m² będą mogły dobrowolnie przystąpić do systemu w zakresie zbierania pustych opakowań i zwracania kaucji,
• możliwe będzie tworzenie punktów zbierania pustych opakowań poza jednostkami handlowymi.

Czytaj też: „Nazywali nas kontenerowcami”. Aldona i Henryk wybudowali dom modułowy, zanim stało się to modne

System kaucyjny w praktyce:

• Przedsiębiorcy wprowadzający do obrotu napoje w opakowaniach objętych systemem kaucyjnym będą tworzyli ten system za pośrednictwem podmiotu reprezentującego. Przedsiębiorcy będą obowiązani osiągnąć określone poziomy selektywnego zbierania opakowań i odpadów opakowaniowych w ramach systemu (90% od 2029 r.),
• zgodnie z zasadą rozszerzonej odpowiedzialności producenta wprowadzający napoje w opakowaniach objętych systemem kaucyjnym będą finansowali ten system. Wprowadzający będą ponosili koszty związane m.in. ze zbiórką, odbieraniem i transportem opakowań i odpadów czy prowadzeniem ewidencji i rozliczaniem kaucji,
• system będzie dodatkowo finansowany z niezwróconej kaucji oraz ze sprzedaży materiałów pochodzących z recyklingu,
• pobrana kaucja będzie przekazywana do podmiotu reprezentującego, a wszelkie rozliczenia finansowe będą dokonywane w okresie nie dłuższym niż miesięcznym,
• ustawa dopuszcza funkcjonowanie na rynku kilku operatorów systemu kaucyjnego.

Podstawa prawna: Ustawa z dnia 13 czerwca 2013 r. o gospodarce opakowaniami i odpadami opakowaniowymi

Anna Dziedzic