Podatek od nieruchomości - jakie terminy w 2023?

Podatek od nieruchomości - ważne są terminy! Kiedy trzeba zapłacić podatek od nieruchomości? Ile wynosi w 2023 roku i kto musi go zapłacić? Kto jest zwolniony z podatku od nieruchomości? Wyjaśniamy. Podatek od gruntu, budynku, mieszkania: stawki na 2023.

Spis treści

1. Czym jest podatek od nieruchomości? Kiedy powstaje obowiązek podatkowy?
2. Kto musi płacić podatek od nieruchomości?
3. Od jakich nieruchomości trzeba zapłacić podatek?
4. Kto nie musi płacić podatku od nieruchomości?
5. Ile wynosi podatek od nieruchomości?
6. Jaki podatek od nieruchomości w 2023? Stawki
7. Kiedy powstaje i wygasa obowiązek podatkowy?
8. Podatek od zakupu nieruchomości formularz IN-1
9. Kiedy trzeba zapłacić podatek od nieruchomości? Ważne terminy
10. Kiedy i jak składać deklaracje na podatek od nieruchomości? Formularz DN-1
11. Zwolnienia od podatku od nieruchomości

W 2023 podwyżki nie ominęły również sfery podatkowej, w tym podatku od nieruchomości, który jest wyższy prawie o 12%. Znane są maksymalne stawki podatku od nieruchomości. Kto w 2023 roku będzie musiał odprowadzić podatek od swojej nieruchomości i w jakiej wysokości?

Czym jest podatek od nieruchomości? Kiedy powstaje obowiązek podatkowy?

Podatek od nieruchomości jest opłatą lokalną pobieraną przez samorządy gminne zgodnie z przepisami ustawy z dnia 12 stycznia 1991 r. o podatkach i opłatach lokalnych (dalej: upl). Stanowi on dochód budżetu gminy i może być w pewnym zakresie kształtowany przez radę gminy bądź też wójta, burmistrza, prezydenta.

Podatek od nieruchomości opłaca się od gruntów nie będących gruntami rolnymi ani lasami, budynków, a także mieszkań lub lokali użytkowych, posiadających księgę wieczystą. Obowiązek podatkowy wraz z wszelkimi związanymi z tym formalnościami aktualizuje się po stronie nabywcy wraz z nabyciem nieruchomości. Każdy właściciel, użytkownik wieczysty czy użytkownik samoistny, powinien w ciągu 14 dni od dnia zakupu, nabycia lub uzyskania prawa do nieruchomości zgłosić ten fakt (za pomocą formularza IN-1) do urzędu gminy właściwego dla miejsca położenia nieruchomości.

Kto musi płacić podatek od nieruchomości?

Do zapłacenia podatku od nieruchomości zobowiązany jest każdy:

• właściciel nieruchomości lub obiektu budowlanego (czyli osoba fizyczna, osoba prawna bądź jednostka organizacyjna, której przysługuje do tej nieruchomości lub obiektu tytuł własności),
• samoistny posiadacz nieruchomości lub obiektu budowlanego (czyli osoba, która korzysta z nieruchomości jak właściciel i wykonuje obowiązki właściciela; przykładem posiadania samoistnego jest zasiedzenie),
• użytkownik wieczysty gruntu (czyli osoba fizyczna lub prawna, której oddano do użytkowania nieruchomość gruntową należącą do Skarbu Państwa, województwa, powiatu bądź gminy lub związku tych jednostek na czas określony jako 99 lat),
• posiadacz nieruchomości lub jej części albo obiektu budowlanego lub jego części, stanowiącego własność Skarbu Państwa lub jednostki samorządu terytorialnego, jeżeli posiadanie:

a) wynika z umowy zawartej z właścicielem, Krajowym Ośrodkiem Wsparcia Rolnictwa lub z innego tytułu prawnego, z wyjątkiem posiadania przez osoby fizyczne lokali mieszkalnych niestanowiących odrębnych nieruchomości,

b) jest bez tytułu prawnego.

Posiadacz samoistny ma obowiązek odprowadzać podatek od nieruchomości tylko w sytuacji, gdy nieruchomość ta znajduje się w jego posiadaniu. Natomiast w sytuacji, gdy dana nieruchomość stanowi współwłasność kilku osób, to organ podatkowy może domagać się zapłaty podatku w pełnej wysokości od jednego z nich, od niektórych lub od wszystkich. To tak zwane zobowiązanie solidarne. Obowiązek podatkowy ciąży solidarnie na wszystkich współwłaścicielach lub posiadaczach nieruchomości.

Zobowiązanie solidarne polega na tym, że bez względu na liczbę współwłaścicieli, czy posiadaczy gruntu, budynku lub budowli, organ podatkowy może domagać się zapłaty podatku w pełnej wysokości od jednego z nich, od niektórych, lub od wszystkich. Jeżeli jeden ze współwłaścicieli zapłaci podatek w kwocie wyższej, niż wynika to z udziału w przedmiocie opodatkowania, może domagać się od pozostałych podatników rozliczenia zapłaconej kwoty tak, aby każdy z nich zapłacił podatek w kwocie odpowiadającej wysokości przysługującego mu udziału.

Od jakich nieruchomości trzeba zapłacić podatek?

Podatkiem od nieruchomości opodatkowane są:

• grunty (czyli części powierzchni ziemskiej stanowiące odrębny przedmiot własności),
• budynki (czyli obiekty budowlane w rozumieniu przepisów prawa budowlanego, które są trwale związane z gruntem, wydzielone z przestrzeni za pomocą przegród budowlanych oraz posiadające fundamenty i dach), a także części tych budynków,
• budowle (czyli wszystkie obiekty budowlane niebędące budynkami lub obiektami małej architektury), a także części tych budowli związane z prowadzeniem działalności gospodarczej.

Kto nie musi płacić podatku od nieruchomości?

Podatek od nieruchomości nie jest pobierany w przypadku użytków rolnych lub lasów, z wyjątkiem sytuacji, gdy nieruchomości takie wykorzystujemy na potrzeby prowadzonej przez nas działalności gospodarczej.

Ile wynosi podatek od nieruchomości?

Podatek od nieruchomości ustalany jest w oparciu o powierzchnię gruntów oraz powierzchnię użytkową budynków bądź ich części. Przy naliczaniu podatku od nieruchomości nie bierze się pod uwagę rynkowej wartości budynku czy gruntu. Wysokość podatku ustala organ podatkowy właściwy ze względu na miejsce położenia przedmiotu opodatkowania. Może to być wójt lub burmistrz gminy, a także prezydent miasta.

Ostateczne stawki podatku od nieruchomości określa corocznie w drodze uchwały rada gminy lub rada miasta, przy czym nie mogą być one wyższe niż tzw. stawki maksymalne. Wysokość stawek maksymalnych określa art. 5 upl, jednak co roku Minister Finansów waloryzuje te stawki na podstawie wskaźnika cen towarów i usług konsumpcyjnych w okresie pierwszego półrocza.

Stawki podatku od nieruchomości mają charakter kwotowy, za wyjątkiem stawki od budowli (czyli obiektów, które nie są budynkami), która ma charakter procentowy i wynosi 2% wartości tych budowli.

Ważne! W przypadku gruntów lub budynków obowiązują wyższe kwotowe stawki opodatkowania. Jeśli więc przedsiębiorca ma siedzibę firmy w mieszkaniu, to ten lokal będzie traktowany jako służący prowadzeniu działalności gospodarczej i w takim przypadku stawka podatku od nieruchomości będzie wyższa.

Jaki podatek od nieruchomości w 2023? Stawki

Maksymalne stawki podatku od nieruchomości na 2023 zostały podane w obwieszczeniu ministra finansów z 28 lipca 2022 roku. Wskaźnik inflacyjny stanowiący podstawę do urealnienia wysokości pobieranego podatku na kolejny rok wyniósł na koniec czerwca 2022 roku 11,8%.

W poniższej tabeli przedstawiono porównanie maksymalnych stawek podatku od nieruchomości w 2022 i na 2023.

Podatek od nieruchomości stawki maksymalne 2022 i 2023 rok. Tabela

Kiedy powstaje i wygasa obowiązek podatkowy?

Obowiązek podatkowy powstaje z pierwszym dniem miesiąca następującego po miesiącu, w którym nastąpiło zdarzenie powodujące władanie nieruchomością lub jej składnikami. Chodzi tu o zdarzenie, które wynika z prawa własności, samoistnego posiadania, wieczystego użytkowania czy posiadania zależnego, na przykład kupno gruntu, budynku lub budowli.

Przykład: Pan Nowak kupił działkę budowlaną 12 grudnia 2022 roku. W takim przypadku, obowiązek podatkowy w podatku od nieruchomości powstaje dla Pana Nowaka od 1 stycznia 2023 roku.

Jeżeli w trakcie roku podatkowego doszło do zmiany sposobu wykorzystania przedmiotu opodatkowania, podatek od nieruchomości ulega obniżeniu lub podwyższeniu od pierwszego dnia miesiąca następującego po miesiącu, w którym nastąpiła zmiana mająca wpływ na wysokość podatku od nieruchomości.

Natomiast w przypadku nowo wybudowanego budynku lub budowli, obowiązek podatkowy powstaje 1 stycznia roku następnego po roku, w którym budowa została zakończona albo w którym rozpoczęto użytkowanie budowli albo budynku lub ich części przed ostatecznym wykończeniem.

Przykład: Pan Nowak 1 kwietnia 2022 roku rozpoczął budowę domu jednorodzinnego. Budowa zakończyła się 27 listopada 2022 roku. W takiej sytuacji obowiązek podatkowy w podatku od nieruchomości powstaje dla Pana Nowaka z dniem 1 stycznia 2023 roku.

Obowiązek podatkowy wygasa z upływem miesiąca, w którym ustały okoliczności uzasadniające ten obowiązek.

Podatek od zakupu nieruchomości formularz IN-1

W zależności od tego, czy podatnikiem jest osoba fizyczna, czy osoba prawna obowiązuje inna procedura związana z powstaniem lub wygaśnięciem obowiązku podatkowego. Dla osób fizycznych powstanie obowiązku podatkowego wiąże się z koniecznością złożenia informacji o nieruchomościach i obiektach budowlanych. Informacja ta powinna być złożona  organowi podatkowemu właściwemu ze względu na miejsce położenia nieruchomości na specjalnym formularzu (IN-1).

Składa się ją w terminie 14 dni od dnia wystąpienia okoliczności uzasadniających powstanie albo wygaśnięcie obowiązku podatkowego w zakresie podatku od nieruchomości lub od dnia zaistnienia zdarzenia mającego wpływ na wysokość opodatkowania tym podatkiem w trakcie roku podatkowego. Organem podatkowym właściwym w sprawie podatku od nieruchomości jest wójt gminy, burmistrz lub prezydent miasta, w zależności od położenia nieruchomości.

Przykład: Pan Ostrowski 12 października 2022 roku kupił w Giżycku działkę budowlaną. Informację o zakupie  nieruchomości powinien złożyć do 26 października 2022 roku, Urzędzie Miejskim w Giżycku. Obowiązek podatkowy powstał z dniem 1 listopada 2022 roku.

W przypadku, gdy w trakcie roku zaistnieje okoliczność, która uzasadnia zwiększenie lub zmniejszenie należnego podatku od nieruchomości, podatnik ma obowiązek w terminie 14 dni poinformować o tym właściwy organ podatkowy.

Kiedy trzeba zapłacić podatek od nieruchomości? Ważne terminy

Osoby fizyczne mogą zapłacić podatek od nieruchomości w ratach proporcjonalnych do czasu trwania obowiązku podatkowego, w terminach do dnia:

• 15 marca,
• 15 maja,
• 15 września
• 15 listopada

danego roku podatkowego.

Rada gminy może zarządzać pobór podatku od nieruchomości od osób fizycznych w drodze inkasa, wyznaczać inkasentów i określać wysokość wynagrodzenia za inkaso.

Ważne! Jeśli kwota podatku od nieruchomości nie przekracza 100 zł płatności nie dzieli się na raty. W tej sytuacji cały podatek należy uiścić w terminie płatności pierwszej raty.

Kiedy i jak składać deklaracje na podatek od nieruchomości? Formularz DN-1

Jednakże w przypadku, gdy nieruchomość lub obiekt budowlany stanowi współwłasność lub znajduje się w posiadaniu osób fizycznych oraz osób prawnych, jednostek organizacyjnych nieposiadających osobowości prawnej lub spółek nieposiadających osobowości prawnej, z wyjątkiem osób tworzących wspólnotę mieszkaniową, osoby fizyczne obowiązane są złożyć deklarację na podatek od nieruchomości oraz opłacić ten podatek na zasadach obowiązujących osoby prawne. W tym przypadku osoba fizyczna nie otrzymuje decyzji o wysokości podatku.

Natomiast osoby prawne, jednostki organizacyjne oraz spółki niemające osobowości prawnej, jednostki organizacyjne Agencji Nieruchomości Rolnych, a także jednostki organizacyjne Państwowego Gospodarstwa Leśnego Lasy Państwowe samodzielnie obliczają wysokość podatku od nieruchomości. Osoby te zobowiązane są składać, w terminie do dnia 31 stycznia, organowi podatkowemu właściwemu ze względu na miejsce położenia przedmiotów opodatkowania, deklaracje na podatek od nieruchomości na dany rok podatkowy, sporządzone na specjalnym formularzu (DN-1), a jeżeli obowiązek podatkowy powstał po tym dniu - w terminie 14 dni od dnia zaistnienia okoliczności uzasadniających powstanie tego obowiązku.

W razie zaistnienia w trakcie roku podatkowego zdarzenia mającego wpływ na wysokość opodatkowania podatkiem od nieruchomości osoby te obowiązane są odpowiednio skorygować deklaracje w terminie 14 dni od dnia zaistnienia tego zdarzenia. Obliczony w deklaracji podatek wskazane osoby mają obowiązek wpłacać - bez wezwania - na rachunek budżetu właściwej gminy, w ratach proporcjonalnych do czasu trwania obowiązku podatkowego, w terminie:

• do dnia 15 każdego miesiąca,
• a za styczeń do dnia 31 stycznia.

Wraz z deklaracją DN-1 składane są załączniki:

• Załącznik do deklaracji na podatek od nieruchomości (ZDN-1) - dane o przedmiotach opodatkowania podlegających opodatkowaniu,
• Załącznik do deklaracji na podatek od nieruchomości (ZDN-2) - dane o przedmiotach opodatkowania zwolnionych z opodatkowania.

Informację IN-1 oraz deklarację DN-1 można złożyć:

• osobiście, we właściwym organie podatkowym,
• wysyłając dokumenty pocztą (za datę złożenia uznaje się datę nadania na poczcie),
• elektronicznie: podpisz dokumenty Profilem Zaufanym lub elektronicznym podpisem kwalifikowanym i wyślij na skrzynkę podawczą właściwego urzędu na platformie usług administracji publicznej (ePUAP).

Obowiązek składania informacji o nieruchomościach i obiektach budowlanych oraz deklaracji na podatek od nieruchomości dotyczy również podatników korzystających ze zwolnień z opodatkowania.

Zwolnienia od podatku od nieruchomości

Przepisy ustawy o podatkach i opłatach lokalnych przewidują wiele zwolnień z opodatkowania podatkiem od nieruchomości. Obejmują one m.in.:

1) budynki gospodarcze lub ich części:

a.  służące działalności leśnej lub rybackiej,

b. położone na gruntach gospodarstw rolnych, służące wyłącznie działalności rolniczej,

c.   zajęte na prowadzenie działów specjalnych produkcji rolnej,

2)  grunty i budynki wpisane indywidualnie do rejestru zabytków, pod warunkiem ich utrzymania i konserwacji, zgodnie z przepisami o ochronie zabytków – z wyjątkiem części zajętych na prowadzenie działalności gospodarczej,

3)  grunty, budynki lub ich części zajęte wyłącznie na potrzeby prowadzenia przez stowarzyszenia statutowej działalności wśród dzieci i młodzieży w zakresie oświaty, wychowania, nauki i techniki, kultury fizycznej i sportu, z wyjątkiem wykorzystywanych do prowadzenia działalności gospodarczej, oraz grunty zajęte trwale na obozowiska i bazy wypoczynkowe dzieci i młodzieży,

4)  grunty położone na obszarach objętych ochroną ścisłą, czynną lub krajobrazową, a także budynki i budowle trwale związane z gruntem, które znajdują się w parkach narodowych lub rezerwatach przyrody i służą bezpośrednio i wyłącznie osiąganiu celów związanych z ochroną przyrody,

5)  grunty stanowiące nieużytki, użytki ekologiczne, grunty zadrzewione i zakrzewione – z wyjątkiem zajętych na prowadzenie działalności gospodarczej,

6)  położone na terenie rodzinnego ogrodu działkowego: grunty, altany działkowe i obiekty gospodarcze o powierzchni zabudowy do 35 m² oraz budynki, które stanowią infrastrukturę ogrodową, w rozumieniu ustawy o rodzinnych ogrodach działkowych – z wyjątkiem zajętych na prowadzenie działalności gospodarczej,

7) nieruchomości lub ich części zajęte na prowadzenie nieodpłatnej statutowej działalności pożytku publicznego przez organizacje pożytku publicznego,

8) uczelnie i instytuty badawcze (zwolnienie nie dotyczy gruntów, budynków itp. lub ich części zajętych na działalność gospodarczą),

9) publiczne i niepubliczne jednostki organizacyjne objęte systemem oświaty oraz prowadzące je organy, w zakresie nieruchomości zajętych na działalność oświatową,

10) żłobki i kluby dziecięce oraz prowadzące je podmioty, w zakresie nieruchomości zajętych na prowadzenie żłobka lub klubu dziecięcego,

11) prowadzących zakłady pracy chronionej lub zakłady aktywności zawodowej, na warunkach określonych w ustawie o podatkach i opłatach lokalnych,

12) przedsiębiorców o statusie centrum badawczo-rozwojowego, uzyskanym na zasadach określonych w przepisach o niektórych formach wspierania działalności innowacyjnej, w odniesieniu do przedmiotów opodatkowania (np. gruntów, budynków itp.), które zajęto na cele prowadzonych badań i prac rozwojowych.

Ważne! Rada gminy może wprowadzić również inne niż wymienione w ustawie o podatkach i opłatach lokalnych zwolnienia przedmiotowe.

Istnieją też zwolnienia i ulgi w podatkach od nieruchomości, które są uregulowane w odrębnych przepisach. Dotyczą one m.in.:

1) kościołów i związków wyznaniowych, prowadzących  działalność gospodarczą na terenie specjalnych stref ekonomicznych,

2)  gruntów i budynków wchodzących w skład nieruchomości przeznaczonych na budowę dróg publicznych, nabytych odpowiednio na własność lub w trwały zarząd:

a) Skarbu Państwa oraz przekazanych Generalnej Dyrekcji Dróg Krajowych i Autostrad,

b) jednostek samorządu terytorialnego.

Podstawa prawna:

• Ustawa z dnia 12 stycznia 1991 r. o podatkach i opłatach lokalnych (tekst jedn. Dz.U. z 2022 r. poz. 1452 ze zm.),
• Obwieszczenie Ministra Finansów z dnia 28 lipca 2022 r. w sprawie górnych granic stawek kwotowych podatków i opłat lokalnych na rok 2023 (M.P. 2022 poz. 731).