Tojad mocny i inne gatunki tojadu – rośliny piękne, ale niebezpieczne!
Tojady (Aconitum) to efektowne byliny wytwarzające długie pędy kwiatostanowe pokryte białymi, fioletowymi lub niebieskimi kwiatami. W Polsce spotyka się je zarówno w miejscach naturalnych, jak i w ogrodach. Najpopularniejszy jest tojad mocny, inne gatunki występują w uprawie znacznie rzadziej. Czy warto mieć je w ogrodzie?
Autor: GettyImages
Tojad to roślina trująca
Spis treści
Tojady to piękne rośliny wieloletnie należące do rodziny jaskrowatych (Ranunculaceae). Są uważane za rośliny niebezpieczne, gdyż zawierają akonitynę, która działa m.in. paraliżująco i może być wchłaniana przez skórę. Tojad w średniowieczu był wykorzystywany do produkcji trucizn. Trzeba zachować środki ostrożności, gdy uprawia się go w ogrodzie! I lepiej go nie sadzić, jeśli w ogrodzie przebywają dzieci.
Sprawdź, jakie są trujące rośliny w ogrodzie - wiele z nich na pewno Cię zaskoczy!
Tojad mocny
Typowym, najbardziej znanym przedstawicielem grupy jest tojad mocny (Aconitum napellus). To dość wysoka bylina średnio dorastająca do 110-120 cm wysokości. Ma strzępiaste liście o dłoniastym kształcie. Kwitnie latem - w lipcu i sierpniu. Grzbieciste kwiaty mają barwę niebieską, purpurową lub białą. Nasiona są sześciokanciaste, brunatne lub czarne. W Polsce w środowisku naturalnym spotyka się go głównie na obszarach górskich. Ze względu na budowę kwiatów jest zapylany tylko przez trzmiele.
Inne gatunki tojadów
- W uprawie czasem występuje tojad Carmichaela 'Arendsii' (Aconitum carmichaelii). Roślina pochodzi z Chin. Osiąga do 120 cm wysokości. Kwitnie później – od września do października. Tworzy gęste silne kwiatostany pokryte fioletowymi kwiatami.
- Dla rozluźnienia kolorystycznego warto uprawiać tojad ogrodowy 'Bicolor' (Aconitum cammarum). Bylina ta kwitnie w lipcu i sierpniu, kwiaty mają biało-niebieską barwę. Roślina osiąga 80-120 cm wysokości.
- Bardzo rzadko w polskich ogrodach spotyka się tojad pnący (Aconitum hemsleyanum), np. w odmianie 'Red Wine'. Pnącze osiąga do 2 m wysokości. Ma jasne, klapowane liście i atrakcyjne czerwone kwiaty. Kwitnie od końca lipca do września.
- Dawniej tereny wiejskie często porastał tojad pstry (Aconitum variegatum), ale dziś występuje marginalnie. Roślina dorasta do 150 cm wysokości. Kwitnie od czerwca do sierpnia. Kwiaty są niebieskofioletowe, rzadziej białawe lub pstre.
- W środowisku naturalnym ponadto można spotkać tojad wiechowaty (Aconitum degenii), tojad wschodniokarpacki (Aconitum lasiocarpum), tojad sudecki (Aconitum plicatum) i tojad Hosta (Aconitum moldavicum subsp. hosteanum).
Wymagania i uprawa tojadu
- Stanowisko dla tojadu. Optymalna stanowiska do uprawy tojadu są lekko zacienione, zaciszne. W takich warunkach kwitnienie jest dość obfite, długie, a kwiaty dobrze wybarwione. Na pełnym słońcu roślina wytwarza więcej kwiatów, ale są mniej wyraziste. Na zacienionych stanowiskach tojady dobrze sobie radzą, ale bardziej rozrastają się części zielone.
- Podłoże dla tojadu. Podłoże pod uprawę powinno być starannie przygotowane. Należy je oczyścić, przekopać i dodać nawozy organiczne (obornik i kompost). Tojady preferują żyzne, próchnicze, dość wilgotne podłoża.
- Podlewanie tojadu. Tojady nie lubią suszy – powinno się je podlewać. Z nadmiarem wody nie można oczywiście przesadzać, w przeciwnych wypadku byliny będą narażone na występowanie chorób grzybowych.
- Sadzenie tojadu. Egzemplarze można sadzić jesienią lub wiosną przy średniej rozstawie wynoszącej 40-50 cm.
- Osłona tojadu na zimę. Większość gatunków jest w pełni mrozoodporna, tojad pnący wymaga zastosowania przedzimowej osłony.
- Nawożenie i ściółkowanie tojadu. Do dokarmiania zaleca się stosować nawozy organiczne lub wieloskładnikowe. Cennym zabiegiem pielęgnacyjnym jest wysypywanie grubej warstwy ściółki okrywającej. W ten sposób można skutecznie walczyć z chwastami i nadmiernym wysychaniem podłoża.
- Cięcie tojadu. Suche pędy przycina się późną jesienią lub wiosną. Uwaga! Wszelkie prace w ogrodzie z tojadami powinno się wykonywać w ochronnych rękawicach.
- Rozmnażanie tojadu. Rośliny można rozmnożyć przez podział. Rozmnażanie generatywne jest mało skuteczne – tojad długo kiełkuje a nasiona wschodzą nierównomiernie.
Zastosowanie tojadu w ogrodzie
Tojady najczęściej wykorzystuje się do urozmaicania rabat. Są stosowane jako rośliny drugiego planu lub tło dla niższych gatunków. Ponadto można je sadzić w pobliżu drzew (np. w połączeniu ze świecznicami), przy ogrodzeniach i obiektach małej architektury. Tojad pnący nadaje się do obsadzania kratownic, altan i pergoli.
Tojady najefektywniej wyglądają posadzone w grupie, można łączyć ze sobą gatunki i odmiany o różnej barwie kwiatów. Pasują do ogrodów wielu typów, szczególnie wiejskich, leśnych, naturalistycznych i angielskich. Ze względu na dużą toksyczność lepiej zrezygnować z uprawy na działkach, na których przebywają małe dzieci. Tojad nadaje się na kwiat cięty.
Poznaj też:
Autor: GettyImages
Tojad to roślina trująca
